Παιδική κακοποίηση: Πώς να την αναγνωρίσετε και τι να κάνετε εμπράκτως για να βοηθήσετε

Iatropedia
02 Νοεμβρίου 2022 | 11:30

Η παιδική κακοποίηση είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο αρκετά πολυσύνθετο και με μεγάλες διαστάσεις στις μέρες μας. Τα περιστατικά της παιδικής κακοποίησης φαίνεται να είναι όλο και συχνότερα.

Είναι η παιδική κακοποίηση ένα φαινόμενο των σύγχρονων κοινωνιών; Ή μήπως η παιδική κακοποίηση είναι περισσότερο ορατή σήμερα;

Απαντήσεις και συμβουλές δίνει η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, δρ. Βάνα Παπακίτσου.

Ακούμε συχνά την άποψη ότι οι εποχές έχουν αλλάξει και ότι στο παρελθόν δε συν έβαιναν τέτοια γεγονότα, ότι η παιδική κακοποίηση είναι ένα φαινόμενο της εποχής μας.

Η αλήθεια είναι ότι πάντα υπήρχε η παιδική κακοποίηση, σε όλες τις εποχές και σε όλες τις κοινωνίες. Σήμερα έχουμε απλώς πολλούς διαφορετικούς τρόπους ενημέρωσης, αναλυτική πληροφόρηση, περισσότερη ευαισθητοποίηση και μια δυναμική του μέσων ενημέρωσης και του διαδικτύου που μας φέρνει πολύ κοντά με όλα αυτά τα φαινόμενα, τα οποία είναι οι «καταστάσεις της διπλανής πόρτας»! Άρα είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο, απλώς μπορεί να αλλάζουν οι μορφές και οι τρόποι κακοποίησης ή εκμετάλλευσης ενός παιδιού.

Παιδική κακοποίηση: Με ποιες μορφές εμφανίζεται

Ποιες είναι οι μορφές της παιδικής κακοποίησης; Η παιδική κακοποίηση εμφανίζεται με κάποιες από τις παρακάτω μορφές ή και με συνδυασμό αυτών:

Σωματική κακοποίηση: ο ενήλικας χτυπά, κλωτσά, δαγκώνει ή τραυματίζει το παιδί.
Συναισθηματική ή ψυχολογική κακοποίηση: ο ενήλικας κατακρίνει προσβάλει, τρομοκρατεί ή απειλεί το παιδί. Δεν του παρέχει καμία φροντίδα και καμία συναισθηματική ασφάλεια. Δεν υπάρχει αγάπη και συναισθηματικό δέσιμο. Ο ενήλικας δεν ανταποκρίνεται με κανένα τρόπο στις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού.
Παραμέληση: ο ενήλικας δε φροντίζει για τις καθημερινές ανάγκες του παιδιού. Το παιδί μπορεί να μην τρέφεται σωστά ή και καθόλου, να μην είναι φροντισμένο ως προς την καθαριότητά του και την υγιεινή του, να μην έχει ιατρική βοήθεια αν χρειαστεί, να μην πηγαίνει στο σχολείο.
Σεξουαλική κακοποίηση: είναι η συμμετοχή ή έκθεση ενός παιδιού σε πράξεις με σεξουαλικό περιεχόμενο, υποκινούμενες από ενήλικο ή ενήλικα άτομα, που συνήθως έχουν σχέση φροντίδας ή οικειότητας με το παιδί, και οι οποίες έχουν σκοπό τη σεξουαλική ικανοποίηση του ενήλικα.
Έκθεση του παιδιού σε άλλες μορφές βίας: εδώ το παιδί εκτίθεται σε μια άλλη μορφή που σχετίζεται με την παιδική κακοποίηση και αφορά την έκθεση του σε μορφές βίας σε βάρος άλλου μέλους της οικογένειας, όπως π.χ. την κακοποίηση της μητέρας από τον πατέρα ή το βιασμό μέσα στην οικογένεια.

Τι μπορούμε να κάνουμε για την παιδική κακοποίηση

Εάν κάποιος (γείτονας, γνωστός της οικογένειας, συγγενικό πρόσωπο του παιδιού, εκπαιδευτικός κ.ά.) γνωρίζει ένα παιδί που υποπτεύεται ότι έχει υποστεί κάποια μορφή παιδικής κακοποίησης, θα πρέπει να μη σιωπήσει και με όποιον τρόπο μπορεί να το βοηθήσει. Η βοήθεια σε αυτή την περίπτωση είναι η καταγγελία. Η παιδική κακοποίηση μπορεί να σταματήσει μόνο αν κάποιος καταγγέλλει άμεσα στις κοινωνικές υπηρεσίες όσα έχει δει, ακούσει ή υποψιαστεί.

Αν είναι εκπαιδευτικός και έχει επαφή με το παιδί, θα πρέπει να το πλησιάσει και να μιλήσει μαζί του πολύ προσεκτικά. Τα παιδιά που βρίσκονται στην κατάσταση αυτή είναι ευάλωτα, δε μιλούν ξεκάθαρα για όσα τους συμβαίνουν, είναι κλεισμένα στον εαυτό τους, απομονωμένα και το πιο σύνηθες είναι ότι δε θα αποκαλύψουν εύκολα την κακοποίησή τους. Είναι σημαντικό να μη δείξουμε φόβο, να είμαστε έτοιμοι να ακούσουμε και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε όσα βιώνει το παιδί.

Η καταγγελία είναι η μόνη λύση για την παιδική κακοποίηση. Ένα παιδί δεν μπορεί από μόνο του να απεμπλακεί από την κατάσταση αυτή. Η σωτηρία του βρίσκεται στα χέρια μας, στον ενδιαφέρον μας και στην ευαισθησία που θα επιδείξουμε εμείς ως ενήλικες. Ακόμη και η υποψία παιδικής κακοποίησης ή παραμέλησης θα πρέπει να μας κινητοποιήσει, αλλιώς θα εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές περιπτώσεις κακοποιημένων παιδιών που δε θα αποκαλυφθούν ποτέ, με πολύ σοβαρές συνέπειες για τη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών.