Παιδιά: Πόσο επηρεάζουν τα μάτια τους τα παιχνίδια στο κινητό

Η πολύωρη ενασχόληση των παιδιών με το κινητό, το τάμπλετ και άλλα ψηφιακά μέσα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα μάτια.

Πολλές μελέτες έχουν συσχετίσει τα πολύωρα παιχνίδια στο κινητό και τα άλλα ψηφιακά μέσα με αρνητικές εκβάσεις για την υγεία. Γι’ αυτό τον λόγο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέδωσε πριν από λίγο καιρό κατευθυντήριες οδηγίες.

Σε αυτές συνιστά να μην ασχολούνται καθόλου με ψηφιακά μέσα τα παιδιά ηλικίας κάτω του 1 έτους. Όσον αφορά τα παιδιά ηλικίας 1 έως 4 ετών, συνιστά να μην υπερβαίνουν την 1 ώρα ημερησίως.

Διαβάστε ακόμα ΠΟΥ: Μην αφήνετε βρέφη, νήπια μπροστά στην τηλεόραση ή στο καρότσι

Αντίστοιχα, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά περιορισμό της ενασχόλησης σε λιγότερο από 1 ώρα την ημέρα έως την ηλικία των 5 ετών. Ταυτοχρόνως συνιστά η ενασχόληση να αφορά μόνο καλά σχεδιασμένα εκπαιδευτικά προγράμματα.

Για τα παιδιά του Δημοτικού, εξάλλου, οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν ενασχόληση με τα ψηφιακά μέσα έως το πολύ 2 ώρες την ημέρα. Και πάλι, κυρίως όταν αυτό είναι απαραίτητο για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

«Οι μεγάλοι οφθαλμολογικοί οργανισμοί, όπως η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας, δεν έχουν εκδώσει ειδικές κατευθυντήριες οδηγίες όσον αφορά την όραση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ενασχόληση με τα ψηφιακά μέσα δεν μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την οφθαλμολογική υγεία των παιδιών», λέει ο  χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.

Τα προβλήματα

Όπως εξηγεί, το πρώτο πρόβλημα είναι ότι τα τάμπλετ και τα κινητά κρατούν τα παιδιά κλεισμένα στα σπίτια.

«Η έκθεση στο φυσικό φως έχει ζωτική σημασία για την ομαλή ανάπτυξη των ματιών», εξηγεί. «Τα ποσοστά της μυωπίας έχουν σχεδόν διπλασιαστεί στον κόσμο μετά το 1970. Αυτό οφείλεται έως ένα βαθμό και στη συνεχή ενασχόληση με δραστηριότητες που πραγματοποιούνται σε κλειστούς χώρους, με αντικείμενα που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τα μάτια».

Μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο επιστημονικό περιοδικό Ophthalmology επιβεβαίωσε ότι οι δραστηριότητες αυτές αυξάνουν τις πιθανότητες μυωπίας στα παιδιά. Η ίδια μελέτη έδειξε πως όσο περισσότερες ώρες περνούν τα παιδιά σε υπαίθριους χώρους, ιδιαίτερα κατά την νηπιακή και πρώτη παιδική ηλικία, τόσο περισσότερο επιβραδύνεται η εξέλιξη της μυωπίας.

Με άλλα λόγια, «αντί τα παιδιά να παίζουν με τα κινητά ή να βλέπουν τηλεόραση, πρέπει να παίζουν έξω με τους φίλους τους», τονίζει ο Δρ. Κανελλόπουλος.

Η κόπωση

Πώς θα μπορούσε, όμως, το πολύωρο καθημερινό παιχνίδι μπροστά σε μία οθόνη να οδηγήσει στη μυωπία; Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν την ακριβή αιτία. Ωστόσο πολλοί πιστεύουν ότι το κλειδί είναι:

• Η ανεπαρκής έκθεση των ματιών τους στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου
• Η συνεχής εστίαση της όρασης σε ένα κοντινό σημείο.

Ένας άλλος κίνδυνος που απειλεί τα μάτια παιδιών τα οποία καθηλώνονται μπροστά στις οθόνες είναι η κόπωση. «Η κόπωση των ματιών εξαιτίας των ψηφιακών μέσων δεν είναι απλή κατάσταση», λέει ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Όταν κοιτάζει κάποιος με τις ώρες μία οθόνη μπορεί να εκδηλώσει μία σειρά από συμπτώματα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται η ξηροφθαλμία, ο κνησμός στα μάτια, η θολή όραση και ο πονοκέφαλος. Τα συμπτώματα αυτά είναι παροδικά και δεν οφείλονται σε μόνιμη βλάβη των ματιών. Σίγουρα όμως είναι ενοχλητικά και μπορεί να διαταράξουν την καθημερινότητα του πάσχοντος».

Η εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων οφείλεται στο ότι τα μάτια καταπονούνται από την συνεχή εστίαση σε κοντινό σημείο. Επομένως απαιτούνται συχνά διαλείμματα, ώστε να κοιτά το άτομο κάπου μακριά. Δυστυχώς όμως τα παιδιά χάνουν την αίσθηση του χρόνου όταν απορροφούνται από το παιχνίδι που παίζουν ή τα βίντεο που παρακολουθούν.

