Επιζήμιες για τα παιδιά σχολικής ηλικίας μπορεί να αποδειχθούν οι χαλαρές καλοκαιρινές μέρες μακριά από τις καθημερινές υποχρεώσεις τους. Ολοένα περισσότερες μελέτες υποδηλώνουν ότι η αποδιοργάνωση του προγράμματός τους τα ωθεί σε συμπεριφορές που αυξάνουν το σωματικό βάρος τους και τον κίνδυνο παχυσαρκίας.
Στην πραγματικότητα, πολλά παιδιά παρουσιάζουν αύξηση του σωματικού βάρους τους κάθε μήνα που βρίσκονται μακριά από το σχολείο. Αιτία γι’ αυτό είναι:
- Οι αλλαγές στο πρόγραμμα διατροφής
- Η μειωμένη σωματική δραστηριότητα λόγω της ζέστης
- Η αλλαγή στο ωράριο του ύπνου (κατά κανόνα τα παιδιά ξενυχτάνε περισσότερο στις διακοπές)
«Αυξανόμενος όγκος επιστημονικών δεδομένων δείχνουν ότι σε πολλές δυτικές κοινωνίες τα παιδιά ηλικίας 5-12 ετών παρουσιάζουν στη διάρκεια του καλοκαιρού ολοένα μεγαλύτερη αύξηση του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). Το φαινόμενο αυτό πιθανώς οφείλεται σε έναν πολύπλοκο ιστό συμπεριφορικών, περιβαλλοντικών και βιολογικών παραγόντων», λέει ο κ. Δημήτρης Οικονομάκης, ειδικός Εφαρμογών Διαιτολογίας.
Μερικοί από τους σημαντικότερους παράγοντες της συμπεριφοράς που υπονομεύουν το υγιές βάρος των παιδιών είναι:
- Αυξάνουν τον χρόνο που κάθονται, παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια
- Μειώνουν τη μέτρια ή έντονη σωματική δραστηριότητα που έχουν, όσο το πρόγραμμά τους είναι καλά οργανωμένο ή ακόμα και υπερφορτωμένο
- Κοιμούνται και ξυπνούν αργότερα από το συνηθισμένο
- Ξεφεύγουν από την υγιεινή διατροφή. Αυτό είναι το κυριότερο πρόβλημα, καθώς τρώνε περισσότερα ανθυγιεινά σνακ και παγωτά, με συνέπεια να παίρνουν αρκετό βάρος
«Ακούγεται παράδοξο να μειώνεται η σωματική δραστηριότητα το καλοκαίρι», παραδέχεται ο κ. Οικονομάκης. «Ωστόσο μελέτες έχουν δείξει ότι στις θερμές χώρες, όπως η Ελλάδα, η σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειωθεί το καλοκαίρι. Και αυτό λόγω των ακραίων θερμοκρασιών και της υγρασίας. Αντιθέτως, στις χώρες με πιο ψυχρό κλίμα, η σωματική δραστηριότητα αυξάνεται το καλοκαίρι, όταν οι μέρες είναι πιο ήπιες».
Συνέπειες στο βιολογικό ρολόι
Ακόμα πιο πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η παρατεταμένη έκθεση στο φως της ημέρας και στον τεχνητό φωτισμό το βράδυ μπορεί να οδηγήσει σε τροποποίηση του κιρκάδιου ρυθμού. Αυτό μπορεί να έχει επιπτώσεις στο χρόνο που κοιμούνται τα παιδιά, αλλά και οι ενήλικες.
Την παρατηρούμενη αύξηση στο βάρος των παιδιών το καλοκαίρι διερεύνησαν προσφάτως επιστήμονες από τις ΗΠΑ. Οι ερευνητές συνέκριναν τις συμπεριφορές παιδιών που φοιτούσαν σε παραδοσιακά σχολεία με εκείνες σχολείων χωρίς μαζικές καλοκαιρινές διακοπές.
Τα παραδοσιακά σχολεία κλείνουν σχεδόν 3 μήνες κάθε καλοκαίρι. Στα άλλα σχολεία γίνονται συχνές, μικρότερης διάρκειας διακοπές καθ’ όλο το χρόνο. Έτσι, δεν γίνεται το παρατεταμένο διάλειμμα των 2-3 μηνών του καλοκαιριού.
Νέα ευρήματα
Τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity. Σύμφωνα με αυτά, τα παιδιά που φοιτούσαν στα παραδοσιακά σχολεία παρουσίασαν μεγαλύτερες ανθυγιεινές αποκλίσεις:
- Στον χρόνο που παρέμεναν αδρανή
- Στον χρόνο που περνούσαν μπροστά σε μια οθόνη
- Στον μέσο χρόνο ύπνου
Επιπλέον, τα παιδιά των παραδοσιακών σχολείων έπαιρναν περισσότερο βάρος κάθε μήνα που περνούσαν μακριά από το σχολείο. Δεν παρατηρήθηκε ανάλογη μηνιαία αύξηση του ΔΜΣ στα παιδιά που φοιτούσαν όλο τον χρόνο με μικρά διαλείμματα.
Τι μπορείτε να κάνετε
Αυτή η μελέτη υποδηλώνει ότι η απομάκρυνση από το σχολικό περιβάλλον και τις καθημερινές δραστηριότητες συμβάλλει στην αύξηση του σωματικού βάρους των παιδιών, τονίζει ο κ. Οικονομάκης. Επομένως, τα παιδιά χρειάζονται και στις διακοπές τους ένα δομημένο πρόγραμμα. Αυτό μπορεί να επηρεάσει θετικά τη συμπεριφορά τους, μετριάζοντας το βάρος που μπορεί να μπορούν το καλοκαίρι.
Ο ειδικός τονίζει ότι η οικογένεια διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο (και) στις διατροφικές συνήθειες των παιδιών. Επομένως, πρέπει πάντοτε να ενθαρρύνει την κατανάλωση:
- Φρούτων και λαχανικών
- Οσπρίων
- Ξηρών καρπών και σπόρων
Απαραίτητο είναι ακόμα να ενδίδει σπανίως στις παρακλήσεις των παιδιών για ανθυγιεινές τροφές, όπως:
- Μπέργκερ
- Πίτσες
- Αναψυκτικά
- Γλυκά
- Παγωτά κ.λπ.
«Δεδομένης της δραματικής αύξησης της παιδικής παχυσαρκίας τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, οποιοδήποτε μέτρο βοηθά στην αναχαίτιση του πανδημικού αυτού κύματος θα πρέπει να εφαρμόζεται αυστηρά και απαρέγκλιτα. Διαφορετικά, τα παιδιά αυτά θα γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες οι οποίοι θα αποκτήσουν σοβαρά προβλήματα υγείας που θα μειώσουν την ποιότητα ζωής τους και θα περιορίσουν το προσδόκιμο αυτής», καταλήγει ο κ. Οικονομάκης.
Φωτογραφία: iStock