Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), μία συχνή αιτία λοίμωξης σε παιδιά και ηλικιωμένους, δεν προσβάλλει μόνο το αναπνευστικό σύστημα, προειδοποιούν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Tulane, στη Νέα Ορλεάνη.
Σε μελέτη που πραγματοποίησαν ανακάλυψαν ότι μπορεί να μολύνει τα νευρικά κύτταρα, προκαλώντας φλεγμονή η οποία οδηγεί σε βλάβες των νεύρων.
Είναι η πρώτη φορά που αποδεικνύεται ότι ο ιός έχει αυτή την ικανότητα. Το εύρημα εξηγεί τα νευρολογικά συμπτώματα που συχνά αναπτύσσουν τα παιδιά που αρρωσταίνουν βαριά εξαιτίας του. Εγείρει επίσης υπόνοιες ότι θα μπορούσε να εισβάλλει και στον ίδιο τον εγκέφαλο.
Τι είναι ο RSV
O RSV είναι ένα συχνός αναπνευστικός ιός. Συνήθως προκαλεί ήπια λοίμωξη με συμπτώματα, που μοιάζουν με αυτά του κρυολογήματος. Στους ενήλικες μπορεί , λ.χ., να προκαλέσει μεταξύ άλλων:
- Βήχα
- Φτάρνισμα
- Πυρετό
Στα μικρά παιδιά μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικά συμπτώματα, όπως ενδεικτικά:
- Ευερεθιστότητα
- Ανορεξία
- Αλλαγές στην αναπνοή
Σε πολλές περιπτώσεις, όμως, έχει σοβαρές επιπλοκές οι οποίες χρειάζονται αντιμετώπιση στο νοσοκομείο. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου & Προλήψεως Ασθενειών (ECDC), στην ΕΕ, τη Νορβηγία και τη Βρετανία εισάγονται ετησίως:
- Περίπου 213.000 παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών (μερικά θα χρειασθούν νοσηλεία στην εντατική)
- Σχεδόν 158.000 ενήλικες
Τον μεγαλύτερο κίνδυνο εισαγωγής στο νοσοκομείο διατρέχουν τα πρόωρα βρέφη και τα παιδιά κάτω των 5 ετών (ιδίως τα μωρά κάτω των 6 μηνών), τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό ή πάσχουν από νοσήματα όπως:
- Σακχαρώδη διαβήτη
- Καρδιοπάθεια
- Αναπνευστικό πρόβλημα
Τα παιδιά με επιπλοκές μπορεί να εκδηλώσουν βρογχιολίτιδα ή πνευμονία που μπορεί να οδηγήσει σε μοιραία αναπνευστική δυσχέρεια. Οι ενήλικες μπορεί να αναπτύξουν πνευμονία.
Νευρολογικά συμπτώματα
Από το 1956 που είχε ανακαλυφθεί ο ιός RSV, οι επιστήμονες πίστευαν ότι μολύνει μόνο το αναπνευστικό. Η νέα μελέτη, όμως, αποδεικνύει για πρώτη φορά ότι μπορεί να εισδύσει στα νευρικά κύτταρα. Όταν συμβεί αυτό, τα προσβεβλημένα παιδιά θα έχουν και νευρολογικά συμπτώματα.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση The Journal of Infectious Diseases. Όπως εξηγούν οι ερευνητές, κατά το παρελθόν είχε ανιχνευθεί ο ιός στο υγρό που περιβάλλει το νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο (εγκεφαλονωτιαίο υγρό). Επιπλέον, τέσσερα στα δέκα παιδιά ηλικίας κάτω των 2 ετών με σοβαρή λοίμωξη από τον ιό RSV εκδηλώνουν οξεία εγκεφαλοπάθεια.
Σύμφωνα με τους γιατρούς του Tulane, η οξεία εγκεφαλοπάθεια είναι ουσιαστικά βλάβη του εγκεφάλου που οδηγεί σε:
- Σύγχυση
- Απώλεια μνήμης ή
- Νοητικές δυσκολίες
Έως τώρα, όμως, οι επιστήμονες δεν είχαν αποδείξεις ότι τα προβλήματα αυτά ήταν συνέπεια της εισβολής του RSV στον εγκέφαλο.
Η νέα μελέτη
Για να δουν τι συμβαίνει, οι επιστήμονες μελέτησαν τον ιό σε τρισδιάστατες καλλιέργειες περιφερειακών κυττάρων. Τα κύτταρα είχαν αναπτυχθεί από βλαστικά κύτταρα και από έμβρυα αρουραίων.
Όπως διαπίστωσαν, τα νευρικά κύτταρα μπορούσαν να μολυνθούν άμεσα από τον ιό. Αυτό είχε ως επακόλουθο να προκαλείται σημαντική φλεγμονή και έκκριση ορισμένων πρωτεϊνών (λέγονται χημοκίνες – chemokines) οι οποίες καταπολεμούν τις λοιμώξεις.
Όταν τα νευρικά κύτταρα εκτίθεντο σε χαμηλά επίπεδα του RSV, γίνονταν υπεραντιδραστικά στα ερεθίσματα. Όταν, όμως, εκτίθεντο σε υψηλά επίπεδα του ιού, αναπτυσσόταν προοδευτική εκφύλιση των κυττάρων και αυξημένη νευροτοξικότητα λόγω της φλεγμονής.
«Έως ότου διεξαχθεί αυτή η έρευνα, νομίζαμε ότι τα νευρολογικά συμπτώματα στα άρρωστα παιδιά είναι έμμεση συνέπεια της φλεγμονής στον οργανισμό. Τώρα ξέρουμε ότι ο ιός RSV μπορεί να εισβάλλει απ’ ευθείας στα νεύρα», δήλωσε ο επιβλέπων ερευνητής Dr. Giovanni Piedimonte, καθηγητής Παιδιατρικής, Βιοχημείας & Μοριακής Βιολογίας στο Tulane.
Το εύρημα αυτό «δίνει νέα διάσταση στη σημασία των εμβολίων σε βρέφη και ηλικιωμένους», πρόσθεσε. «Εξηγεί επίσης γιατί τα παιδιά που νοσούν από RSV διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν αργότερα και συμπτώματα άσθματος».
Και στο νωτιαίο μυελό
Η νέα έρευνα έδειξε ακόμα ότι ο ιός μπορεί να εισβάλλει και στο νωτιαίο μυελό, μέσω των περιφερειακών νεύρων. Οι επιστήμονες συνεχίζουν την έρευνά τους για να εξακριβώσουν εάν μέσω αυτού, μπορεί να εισέλθει και στον ίδιο τον εγκέφαλο, μολύνοντάς τον.
«Αν βρούμε κάτι τέτοιο, θα σημαίνει ότι ο ιός μπορεί να εμπλέκεται και με άλλες νευρολογικές ή αναπτυξιακές διαταραχές», είπε ο Dr. Piedimonte. «Σε τέτοια περίπτωση, θα άνοιγε το κουτί της Πανδώρας». Και αυτό, διότι ο ιός μολύνει σχεδόν όλα τα παιδιά έως την ηλικία των 2 ετών.
Φωτογραφία: iStock