Η ακραία ζέστη επιμένει επί μέρες στη χώρα μας και ο οργανισμός μικρών και μεγάλων έχει αρχίσει να δείχνει σημάδια κόπωσης, αφού δεν βρίσκουμε στιγμή δροσιάς. Οι ειδικοί συνιστούν καθημερινά να πίνουμε άφθονο νερό για να προστατευθούμε, αλλά τι σημαίνει πρακτικά αυτό για τα παιδιά;
Πόσο νερό χρειάζονται για να είναι καλά ενυδατωμένα; Και πώς μπορούν να καταλάβουν οι γονείς τους εάν καταναλώνουν αρκετό;
«Κατ’ αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Τα μικρά παιδιά δεν ζητούν νερό. Είναι πολύ απασχολημένα με το παιχνίδι τους και επιπλέον δεν έχουν επαρκώς ανεπτυγμένο το αίσθημα της δίψας», λέει η παιδίατρος Άννα Παρδάλη, αντιπρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής. «Επομένως οι γονείς είναι εκείνοι που πρέπει να τους δίνουν σε τακτά χρονικά διαστήματα να πίνουν υγρά».
Η ακριβής ποσότητα που χρειάζονται τα παιδιά δεν είναι εύκολο να υπολογιστεί, διότι εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες. Η ηλικία είναι μόνο ένας από αυτούς. Πρόσθετοι παράγοντες είναι πόσο δραστήριο είναι το παιδί και τι άλλο τρώει και πίνει στη διάρκεια της ημέρας. Και αυτό διότι υγρά δεν προσλαμβάνει μόνο από το νερό.
«Ακόμα και τα βρέφη που τρέφονται αποκλειστικά με γάλα, πίνουν πολλά υγρά», λέει η κυρία Παρδάλη. «Η πρόσληψή τους ουσιαστικά αρχίζει να μειώνεται με την εισαγωγή στερεάς τροφής. Και πάλι, όμως, εξαρτάται από τις διατροφικές προτιμήσεις του παιδιού. Αν τρώει πολλά φρούτα, λαχανικά, γιαούρτι κ.λπ. θα προσλαμβάνει πολλά υγρά. Αν όμως προτιμά στεγνές τροφές, όπως φρυγανιές ή ζυμαρικά, η πρόσληψή τους θα είναι μειωμένη και θα χρειάζεται περισσότερο νερό».
Πόσα υγρά χρειάζονται
Για να μην πελαγώνουν οι γονείς, η Ευρωπαϊκή Αρχή Προδιαγραφών Τροφίμων (EFSA) έχει εκδώσει σχετικές συστάσεις για όλες τις ηλικίες. Οι συστάσεις αυτές αναφέρονται στην ημερήσια πρόσληψη υγρών από όλες τις πηγές, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων, τονίζει η κυρία Παρδάλη. Ανά ηλικία οι συστάσεις έχουν ως εξής:
- Βρέφη έως 6 μηνών: κατά μέσον όρο χρειάζονται 150 ml υγρών ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα (τα λαμβάνουν από το γάλα που πίνουν)
- Βρέφη 6-12 μηνών: 0,8 έως 1 λίτρο υγρών την ημέρα (από το γάλα, τις τροφές, το νερό κ.λπ.)
- Παιδιά 1-2 ετών: 1,1-1,2 λίτρα την ημέρα
- Παιδιά 2-3 ετών: 1,3 λίτρα την ημέρα
- Παιδιά 4-8 ετών: 1,6 λίτρα την ημέρα
- Παιδιά 9-13 ετών: Τα αγόρια χρειάζονται 2,1 λίτρα υγρών την ημέρα, τα κορίτσια 1,9 λίτρα
- Μετά την ηλικία των 14 ετών: 2,5 λίτρα υγρών την ημέρα τα αγόρια, 2 λίτρα τα κορίτσια (οι ίδιες ποσότητες ισχύουν και για τους ενήλικες)
Σημειώνεται πως όταν έχει ακραία ζέστη, το παιδί μπορεί να χρειάζεται και μεγαλύτερες από αυτές τις ποσότητες. Επομένως, να του προσφέρεται τακτικά νερό και θα πίνει όσο θέλει.
Ποιες είναι οι πηγές τους
«Από τις ποσότητες αυτές, το περίπου 20% προέρχεται από τα τρόφιμα στα παιδιά που τρώνε ισορροπημένα», αναφέρει η κυρία Παρδάλη. «Το υπόλοιπο 80% πρέπει να προσλαμβάνεται από υγρά. Το καλύτερο είναι το σκέτο, καθαρό νερό. Ωστόσο τα παιδιά πίνουν και γάλα ή χυμούς που συμβάλλουν στην ενυδάτωσή τους».
