Ηπατίτιδα C: Πώς μολύνονται τα παιδιά και τι κινδύνους διατρέχουν

Η ηπατίτιδα C δεν αφορά μόνον τους ενήλικες, καθώς ο υπαίτιος ιός μπορεί να μολύνει παιδιά όλων των ηλικιών και τους εφήβους, αναφέρει ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).

Στα βρέφη η μετάδοση γίνεται από τη μητέρα, ενώ στους εφήβους η μόλυνση μπορεί να γίνει με:

• Τατουάζ και piercing σε μη ελεγχόμενο περιβάλλον
• Σεξουαλικές πρακτικές υψηλού κινδύνου
• Ενδοφλέβια χρήση ουσιών

Όπως εξηγεί ο οργανισμός στο πιο πρόσφατο ενημερωτικό δελτίο του, τα τελευταία χρόνια γίνεται συστηματική προσπάθεια να εξαλειφθεί η ηπατίτιδα C (HCV) παγκοσμίως, ιδίως λόγω της διαθεσιμότητας σύγχρονων, αμέσως δρώντων αντιιϊκών φαρμάκων. Τα φάρμακα αυτά έχουν επιτρέψει τη βελτίωση της συμμόρφωσης και την πρόσβαση στη θεραπεία μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού.

Δυστυχώς, όμως, υπολογίζεται ότι διεθνώς λιγότερο από 20% των πασχόντων έχουν διαγνωστεί. Από αυτούς, λιγότερο από το 10% έχουν λάβει φαρμακευτική αγωγή. Στην Ελλάδα, το ποσοστό των πασχόντων που έχουν λάβει αγωγή εκτιμάται σε 15-20%.

Σε σύγκριση με τους ενήλικες, τα παιδιά έχουν τύχει λιγότερης προσοχής όσον αφορά τις στρατηγικές διάγνωσης και θεραπείας. Αυτό οφείλεται κυρίως στα ανεπαρκή επιδημιολογικά δεδομένα και στους αρχικούς περιορισμούς που είχαν τεθεί στη χορήγηση των αντιϊικών σκευασμάτων.

Αυτό όμως άλλαξε και έως σήμερα έχουν εγκριθεί σε Ευρώπη και ΗΠΑ τρεις συνδυασμοί αμέσως δρώντων αντιιϊκών φαρμάκων, τα οποία μπορούν να χορηγούνται σε παιδιά ηλικίας άνω των 3 ετών. Είναι, όμως, ελάχιστες οι χώρες οι οποίες έχουν διατυπώσει οδηγίες για συστηματικό ανιχνευτικό έλεγχο και θεραπεία σε παιδιά και εφήβους.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ιογενούς Ηπατίτιδας (ήταν στις 28 Ιουλίου) ο ΕΟΔΥ απαντά σε βασικά ερωτήματα που όλοι πρέπει να γνωρίζουμε για την ηπατίτιδα C στους ανηλίκους.

Πόσο συχνή είναι η ηπατίτιδα C στα παιδιά;

Η ακριβής συχνότητά της δεν είναι επαρκώς αποσαφηνισμένη. Στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ εκτιμάται στο 0,05% έως 0,36% του παιδιατρικού πληθυσμού.

Ποιος είναι ο τρόπος μετάδοσης στην παιδική ηλικία;

Η μετάδοση είναι κυρίως κάθετη (δηλαδή από τη μητέρα στο βρέφος) σε ποσοστό 5%. Η μετάδοση συμβαίνει κατά 30% ενδομητρίως και κατά 50-80% στον τοκετό.  Οι έφηβοι μπορεί, όπως προαναφέρθηκε, να μολυνθούν όπως οι ενήλικες. Δηλαδή μέσω ενδοφλέβιας χρήσης ουσιών, τατουάζ και piercing σε μη ελεγχόμενα περιβάλλοντα, και μέσω σεξουαλικών πρακτικών υψηλού κινδύνου.

