Η Γιορτή της Μητέρας είναι, σίγουρα, συγκινητική για κάθε γυναίκα που έχει γίνει μητέρα, αλλά είναι ιδιαίτερη για εκείνες τις γυναίκες που είναι έγκυες, ή είναι νέες μητέρες που γέννησαν πρόσφατα.
Υπάρχουν ορισμένα βασικά ζητήματα υγείας που πρέπει κάθε νέα μητέρα να γνωρίζει. Αφορούν την περίοδο του τοκετού, του θηλασμού, αλλά και των πρώτων μηνών της ζωής με το μωρό της, όπου και καταγράφονται πολλά περιστατικά επιλόχειας κατάθλιψης.
Γιορτή της Μητέρας και φυσιολογικός τοκετός: Πόσο πρέπει να μείνει η μητέρα στο μαιευτήριο – Τι ισχύει στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η μέση παραμονή μετά από φυσιολογικό τοκετό είναι τέσσερις μέρες (στοιχεία 2007). Συγκριτικά, στην Τουρκία είναι 1,3 μέρες, στη Βρετανία μιάμιση, στις ΗΠΑ δύο, στην Ισπανία δυόμιση, στη Γερμανία τρεις, στην Ιταλία 3,5, στην Κύπρο 4,5 και στην Κροατία 5,5 μέρες.
Οι ερευνητές της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, με επικεφαλής την καθηγήτρια επιδημιολογίας Οόνα Κάμπελ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «PLoS Medicine», ανέλυσαν στοιχεία για 92 χώρες, όπου υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία.
Η μέση διάρκεια παραμονής για τις γυναίκες μετά από φυσιολογικό τοκετό κυμαίνεται από μόνο μισή μέρα στην Αίγυπτο έως 6,2 μέρες στην Ουκρανία. Για την περίπτωση καισαρικής, οι αντίστοιχες μέρες είναι 2,5 στην Αίγυπτο και 9,3 στην Ουκρανία. Στην Αίγυπτο το 83% των γυναικών μένουν στην κλινική μετά τον τοκετό λιγότερο από μία μέρα (αυτό είναι το ελάχιστο όριο μετά από φυσιολογικό τοκετό κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ενώ για τον τοκετό με καισαρική δεν υπάρχει ανάλογη σύσταση).
Στις ανεπτυγμένες χώρες παρατηρείται ότι σταδιακά, μετά τη δεκαετία του ΄70, μειώνεται ο χρόνος παραμονής της γυναίκας στο μαιευτήριο. Όσο πιο σύντομη όμως είναι η παραμονή, τόσο μικρότερη είναι η δυνατότητα να γίνουν όλοι οι αναγκαίοι έλεγχοι στη μητέρα και στο παιδί της, για να διαγνωστούν τυχόν προβλήματα.
Συχνά η βιασύνη της γυναίκας να φύγει, οφείλεται ότι θέλει να γυρίσει στο σπίτι της, επειδή έχει άλλα παιδιά να φροντίσει – κάτι που ισχύει ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Επίσης, η συντόμευση της παραμονής μπορεί να οφείλεται σε οικονομικά προβλήματα της γυναίκας και της οικογένειάς της.
Γιορτή της Μητέρας και μητρικός θηλασμός: Τι προσφέρει σε μητέρα και παιδί
Μια νέα σειρά μελετών που δημοσιοποιήθηκε στο ιατρικό περιοδικό The Lancet παρέχει αποδεικτικά στοιχεία ότι η βελτίωση των πρακτικών μητρικού θηλασμού θα μπορούσε να σώσει τις ζωές πάνω από 820.000 παιδιών το χρόνο, τα 9 στα 10 από αυτά, βρέφη κάτω των 6 μηνών.
Αν αυξηθεί, ο μητρικός θηλασμός μπορεί να αποτρέψει το ήμισυ σχεδόν των περιστατικών διάρροιας και το ένα τρίτο των λοιμώξεων του αναπνευστικού -τις δύο κύριες αιτίες θανάτου παιδιών κάτω των 5 ετών.
