Πως αισθάνεται ένα παιδί που χωρίζουν οι γονείς του;

Από την άλλη, έρευνες αναφέρουν ότι το 30% των γάμων καταλήγουν σε διαζύγιο. Με πιο απλά λόγια, από τους 10 γάμους, που θα πραγματοποιηθούν το προσεχές Σαββατοκύριακο… περίπου οι 3 θα διαλυθούν αργά ή γρήγορα. Τι συνεπάγεται αυτό για τους δύο (πρώην) συντρόφους και πώς βιώνουν σήμερα τον χωρισμό οι ίδιοι και τα παιδιά τους;

Ένα διαζύγιο κρύβει πάντα ματαίωση…

Ένα διαζύγιο είναι, εκ των πραγμάτων, ένας θάνατος αφού κρύβει μέσα του μία έντονη ματαίωση. Ας μη ξεχνάμε ότι για τους δυο ανθρώπους έχει συνήθως προηγηθεί μια περίοδος γοητείας, ένας έρωτας και μια πρόκληση, ότι η σχέση θα επιτύχει. Το ζευγάρι ξεκινά με την πεποίθηση, ότι θα είναι για πάντα μαζί, θα γεράσουν μαζί, θα μοιραστούν και θα δημιουργήσουν κοινά πράγματα. Προσδοκά ο ένας από τον άλλο να τον φροντίσει, να του χαρίσει αγάπη και αντ΄ αυτού βιώνουν και οι δύο με επώδυνο τρόπο μία περίοδο συγκρούσεων, πόνου, λύπης ή προσωπικών ανακατατάξεων, που καταλήγει στην πλήρη ρήξη, τον οριστικό χωρισμό. Οι δύο πρώην σύζυγοι πενθούν ή καλύτερα οφείλουν να πενθήσουν την απώλεια ενός σημαντικού μέρους της ζωής τους σε υπαρξιακό επίπεδο.

Συνεπώς δε νοείται ανώδυνο, ιδανικό κι ανέφελο διαζύγιο, ούτε για το ζευγάρι, ούτε ασφαλώς και για τα παιδιά.

Κάθε διαζύγιο κρύβει συνήθως για τους πρωταγωνιστές του έντονο θυμό. Το συναίσθημα του θυμού πάντοτε εκφράζει ανεκπλήρωτες επιθυμίες, κρυφά ή φανερά «θέλω», που δεν μπόρεσαν να πραγματοποιηθούν. Έτσι στο ζευγάρι, που χωρίζει, νιώθει θυμωμένος ο ένας για τον άλλο. Ο καθένας απαιτούσε από τον άλλο, με τρόπο ανώριμο κι άγαρμπό, να του χαριστεί ευτυχία, φροντίδα και χαρά. Και το αίσθημα της στέρησης κυριαρχούσε εντός του γάμου και διατηρείται και μετά τη διάλυσή του.

Τα παιδιά. Κι όχι μόνο…

Το διαζύγιο αφορά τους δύο συντρόφους, αφορά όμως εξίσου και τα παιδιά. Ο χωρισμός σηματοδοτεί τη διακοπή της συζυγίας, παύουν δύο άνθρωποι ουσιαστικά και τυπικά να είναι σύζυγοι. Γονείς δεν παύουν ποτέ να είναι.

Πολλά ζευγάρια αναβάλλουν ή επισπεύδουν τον χωρισμό για χάρη παιδιών. Τα ρωτούν ευθέως ή πλαγίως, προκειμένου να διώξουν τις ενοχές τους για την απόφασή τους να διαλύσουν το γάμο τους, «τόσο που τσακωνόμαστε με το μπαμπά, δεν είναι καλύτερα να χωρίσουμε;». Καλούνται δηλαδή τα παιδιά να φροντίσουν τους γονείς τους, να τους βγάλουν από τη δύσκολή θέση κι όχι το αντίστροφο.

Σε άλλες περιπτώσεις ο γάμος δε διαλύεται για να μην κλονιστεί τάχα η ψυχική ισορροπία των παιδιών. Κυριαρχεί μόνιμα ένα πολεμικό κλίμα μεταξύ των συντρόφων, οι γονείς τσακώνονται διαρκώς και η επιθετικότητα τους, καταστρέφει κάθε ευκαιρία χαράς και ευτυχίας εντός του σπιτιού. Δε διαλύουν το γάμο όμως για να μην ταράξουν τα παιδιά. Προφανώς και δε μένουν για χάρη των παιδιών σε τέτοιους γάμους. Μένουν γιατί τους κινητοποιεί η αυτοκαταστροφικότητα που κρύβουν μέσα τους.

Ωστόσο όπως ο γάμος είναι απόφαση των δύο συντρόφων, ομοίως και η διάλυση του παραμένει αποκλειστικά δική τους επιλογή κι ευθύνη.

Οφείλουν με τρόπο ώριμο και σταθερό να αποφασίσουν το χωρισμό τους και με αίσθημα προσωπικής ευθύνης να υπερασπιστούν την απόφασή τους. Ένα διαζύγιο σηματοδοτεί το τέλος μίας περιόδου σημαντικής και ως οριστικό τέλος οφείλει να καταγραφεί. Για το καλό των πρώην συζύγων, αλλά και για το συμφέρον των παιδιών, θα ήταν καλό να αποφεύγονται οι φιλικές σχέσεις μεταξύ των χωρισμένων γονέων και η αγωνία να δείξουν ότι όλα κυλούν ιδανικά μεταξύ τους μετά το διαζύγιο (κοινές διακοπές, κοινά γιορτινά γεύματα…). Κάτι τέτοιο μπερδεύει τα παιδιά. Αναρωτιούνται, γιατί χώρισαν οι γονείς τους, αφού συμφωνούν σε όλα και δε τσακώνονται πλέον. Φαντασιώνονται μία επανασύνδεση του γάμου κι επιστροφή σε οικογενειακές στιγμές του παρελθόντος.