Ποιες είναι οι συνέπειες της μετάδοσης της HCV στα παιδιά;

Το 25-40% των παιδιών που μολύνονται περιγεννητικά θα ιαθούν αυτόματα από τη λοίμωξη μέσα στα πρώτα 4 χρόνια της ζωής τους. Το ποσοστό της αυτόματης ίασης αυξάνεται στο 50% μέχρι την ενηλικίωση

Τα υπόλοιπα παιδιά θα εκδηλώσουν χρόνια ηπατίτιδα. Αυτή ενέχει κίνδυνο αναπτύξεως κίρρωσης και ηπατοκυτταρικού καρκινώματος αργότερα στη ζωή.

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται η χρόνια ηπατίτιδα C στα παιδιά;

Στα πρώτα χρόνια της ζωής τα παιδιά είναι στην πλειονότητά τους ασυμπτωματικά. Ωστόσο τα μισά από αυτά μπορεί να εμφανίζουν αυξημένες τιμές ηπατικών ενζύμων στις εξετάσεις αίματος.

Η κλινική εικόνα των ασθενών επιβαρύνεται στην ενήλικη ζωή. Νεότερες μελέτες δείχνουν ότι ποσοστό 30% των ασθενών θα αναπτύξουν κίρρωση, ενώ η θνητότητα ανέρχεται στο 3%.

Επιπλέον, τα παιδιά με χρόνια ηπατίτιδα C εμφανίζουν χαμηλότερο επίπεδο ποιότητας ζωής σε σχέση με τα υγιή παιδιά της ηλικίας τους.

Ποια είναι η ενδεδειγμένη μέθοδος ανίχνευσης και διάγνωσης;

Μετά την ηλικία των 18 μηνών συνιστάται η μέτρηση αντισωμάτων έναντι του ιού HCV που προκαλεί τη νόσο.

Ποιοι είναι οι λόγοι για να λάβει ένα παιδί θεραπεία για την ηπατίτιδα C;

Κατ’ αρχάς θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής τόσο των παιδιών όσο και των οικογενειών τους. Επιπλέον, θα μειωθεί η μεταδοτικότητά της στους εφήβους. Με τα νέου τύπου φάρμακα υπάρχει επίσης καλύτερη συμμόρφωση στην αγωγή.

Τέλος, μειώνεται το κόστος για τις υπηρεσίες υγείας, δεδομένου ότι οι μακροπρόθεσμες επιπλοκές αυξάνονται στην ενήλικη ζωή.

Ποια παιδιά πρέπει να λάβουν θεραπεία;

Όλα τα παιδιά ηλικίας άνω των 3 ετών που πάσχουν από χρόνια ηπατίτιδα C μπορούν να λάβουν θεραπεία.

Πότε πρέπει να αρχίσει η θεραπευτική αγωγή;

Στα παιδιά με ίνωση ή κίρρωση, εξωηπατικές εκδηλώσεις ή παράγοντες επιβάρυνσης (πχ. μεταμόσχευση μυελού, ανοσοκαταστολή), η θεραπεία πρέπει να αρχίσει άμεσα. Στα υπόλοιπα πρέπει να αρχίσει το νωρίτερο δυνατόν, ούτως ώστε να αποφευχθεί η οριζόντια μετάδοση σε άλλους στην εφηβική ηλικία

Ποια αγωγή λαμβάνουν τα παιδιά;

Τα άμεσα δρώντα αντιϊικά φάρμακα πλεονεκτούν τόσο σε αποτελεσματικότητα όσο και σε ασφάλεια σε σχέση με τα παλαιότερα σχήματα που περιλάμβαναν ιντερφερόνη. Όπως προαναφέρθηκε, τα νεότερα φάρμα είναι πλέον εγκεκριμένα για παιδιά άνω των 3 ετών.

Ποιος είναι ο θεραπευτικός στόχος στα παιδιά;

Ο στόχος της θεραπείας είναι το μη ανιχνεύσιμο γενετικό υλικό του ιού 12 εβδομάδες έπειτα από την έναρξη της αγωγής. Για να επιτευχθεί, όμως, είναι αναγκαία η παραπομπή των παιδιών στους ειδικούς ιατρούς. Αυτό προϋποθέτει αύξηση του βαθμού εγρήγορσης και της διάγνωσης στα παιδιά με ηπατίτιδα C που ζουν σήμερα στην Ελλάδα, καταλήγει ο ΕΟΔΥ.

Φωτογραφία: iStock