Αν θέλετε να ξέρετε σε τι κατάσταση θα βρίσκεται η μνήμη σας όταν γεράσετε, ίσως πρέπει να… ξεσκονίσετε τους ελέγχους σας από το σχολείο. Αν ήσασταν καλοί στα τεστ λέξεων και στα παζλ στην ηλικία των 8 ετών, το πιθανότερο είναι ότι θα διατηρείτε ένα κοφτερό μυαλό και στα 70 σας.
Αυτό είναι ένα από τα ευρήματα μίας νέας μελέτης, στην οποία εξετάστηκε οι νοητικές δεξιότητες Βρετανών που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1940.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι επιδόσεις τους σε κλασικά τεστ νόησης που γίνονται στα παιδιά ηλικίας 8 ετών, αποτελούσαν προάγγελο των επιδόσεων που θα είχαν στην ηλικία των 70 ετών. Στην πραγματικότητα, οι εθελοντές που είχαν πετύχει την υψηλότερη βαθμολογία στα τεστ των 8 ετών, είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να τα πάνε καλά και στα τεστ των 70 ετών.
Με τον όρο «νόηση» οι ερευνητές περιγράφουν την ικανότητα:
- Εστίασης της προσοχής
- Επεξεργασίας των πληροφοριών
- Αποθήκευσης των πληροφοριών στη μνήμη
- Λογικής σκέψης
- Επίλυσης προβλημάτων
Ο ρόλος της μόρφωσης
Οι ερευνητές λένε πως δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη η συσχέτιση ανάμεσα στη μνήμη στην παιδική ηλικία με εκείνη στην τρίτη ηλικία. Ούτε πρέπει να πιστεύει κανείς πως η υγεία του εγκεφάλου διαμορφώνεται τελεσίδικα στην παιδική ηλικία.
Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι το μορφωτικό επίπεδο μπορούσε να αλλάξει την εξίσωση. Οι ηλικιωμένοι που είχαν σπουδάσει είχαν αυξημένες πιθανότητες να αποδώσουν καλά στα τεστ νόησης των 70 τους χρόνων. Και αυτό, ανεξάρτητα από τις επιδόσεις τους στα τεστ των 8 ετών.
Οι πτυχιούχοι εθελοντές, π.χ., είχαν κατά 16% υψηλότερες επιδόσεις στα τεστ της τρίτης ηλικίας, σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους που είχαν εγκαταλείψει το σχολείο σε ηλικία 16 ετών.
Προγενέστερες μελέτες έχουν συσχετίσει το υψηλό μορφωτικό επίπεδο με χαμηλότερο κίνδυνο για άνοια. Τα νέα ευρήματα ενισχύουν αυτό το εύρημα, δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr Jonathan Schott, καθηγητής Νευρολογίας στο University College του Λονδίνου (UCL).
Η νέα μελέτη
Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην ιατρική επιθεώρηση Neurology. Σε αυτήν συμμετείχαν 502 εθελοντές οι οποίοι γεννήθηκαν την ίδια εβδομάδα του 1946. Όταν ήσαν 8 ετών είχαν κάνει τεστ αξιολόγησης της ικανότητας ανάγνωσης και άλλων δεξιοτήτων. Σε ηλικία 69-71 ετών υποβλήθηκαν εκ νέου σε αξιολόγηση των νοητικών δεξιοτήτων τους.
Οι ερευνητές τούς υπέβαλλαν επίσης σε τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET scan) για να ελέγξουν τυχόν συσσώρευση παθολογικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλό τους. Η συσσώρευση αυτή αποτελεί χαρακτηριστική ένδειξη άνοιας.
Τα ευρήματα
Όπως προαναφέρθηκε, τα στοιχεία έδειξαν πως υπήρχε συσχέτιση ανάμεσα στις επιδόσεις της παιδικής ηλικίας με την μνήμη στην τρίτη ηλικία.
Υπήρχε επίσης συσχέτιση ανάμεσα στις νοητικές δεξιότητες στην τρίτη ηλικία και την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση. Ειδικότερα, οι εύποροι εθελοντές είχαν λίγο καλύτερες επιδόσεις στα τεστ μνήμης σε σύγκριση με τους πιο φτωχούς.
Επιπλέον, οι γυναίκες είχαν καλύτερες επιδόσεις στα τεστ μνήμης και ταχύτητας σκέψης.
Από τους εθελοντές που είχαν διατηρήσει τις νοητικές δεξιότητές τους στην τρίτη ηλικία, το περίπου 18% είχαν ενδείξεις παθολογικών συσσωρεύσεων στον εγκέφαλό τους. Οι εθελοντές αυτοί είχαν κατά μέσον όρο χαμηλότερη βαθμολογία στον επανέλεγχο, έναντι των συνομηλίκων τους δίχως ενδείξεις συσσωρεύσεων.
Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως οι συγκεκριμένοι ηλικιωμένοι θα έχουν πρόβλημα με τη μνήμη τους και άνοια στο μέλλον. «Είναι όμως αξιοσημείωτο το γεγονός πως η παρουσία των συσσωρεύσεων σχετίσθηκε με μειωμένες επιδόσεις στα τεστ μνήμης και άλλων δεξιοτήτων», λένε οι ερευνητές.
Και προσθέτουν πως τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ορισμένες νοητικές διαφορές που παρατηρούνται νωρίς στη ζωή μπορεί να εγείρουν υπόνοιες για άνοια πολλά χρόνια αργότερα. Ωστόσο το αν αυτό ισχύει, θα απαντηθεί στην πορεία της μελέτης τους η οποία συνεχίζεται.