Η κόπωση των ματιών είναι εντονότερη όταν ο φωτισμός γύρω από την οθόνη αντανακλάται σε αυτήν, καταπονώντας ακόμα περισσότερο τα μάτια.

Ευελιξία της εστίασης

Η πολύωρη ενατένιση της οθόνης προκαλεί επίσης ξηρότητα και ερεθισμό των ματιών. Αυτό οφείλεται στο ότι ασυναίσθητα βλεφαρίζουμε λιγότερο όταν συγκεντρωνόμαστε σε μία οθόνη. Και αυτό ισχύει για όλους, μικρούς και μεγάλους. Ωστόσο η ξηροφθαλμία και ο ερεθισμός μπορεί να είναι χειρότερος για όσα παιδιά ασχολούνται με τα κομπιούτερ που είναι τοποθετημένα για να εξυπηρετούν τα ενήλικα μέλη της οικογένειας.

Και σαν να μην έφταναν όλ’ αυτά, τα παιδιά που ασχολούνται με τις ώρες με τα ψηφιακά μέσα μπορεί να παρουσιάσουν δυσκολίες στην ευελιξία της εστίασης. Η ευελιξία αυτή είναι η ικανότητα προσαρμογής της όρασής τους από τα κοντινά στα μακρινά αντικείμενα. Ευτυχώς και αυτό είναι ένα παροδικό πρόβλημα, αφού τα μάτια ανακτούν την φυσιολογική ευελιξία τους μέσα σε λίγες ώρες ή το πολύ σε λίγες ημέρες από τη διακοπή της συνεχούς κοντινής εστίασης.

Συμβουλές προστασίας

Ο καλύτερος τρόπος για να προστατεύσετε απ’ όλα τα παραπάνω τα παιδιά σας, είναι να ακολουθήσετε ορισμένες συμβουλές. Να τι συνιστά ο Δρ. Κανελλόπουλος.

• Διδάξτε στα παιδιά τον κανόνα 20-6-20. Ο κανόνας είναι «κάθε 20 λεπτά, να κοιτάζουν ένα αντικείμενο που βρίσκεται σε απόσταση τουλάχιστον 6 μέτρων (ή βημάτων) για 20 δευτερόλεπτα».
• Να βάζετε το ξυπνητήρι να κτυπά κάθε 20 λεπτά, ώστε να θυμάται το παιδί να κοιτάξει μακριά.
• Διδάξτε στα παιδιά σας όταν παίζουν ένα παιχνίδι ή όταν διαβάζουν ένα e-βιβλίο, να σηκώνονται από τη θέση τους αμέσως μόλις τελειώνει μία πίστα ή ένα κεφάλαιο και να κοιτάζουν έξω από το παράθυρο για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα.
• Στα e-βιβλία να ενεργοποιείτε τη λειτουργία «bookmark» σε κάθε κεφάλαιο. Με αυτό τον τρόπο θα θυμάται το παιδί να σηκώνεται από τη θέση του.
• Μην αφήνετε το παιδί να χρησιμοποιεί το κινητό και τα άλλα ψηφιακά μέσα σε ηλιόλουστους ή έντονα φωτισμένους χώρους. Η αντανάκλαση του φωτός μπορεί να καταπονήσει τα μάτια του.
• Να προσαρμόζετε τη φωτεινότητα και την αντίθεση της οθόνης, ώστε να είναι άνετη για το παιδί.

Τι άλλο μπορεί να κάνει το παιδί

• Βεβαιωθείτε ότι το παιδί κρατάει το τάμπλετ, το κινητό κ.λπ. σε απόσταση τουλάχιστον 45-60 εκατοστών από τα μάτια του.
• Να του θυμίζετε να βλεφαρίζει συχνά όταν κοιτάζει την οθόνη.
• Αν υπάρχει η δυνατότητα, να συνδέετε το τάμπλετ ή το κινητό με την τηλεόραση, ώστε το παιδί να κοιτάζει την οθόνη της ενόσω θα ασχολείται με αυτά. Με αυτό τον τρόπο θα χρησιμοποιεί την μακρινή όρασή του και όχι την κοντινή.
• Αναλόγως με την ηλικία του παιδιού, όταν θα πλησιάζει την 1 ή τις 2 ώρες ενασχόλησης με το κινητό, να του θυμίζετε ότι ήρθε η ώρα να βγει έξω για παιχνίδι.

«Μην ξεχνάτε, τέλος, ότι η πολύωρη χρήση ηλεκτρονικών έχει τεράστιες επιπτώσεις και στην στάση του σώματος του παιδιού», υπογραμμίζει ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Και αυτό, διότι το συνεχές σκύψιμο και μάζεμα της πλάτης μπορεί να οδηγήσει με την πάροδο του χρόνου στην κύφωση και σε αυχενικά προβλήματα. Χώρια όλα τα άλλα προβλήματα υγείας που μπορεί να προκαλέσει».