Η ζωή ενός παιδιού αλλάζει ριζικά μετά από ένα διαζύγιο και η ευθύνη βαρύνει ολοκληρωτικά τους γονείς του. Οφείλουν, κατά συνέπεια, και οι δύο γονείς να μιλήσουν με απόλυτη ειλικρίνεια για την απόφασή τους να χωρίσουν και να απαντήσουν σε κάθε ερώτησή του. Να το διαβεβαιώσουν ότι δε φταίει εκείνο για την εξέλιξη αυτή στο γάμο τους και ότι θα είναι παρόντες στη ζωή του, ιδίως ο γονιός που αποχωρεί από το σπίτι. Είναι μύθος ότι τα παιδιά δεν πονούν, όταν οι γονείς χωρίζουν με τρόπο πολιτισμένο. Κάθε παιδί, όπως και κάθε γονιός άλλωστε, ταράζεται, θυμώνει, πενθεί μετά από ένα διαζύγιο. Ας μην ξεχνάμε, ότι τα συναισθήματα αυτά βασανίζουν την παιδική ψυχή ήδη πριν την ανακοίνωση του οριστικού χωρισμού, ήδη από την περίοδο, που ηχεί υπόκωφα ο επικείμενος χωρισμός, από τότε που κάτι δεν πήγαινε καλά με τους γονείς.

Αναζήτηση προσωπικής ευθύνης…

Ο άντρας και η γυναίκα που βγαίνουν από έναν αποτυχημένο γάμο και βιώνουν την επώδυνη διαδικασία του διαζυγίου θα πρέπει να έχουν ως πρώτη έγνοια την έξοδο από την οδύνη, που αυτό σηματοδοτεί. Κι αυτό πραγματώνεται μόνο μέσα από την αναζήτηση της προσωπικής ευθύνης του καθένα για την πορεία του γάμου, γεγονός που κρύβει γενναιότητα. Απαιτείται κινητοποίηση, ανάληψη προσωπικής ευθύνης και σταθερή προσπάθεια κατανόησης σε καθαρά προσωπικό – υπαρξιακό επίπεδο. Διαφορετικά η μετάβαση από τη σχέση στη μη σχέση, από την παρουσία στην απουσία, θα καταλήξει σε αδιέξοδη διαχείριση πόνου, σε ματαίωση και σε κενό.

Για παράδειγμα, κατά την χρονική περίοδο αμέσως μετά τον χωρισμό παρατηρείται το εξής παράδοξο. Οι πρώην σύζυγοι ξεκινούν ο καθένας ξεχωριστά να επιδεικνύουν εξαιρετική φροντίδα για τον εαυτό τους. Προσέχουν ιδιαιτέρως την εξωτερική τους εμφάνιση, αποκτούν ενδιαφέροντα κι ασχολίες, αναπτύσσουν περισσότερες κοινωνικές σχέσεις… Ξεκινούν με άλλα λόγια να φροντίζουν τον εαυτό τους όχι εντός του γάμου, αλλά μόλις αυτός διαλύεται. Ενώ κάτι τέτοιο είναι προφανώς θεμιτό για την μετάβαση στην φάση της μη σχέσης στην ζωή του ατόμου, ωστόσο πρέπει να μας κάνει να αναλογιστούμε τις ευθύνες μας απέναντι στον εαυτό μας όταν είμαστε μέσα σε αυτήν.

Το διαζύγιο, ως απόφαση ζωής.

Τα αρνητικά συναισθήματα όλων, των πρώην συντρόφων και των παιδιών τους, θα πάρουν χρόνο για να μετατραπούν σε θετική εμπειρία και αυτογνωσία. Απαιτείται προσωπική προσπάθεια και κινητοποίηση. Απαιτείται μία βαθιά κατανόηση σε γεγονότα και συμπεριφορές. Απαιτείται μία μετάβαση από την απλή διαχείριση του πόνου και της οδύνης, λόγω της απώλειας, σε μία διαδικασία συγχώρεσης και ωρίμανσης, κάτι που χαρίζει δύναμη, αντοχή στην ματαίωση και ισχυρή αυτοπεποίθηση.

Η δυσκολία στη συνύπαρξη κρύβει μέσα της μία δυσκολία στην ίδια την ύπαρξη. Συνεπώς ένα διαζύγιο μπορεί να αποτελέσει τελικά μία κινητοποίηση τέτοια, που θα οδηγήσει σε καταπληκτικά αποτελέσματα. Μπορεί να αποδειχθεί απόφαση ζωής και να αποτελέσει πηγή δύναμης, δημιουργίας και υπαρξιακής ωρίμανσης.

Κ ο ύ κ η ς Δ η μ ή τ ρ η ς

παιδοψυχολόγος (BA,MSc) – ψυχοθεραπευτής

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

πόσα αυγά την εβδομάδα, επιτρέπεται να τρώει ένα παιδί;

οδηγίες προς γονείς: προσοχή στη γρίπη και το κρυολόγημα των παιδιών

θα εμπιστευόσασταν κάποιον να σας πιάσει εάν πέφτατε; ΒΙΝΤΕΟ

παρηγορητικά σκυλιά για τα παιδιά -θύματα του μακελάρη. ΒΙΝΤΕΟ

τι μπορεί να πάθουν τα παιδιά από τα βιντεοπαιχνίδια. ΦΩΤΟ

ποιος είναι ο σωστός τρόπος διατροφής ενός παιδιού

πως να ντύνετε τα παιδάκια όταν κάνει κρύο