Οι μελέτες στην Lancet δείχνουν επίσης ότι για κάθε χρόνο που μια μητέρα θηλάζει, ο κίνδυνος της ανάπτυξης διηθητικού καρκίνου του μαστού μειώνεται κατά 6%. Τα τρέχοντα ποσοστά θηλασμού ήδη προλαμβάνουν σχεδόν 20.000 θανάτους από καρκίνο του μαστού κάθε χρόνο, αριθμός που θα μπορούσε να διπλασιαστεί με βελτιωμένες πρακτικές του μητρικού θηλασμού. Η μεγαλύτερη διάρκεια μητρικού θηλασμού συνδέεται επίσης με τη μείωση του καρκίνου των ωοθηκών.
Ο μητρικός θηλασμός μειώνει την παιδική θνησιμότητα στις χώρες υψηλού εισοδήματος. Συνδέεται με 36% μείωση σε αιφνίδιους θανάτους βρεφών και σχεδόν 60% μείωση στην πιο κοινή εντερική ασθένεια μεταξύ των πρόωρων βρεφών. Ένα παιδί που θηλάζει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα διατρέχει μειωμένο κίνδυνο να γίνει υπέρβαρο ή παχύσαρκο αργότερα στη ζωή του.
Γιορτή της Μητέρας και μητρικός θηλασμός: Τι ισχύει με την διατροφή
Όλα βασίζονται στη διατροφή! Το υγιές μητρικό γάλα είναι ιδανικό για τη φυσική και διανοητική ανάπτυξη του μωρού, αλλά αυτό ισχύει μόνο όταν η μητέρα εφοδιάζει το σώμα της με τις σωστές θρεπτικές ουσίες.
Τα περισσότερα τρόφιμα στη «σύγχρονη» διατροφή αποτελούν προϊόντα βασισμένα στη ζάχαρη, το άσπρο αλεύρι, τις πρόσθετες ύλες και τα λίπη και έλαια του εμπορίου, τα οποία δεν τρέφουν και δεν βοηθούν στην ανάπτυξη και το «χτίσιμο» του οργανισμού.
Οι κατάλληλες θρεπτικές ουσίες είναι απαραίτητες για τη δημιουργία του μητρικού γάλακτος, το οποίο μπορεί να παρέχει ό,τι χρειάζεται σε ένα μωρό που μεγαλώνει. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι πρωτεΐνες καλής ποιότητας, προερχόμενες από τροφές όπως το βιολογικό κρέας από ζώα ελευθέρας βοσκής, τα λίπη καλής ποιότητας από βούτυρο, το ελαιόλαδο, το μουρουνέλαιο και τροφές που είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, όπως τα λαχανικά, τα πλήρη σιτηρά και τα όσπρια – Σκεφτείτε πλήρεις τροφές, φυσικές και εποχιακές, με μεγάλη έμφαση στο υγιές λίπος.
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που μία μητέρα έχει λίγο γάλα, έχει πρόβλημα υγείας ή στην περίπτωση υιοθεσίας ενός παιδιού; Ευτυχώς, σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι δυνατό να παραχθεί θρεπτικό, πλήρες βρεφικό γάλα.
Γιορτή της Μητέρας και επιλόχεια κατάθλιψη: Αν η νέα μητέρα έχει αυτά τα συμπτώματα, χρειάζεται την βοήθειά σας
Η επιλόχεια κατάθλιψη δεν είναι σε καμία περίπτωση ελάττωμα του χαρακτήρα, ή αδυναμία της νέας μητέρας. Μερικές φορές είναι απλά μια επιπλοκή του τοκετού. Εάν έχετε κατάθλιψη μετά τον τοκετό, η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τα συμπτώματά σας.
Πολλές νέες μητέρες αντιμετωπίζουν κάποια προβλήματα στην ψυχολογία τους μετά τον τοκετό. Είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μεγάλες εναλλαγές της διάθεσης, ξεσπάσματα κλάματος, άγχος και δυσκολία στον ύπνο. Αυτά τα συμπτώματα συνήθως αρχίζουν μέσα στις πρώτες 2-3 ημέρες μετά τον τοκετό και μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και δύο εβδομάδες. Αυτό ΔΕΝ είναι επιλόχεια κατάθλιψη.