Εκείνο, όμως, που πρέπει να μάθετε από μικρή ηλικία στο παιδί, είναι να πίνει σκέτο νερό. «Δεν μπορεί ένα παιδάκι να πίνει μόνο γάλα ή μόνο φρουτοχυμούς. Οι υπερβολές είναι επιζήμιες για την υγεία και την ανάπτυξή του», τονίζει η ειδικός.
Δύο ποτήρια γάλα την ημέρα (συνολικώς 400 ml) είναι υπεραρκετά, εξηγεί. Σε μεγαλύτερες ποσότητες μπορεί ακόμα και να μειώσει την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών όπως ο σίδηρος. Επομένως μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξη του παιδιού.
Αντίστοιχα, ένα ποτήρι φρέσκος χυμός φρούτων (χωρίς ζάχαρη) μερικές φορές την εβδομάδα (όχι κάθε μέρα) επίσης είναι αρκετός. Οι χυμοί συγκεντρώνουν όλα τα σάκχαρα των φρούτων, αλλά στερούνται πολλά από τα άλλα θρεπτικά συστατικά τους. Προτιμότερο είναι, λοιπόν, να καταναλώνουν μικροί και μεγάλοι ολόκληρα τα φρούτα.
Όλη η υπόλοιπη ποσότητα υγρών πρέπει να προέρχεται από το σκέτο νερό, τονίζει η κυρία Παρδάλη.
Πως θα καταλάβετε αν πίνει αρκετά υγρά
Το κρίσιμο ερώτημα σε περιόδους έντονης ζέστης είναι πώς θα καταλάβετε αν το παιδί σας είναι καλά ενυδατωμένο ή έχει αρχίσει να αφυδατώνεται. Ευτυχώς, υπάρχουν μερικές πολύ χαρακτηριστικές ενδείξεις. Στα παιδιά όλων των ηλικιών αυτές είναι:
- Ξηροί βλεννογόνοι στο πρόσωπο. Η πρώτη ένδειξη συνήθως είναι τα ξερά (σκασμένα) χείλη. Άλλες ενδείξεις είναι η λευκωπή γλώσσα και η μειωμένη παραγωγή δακρύων.
- Μειωμένη σπαργή δέρματος. Η σπαργή είναι η ελαστικότητα του δέρματος. Για να την ελέγξετε, πιάστε (χωρίς δυνατή πίεση) με δύο δάχτυλα το δέρμα στο πάνω μέρος της άκρας χείρας και κρατήστε το λίγα δευτερόλεπτα. Ύστερα αφήστε το. Αν επανέλθει αμέσως στην αρχική κατάσταση, το δέρμα σας είναι ελαστικό. Αν όμως παραμείνει μία πτυχή, το δέρμα είναι μη ελαστικό, άρα αφυδατωμένο.
- Σκουρόχρωμα ούρα.
Οι ενδείξεις αυτές συνήθως αναπτύσσονται όταν το παιδί έχει ήπια προς μέτρια αφυδάτωση. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως θα έχει χάσει ποσοστό γύρω στο 5% των υγρών από το σώμα του.
Αν σε αυτό το σημείο δεν αρχίσει αμέσως να πίνει νερό, η αφυδάτωση θα εξελιχθεί σε σοβαρή. Αυτή εκδηλώνεται με πυρετό, εμέτους και διάρροια που θυμίζουν έντονα θερμοπληξία και θέλουν άμεση ιατρική αντιμετώπιση, προειδοποιεί η ιατρός. Επιπλέον, τα μάτια ενός παιδιού με σοβαρή αφυδάτωση θα είναι βαθουλωμένα.
Ειδικά στα βρέφη έως 18 μηνών, εκτός από τις προαναφερθείσες υπάρχουν και δύο πρόσθετες ενδείξεις όταν δεν πίνουν αρκετά υγρά και έχουν ήπια αφυδάτωση:
- Έχουν μειωμένη παραγωγή ούρων (βρέχουν λιγότερο την πάνα)
- Μπορεί να είναι νωθρά και να έχουν υπνηλία
«Τα μωρά που βλέπετε στην παραλία να κοιμούνται συνεχώς κάτω από την ομπρέλα, δεν είναι ήσυχα ούτε περνάνε καλά», τονίζει η κυρία Παρδάλη. «Μπορεί κάλλιστα να είναι νωθρά λόγω αφυδάτωσης, αλλά οι γονείς τους δεν το αντιλαμβάνονται. Αντιθέτως, καμαρώνουν για το πόσο ήσυχα είναι και δεν τα ξυπνούν για να τους δώσουν νερό. Έτσι όμως εντείνεται η αφυδάτωσή τους και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο».
Φωτογραφία: iStock