Τα παιδιά που ζουν σε εμπόλεμες χώρες υποφέρουν, όχι μόνο από κακή ψυχική υγεία, αλλά ο πόλεμος μπορεί να προκαλέσει δυσμενείς βιολογικές αλλαγές στο επίπεδο του DNA, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις στην υγεία δια βίου, σύμφωνα με μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Surrey.
Στην πρώτη μελέτη του είδους της, η οποία δημοσιεύτηκε στο JAMA Psychiatry, η ερευνητική ομάδα συνέλεξε δείγματα από 1.507 παιδιά πρόσφυγες από τη Συρία, ηλικίας 6 έως 19 ετών, που ζούσαν σε άτυπους οικισμούς στο Λίβανο.
Ανέλυσαν τη μεθυλίωση του DNA (DNAm), μια επιγενετική διαδικασία όπου προστίθενται χημικές ετικέτες στο DNA σε διάφορες θέσεις στο γονιδίωμα. Αυτές οι αλλαγές DNAm μπορούν να ενεργοποιήσουν ή να απενεργοποιήσουν τα γονίδια χωρίς να αλλάξουν τον κώδικα του DNA.
Το DNAm παίζει βασικό ρόλο στη φυσιολογική ανάπτυξη και μπορεί να επηρεαστεί από πράγματα όπως η διατροφή, το άγχος και η έκθεση σε τραύμα. Όταν κάποιος αντιμετωπίζει ακραία γεγονότα , όπως ο πόλεμος, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στο DNAm, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν τη μακροπρόθεσμη σωματική και ψυχική του υγεία. Οι επιστήμονες μελετούν αυτές τις αλλαγές για να καταλάβουν πώς οι αγχωτικές εμπειρίες μπορούν να αφήσουν μόνιμα βιολογικά σημάδια στο σώμα.
Η μελέτη
Το Πανεπιστήμιο του Surrey, σε συνεργασία με το University College του Λονδίνου, το Πανεπιστήμιο St. George’s στο Λίβανο και μια κορυφαία διεθνή ΜΚΟ, διαπίστωσε ότι τα παιδιά που είχαν εκτεθεί σε πολεμικά γεγονότα εμφάνισαν αλλαγές DNA σε πολλές τοποθεσίες και περιοχές στο γονιδίωμα.
Δείτε επίσης: Η ατμοσφαιρική ρύπανση μειώνει τη μνήμη και τη μάθηση στα παιδιά
Μερικές από αυτές τις αλλαγές συνδέθηκαν με γονίδια που εμπλέκονται σε κρίσιμες λειτουργίες, όπως η νευροδιαβίβαση (πώς επικοινωνούν τα νευρικά κύτταρα) και η ενδοκυτταρική μεταφορά (πώς τα υλικά κινούνται μέσα στα κύτταρα).
«Αν και είναι γνωστό ότι ο πόλεμος έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των παιδιών, η μελέτη μας βρήκε στοιχεία για τους βιολογικούς μηχανισμούς που κρύβονται από πίσω. Διαπιστώσαμε επίσης ότι ο πόλεμος συνδέεται με την πιο αργή επιγενετική γήρανση – κάτι που θα μπορούσε να σημαίνει ότι ο πόλεμος θα μπορούσε να επηρεάσει την ανάπτυξη των παιδιών», τονίζει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Michael Pluess.
«Σε γενικές γραμμές, η μελέτη μας παρουσιάζει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα του τραγικού κόστους του πολέμου, πέρα από το ψυχικό στρες, για πολλά εκατομμύρια παιδιά».
Επιπλέον, οι ερευνητές εξέτασαν πώς οι βιολογικές επιπτώσεις του πολέμου διαφέρουν μεταξύ αγοριών και κοριτσιών. Διαπίστωσαν ότι τα κορίτσια που βίωσαν πολεμικά γεγονότα εμφάνισαν πιο σημαντικές αλλαγές στο DNAm από τα αγόρια, ιδιαίτερα σε γονίδια που συνδέονται με την απόκριση στο στρες και την ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Ενώ τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια επηρεάστηκαν, τα κορίτσια έδειξαν ισχυρότερη βιολογική απόκριση στην έκθεση στον πόλεμο, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να είναι πιο ευάλωτα στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του τραύματος σε μοριακό επίπεδο.
Δείτε επίσης: Βία από παιδιά και εφήβους: Πού οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται
Φωτογραφία iStock