Η επιλόχεια κατάθλιψη έχει πιο μακροχρόνιο χαρακτήρα. Είναι σπάνιο, αλλά μια ακραία διαταραχή της διάθεσης που ονομάζεται επιλόχεια ψύχωση, είναι, επίσης, πιθανή μετά τον τοκετό. Τα σημάδια της κατάθλιψης μετά τον τοκετό ποικίλλουν και μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά.
Απλά προβλήματα στην ψυχική διάθεση της νέας μητέρας:
Τα συμπτώματα σε αυτή την περίπτωση διαρκούν μόνο λίγες ημέρες με μια εβδομάδα, ή δύο, μετά τον τοκετό μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Αλλαγές διάθεσης
- Έντονη ανησυχία
- Θλίψη
- Ευερέθιστο
- Αίσθημα ότι οι υποχρεώσεις είναι “βουνό”
- Κλάμα
- Μειωμένη συγκέντρωση
- Προβλήματα όρεξης
- Πρόβλημα στον ύπνο
Γιορτή της Μητέρας και επιλόχεια κατάθλιψη: Συμπτώματα
Η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να παρερμηνευθεί με την προαναφερθείσα απλή ψυχολογική πτώση της νέας μητέρας, επειδή τα σημάδια είναι όμοια, αλλά σε αυτή την περίπτωση διαρκούν περισσότερο. Έτσι, φτάνουν να παρεμβαίνουν με την ικανότητα της μητέρας να φροντίσει το μωρό της και να αντεπεξέλθει στις άλλες καθημερινές εργασίες. Τα συμπτώματα συνήθως αναπτύσσονται μέσα στις πρώτες λίγες εβδομάδες μετά τον τοκετό, αλλά μπορεί να αρχίσουν και αργότερα, μέχρι και 6 μήνες μετά τη γέννηση.
Αυτά τα συμπτώματα επιλόχειας κατάθλιψης μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Καταθλιπτική διάθεση ή/και σοβαρές εναλλαγές της διάθεσης
- Υπερβολικό κλάμα
- Δυσκολία της νέας μητέρας να αναπτύξει “δέσιμο” με το μωρό της
- Απόσυρση από την οικογένεια και τους φίλους
- Απώλεια της όρεξης, ή, αντιθέτως, βουλιμική συμπεριφορά
- Αϋπνία, ή, αντιθέτως, πολλές ώρες ύπνου την ημέρα
- Πολύ μεγάλη κόπωση και απώλεια ενέργειας
- Μειωμένο ενδιαφέρον και ευχαρίστηση για δραστηριότητες στο παρελθόν τις απολάμβανε πολύ
- Έντονη ευερεθιστότητα και εξάρσεις θυμού
- ανησυχία και φόβοι ότι “δεν είναι καλή μητέρα”
- Αισθήματα αναξιότητας, ντροπής, ενοχής ή και ανεπάρκειας
- Μειωμένη ικανότητα να σκεφτεί καθαρά, αδυναμία συγκέντρωσης ή και διστακτικότητα στην λήψη αποφάσεων
- Σοβαρές κρίσεις άγχους και πανικού
- Σκέψεις αυτοτραυματισμού ή τραυματισμού του μωρού
- Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας
- Αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα, η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να διαρκέσει για πολλούς μήνες
Γιορτή της Μητέρας και επιλόχεια ψύχωση
Η επιλόχεια ψύχωση είναι μια πολύ πιο σπάνια πάθηση, η οποία συνήθως αναπτύσσεται μέσα στην πρώτη εβδομάδα μετά τον τοκετό. Τα συμπτώματα σε αυτή την περίπτωση είναι ακόμα πιο σοβαρή και μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Σύγχυση και αποπροσανατολισμό
- Έμμονες ιδέες για το μωρό σας
- Ψευδαισθήσεις και αυταπάτες
- Διαταραχές του ύπνου
- Παράνοια
- Απόπειρα να βλάψετε τον εαυτό σας ή το μωρό σας
Η επιλόχεια ψύχωση μπορεί να οδηγήσει σε σκέψεις, ή συμπεριφορές, που απειλούν ακόμα και την ίδια τη ζωή μητέρας και παιδιού και γι’ αυτό χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.