Η N. meningitidis, το βακτήριο που προκαλεί τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, διακρίνεται σε ομάδες, οι οποίες ονομάζονται «οροομάδες». Πέντε κύριες ομάδες προκαλούν την πλειοψηφία των περιστατικών μηνιγγίτιδας σε όλο τον κόσμο: οι οροομάδες A, B, C, W-135 και Y.2,5.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι επικρατούσες οροομάδες της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου ποικίλλουν ανά χώρα και περιοχή και μπορεί να μεταβληθούν με την πάροδο του χρόνου, καθιστώντας τη φύση της νόσου ακόμα πιο απρόβλεπτη και συνιστώντας μια σημαντική απειλή για τη δημόσια
υγεία σε πολλές χώρες.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), το 5-10 % περίπου των ατόμων που προσβάλλεται από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο θα καταλήξει, ακόμα και αν διαγνωστεί ή λάβει έγκαιρα κατάλληλη θεραπεία. Από τα άτομα που θα επιβιώσουν, ως και ένα στα πέντε θα εμφανίσει εφ’ όρου ζωής δυσμενείς επιπλοκές, τα λεγόμενα «επακόλουθα της νόσου», όπως είναι η εγκεφαλική βλάβη, οι μαθησιακές δυσκολίες, η απώλεια ακοής και ο ακρωτηριασμός άκρου.
Κάθε χρόνο, σημειώνονται περίπου 500.000 περιστατικά μηνιγγίτιδας παγκοσμίως, τα οποία προκαλούν περίπου 50.000 θανάτους. Χωρίς θεραπεία, το ποσοστό της θνητότητας από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο κυμαίνεται μεταξύ 70-90%.
Συμπτώματα
Τα αρχικά συμπτώματα της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου είναι συχνά μη ειδικά και μοιάζουν με αυτά της γρίπης, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο ακόμα και για τον γιατρό να μπορέσει να διαγνώσει σε πρώιμο στάδιο τη νόσο. Τα τυπικά συμπτώματα, όπως είναι η αυχενική δυσκαμψία και το πετεχιώδες (μικρού μεγέθους ιώδες) εξάνθημα, δεν εμφανίζονται μέχρι τις σχετικά όψιμες φάσεις
της νόσου, κάτι που μπορεί να καθυστερήσει τη χορήγηση της σωτήριας θεραπείας.
Τα τυπικά συμπτώματα της μηνιγγίτιδας συνήθως δεν εκδηλώνονται μέχρι να παρέλθουν 13-22 ώρες μετά από την εκδήλωση των αρχικών συμπτωμάτων.
Συμπτώματα μηνιγγίτιδας
– Πυρετός
– Έμετος
– Έντονος πονοκέφαλος
– Επώδυνη αυχενική δυσκαμψία
– Ευαισθησία στο φως
– Σημαντική υπνηλία
– Σύγχυση
– Εξάνθημα (δεν παρουσιάζεται
σε όλες τις περιπτώσεις)
-Επιληπτικές κρίσεις
Πώς μεταδίδεται;
Τα περισσότερα περιστατικά μηνιγγίτιδας εμφανίζονται σε προηγουμένως υγιή άτομα χωρίς προειδοποιητικά σημεία. Οι μηνιγγιτιδόκοκκοι μπορούν εύκολα να μεταδοθούν από άτομο σε άτομο, για παράδειγμα με τον βήχα, τον πταρμό (φτέρνισμα) και την άμεση επαφή, όπως είναι το φιλί.
Ο συνήθης τρόπος ζωής των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων –όπως είναι ο συνωστισμός σε νυχτερινά κέντρα, κοιτώνες ή στρατόπεδα, ή τα ταξίδια σε περιοχές όπου ενδημεί η μηνιγγίτιδα, μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα προσβολής από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο ή φορείας των βακτηρίων του μηνιγγιτιδόκοκκου. Το κάπνισμα και η ανταλλαγή φιλιών μπορεί να αυξήσει, επίσης, την πιθανότητα προσβολής από τη νόσο στις συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες.
Τα βρέφη μπορεί να είναι πιθανότερο να προσβληθούν από τη στενή επαφή με μέλη της οικογένειάς τους που μπορεί να φέρουν τα βακτήρια στη μύτη ή τον φάρυγγα χωρίς να εκδηλώνουν συμπτώματα τα ίδια.
Αν και το βακτήριο μπορεί να προκαλέσει θανατηφόρο ασθένεια, ορισμένα άτομα μπορεί να φέρουν και να μεταδώσουν την ασθένεια σε άλλους, χωρίς να νοσήσουν απαραίτητα τα ίδια.
Άπαξ και προσβληθεί, ένα άτομο μπορεί να είναι φορέας του βακτηρίου για διάστημα έως και 6 μηνών. Στην πραγματικότητα, η στενή επαφή με έναν φορέα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο
μετάδοσης του βακτηρίου κατά 800 φορές.
Στον σύγχρονο, παγκοσμιοποιημένο πλανήτη μας, οι ταξιδιώτες μπορεί να προσβληθούν και να συμβάλλουν στη μετάδοση της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, καθώς και να φέρουν νέες οροομάδες βακτηρίων σε χώρες στις οποίες δεν υπήρχαν προηγουμένως.
Θεραπεία
Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., για την αντιμετώπιση της μηνιγγίτιδας απαιτείται νοσηλεία και αντιμικροβιακή θεραπεία καθώς πρόκειται για μια δυνητικά θανατηφόρο ασθένεια.
Πρόληψη
Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης και ελέγχου της μηνιγγίτιδας είναι μέσω του εμβολιασμού, ο οποίος παρέχει προστασία κατά των περισσότερων δυνατών βακτηριακών οροομάδων. Μέχρι σήμερα υπήρχαν εμβόλια που προσέφεραν προστασία κατά όλων των σημαντικών οροομάδων Neisseria meningitidis (A, B, C, W-135 και Y) που προκαλούν τη νόσο.
Για τον μηνιγγιτιδόκοκκο οροομάδας B (MenB), που συνιστά τη συνηθέστερη αιτία βακτηριακής μηνιγγίτιδας, όμως δεν υπήρχε διαθέσιμο εγκεκριμένο εμβόλιο παγκοσμίως.
Το κενό αυτό καλύπτεται πλέον από το Bexsero (εμβόλιο πολλαπλών συστατικών κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας B μετά από 20 χρόνια έρευνας. Το Bexsero αναπτύχθηκε με μία βραβευμένη επιστημονική προσέγγιση, η οποία περιελάμβανε την αποκωδικοποίηση της γενετικής σύστασης (γονιδιωματικής ακολουθίας) του MenB που το καθιστά πιο ελαφρύ για τον οργανισμό.