Παχυσαρκία στην παιδική ηλικία: Οι 11 παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο

Η παχυσαρκία δεν είναι αισθητικό πρόβλημα, αλλά μία χρόνια ασθένεια η οποία συνήθως σχετίζεται με τον τρόπο ζωής και πολλούς συμβάλλοντες παράγοντες.

Στην πραγματικότητα, η αιτιολογία της είναι σύνθετη και πολυπαραγοντική. Στην ανάπτυξή της εμπλέκονται πολλοί παράγοντες, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται:

• Ψυχολογικοί
• Νευρολογικοί
• Περιβαλλοντικοί
• Φαρμακευτικοί

Επιπλέον, σε κάτι λιγότερο από 1% των περιπτώσεων ευθύνονται για την ανάπτυξή της γενετικοί ή ενδοκρινολογικοί παράγοντες (π.χ. υποθυρεοειδισμός, υπερκορτιζολαιμία).

Την μερίδα του λέοντος στην πρόκλησή της κατέχει η κακή διατροφή σε συνδυασμό με την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η παιδίατρος-παιδοενδοκρινολόγος Μαρία Παπαγιάννη, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Διαιτολογίας και Διατροφολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Ωστόσο υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου, πολλοί από τους οποίους δεν είναι γνωστοί στο ευρύ κοινό. Τέτοιοι παράγοντες είναι:

1. Η παχυσαρκία των γονέων
2. Ο αυξημένος χρόνος παραμονής μπροστά σε μία οθόνη (τηλεόραση, DVD, βιντεοπαιχνίδια, κινητό τηλέφωνο)
3. Η έλλειψη ύπνου
4. Το μικρό ή μεγάλο βάρος γέννησης
5. Ο διαβήτης της μητέρας κατά την κύηση
6. Τα κινητικά προβλήματα
7. Προηγούμενη νόσηση από κακοήθεια
8. Ορισμένα γενετικά νοσήματα που σχετίζονται με την παχυσαρκία (π.χ. Prader-Willi)
9. Η θεραπεία με κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη)

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ως «παχυσαρκία» ορίζεται η μη φυσιολογική ή υπερβολική συσσώρευση σωματικού λίπους που μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την υγεία ενός ατόμου.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, το 2022 έπασχαν από παχυσαρκία 37 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών σε όλο τον κόσμο. Το ίδιο και 390 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι, ηλικίας 5 έως 19 ετών.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα έχει κατακτήσει ως χώρα την πρωτιά στη συχνότητα της παχυσαρκίας στην παιδική και εφηβική ηλικία. Μετά την επιδημία του κορονοϊού, φαίνεται η συχνότητα να έχει αυξηθεί.

Δεν το βλέπουν

Είναι σημαντικό οι γονείς να αντιλαμβάνονται εγκαίρως την υπερβαρότητα του παιδιού τους, ώστε να λάβουν μέτρα και να ανατραπεί η εξέλιξή της σε παχυσαρκία.

Δυστυχώς, όμως, έχει αποδειχθεί ότι πολλοί γονείς βλέπουν ως φυσιολογικό το υπέρβαρο παιδί τους και ως υπέρβαρο το παχύσαρκο. Ωστόσο τα πολλά περιττά κιλά έχουν σοβαρές συνέπειες στην υγεία.

«Η σημαντικότερη επιπλοκή είναι ότι πάνω από το 80% των παχύσαρκων παιδιών θα είναι παχύσαρκοι ως ενήλικες με αυξημένη πιθανότητα για εμφάνιση σοβαρών νοσημάτων», είπε η κυρία Παπαγιάννη. Ωστόσο θα έχουν και επιπλοκές στην παιδική ηλικία, όπως:

• Ορμονικές διαταραχές (π.χ. υποθυρεοειδισμός)
• Άπνοιες στη διάρκεια του ύπνου
• Αθηρωμάτωση από μικρή ηλικία
• Δυσλιπιδαιμία

Αυτές αργότερα θα οδηγήσουν σε υπέρταση και αυξημένη θνητότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα. Θα έχουν επίσης λιπώδη διήθηση του ήπατος, προδιαβήτη και στη συνέχεια διαβήτη. Ειδικά στα κορίτσια μία ακόμα επιπλοκή είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

«Σημαντικά αρνητική επίσης είναι η επίδραση που έχει η παχυσαρκία στην αύξηση και την ενήβωση, με αυξημένη πιθανότητα για χαμηλότερο τελικό ανάστημα από το γενετικά εκτιμώμενο καθώς και πρώιμη ήβη. Παρατηρείται στα παιδιά αυτά επιτάχυνση της αύξησης και της οστικής ωρίμανσης που οδηγεί σε πρώιμη έναρξη ήβης με αρνητική επίπτωση στο τελικό ανάστημα», πρόσθεσε.

Η αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στα παιδιά και στους εφήβους είναι πολυπαραγοντική, τόνισε η κυρία Παπαγιάννη. Είναι απαραίτητο να συμμετέχει όλη η οικογένεια σε αυτήν. Βασικές αρχές αποτελούν:

• Η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών διατροφής
• Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας
• Η μείωση του χρόνου στην οθόνη
• Η αύξηση της χρονικής διάρκειας του ύπνου

«Πρόσφατα, μπήκαν στη φαρέτρα μας και φαρμακευτικά σκευάσματα για την αντιμετώπιση αυτής της σοβαρής νόσου σε εφήβους, καθώς και η βαριατρική χειρουργική», κατέληξε.

Φωτογραφία: iStock