Τα αντιβιοτικά μπορούν να προκαλέσουν μόνιμες παρενέργειες στα παιδιά

Μιχάλης Θερμόπουλος
16 Σεπτεμβρίου 2022 | 10:00

Μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι η πρώιμη έκθεση σε αντιβιοτικά καταστρέφει τα ωφέλιμα βακτήρια στο πεπτικό σύστημα και μπορεί να προκαλέσει άσθμα και αλλεργίες.

Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Mucosal Immunology, παρέχει τα ισχυρότερα μέχρι στιγμής στοιχεία ότι η από καιρό αναγνωρισμένη σχέση μεταξύ της πρώιμης έκθεσης στα αντιβιοτικά και της μεταγενέστερης εμφάνισης άσθματος και αλλεργιών είναι αιτιολογική.

“Η πρακτική σημασία αυτού του συμπεράσματος είναι απλή: Αποφύγετε τη χρήση αντιβιοτικών σε μικρά παιδιά όσο μπορείτε, επειδή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο σημαντικών, μακροχρόνιων προβλημάτων με αλλεργία ή/και άσθμα”, δήλωσε ο ανώτερος συγγραφέας της μελέτης, Martin Blaser, διευθυντής του Κέντρου Προηγμένης Βιοτεχνολογίας και Ιατρικής στο πανεπιστήμιο Rutgers.

Οι συγγραφείς της μελέτης, από το πανεπιστήμιο Rutgers, το πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και το πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, υποστηρίζουν ότι τα αντιβιοτικά, που είναι από τα πιο χρησιμοποιούμενα φάρμακα στα παιδιά, επηρεάζουν τις κοινότητες μικροβιώματος του εντέρου και τις μεταβολικές λειτουργίες. Αυτές οι αλλαγές στη δομή της μικροχλωρίδας μπορούν να επηρεάσουν την ανοσία του ξενιστή.

Πώς έγινε η σχετική έρευνα για τα αντιβιοτικά σε πρώιμη παιδική ηλικία

Σε νεογέννητα ποντίκια πέντε ημερών δόθηκε νερό, αζιθρομυκίνη ή αμοξικιλλίνη στο πρώτο στάδιο του πειράματος. Αφότου τα ποντίκια ενηλικιώθηκαν, οι επιστήμονες τα εξέθεσαν σε ένα κοινό αλλεργιογόνο που παράγεται από τα ακάρεα της οικιακής σκόνης. Τα ποντίκια που είχαν πάρει οποιοδήποτε αντιβιοτικό (ιδιαίτερα αζιθρομυκίνη) είχαν αυξημένες ανοσολογικές αποκρίσεις, δηλαδή αλλεργίες.

Στο δεύτερο και το τρίτο στάδιο του πειράματος εξέτασαν την υπόθεση ότι ορισμένα υγιή βακτήρια του εντέρου, που είναι κρίσιμα για τη σωστή ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος, εξοντώνονται από την πρώιμη έκθεση σε αντιβιοτικά (αλλά όχι αργότερα), η οποία οδηγεί σε αλλεργίες και άσθμα.

Ο Timothy Borbet, ο επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, μετέφερε αρχικά δείγματα κοπράνων πλούσια σε βακτήρια από την πρώτη ομάδα ποντικών σε μια δεύτερη ομάδα ενήλικων ποντικών χωρίς προηγούμενη έκθεση σε βακτήρια ή μικρόβια. Μερικά ποντίκια “ξενιστές” έλαβαν δείγματα από ποντίκια που έλαβαν αζιθρομυκίνη ή αμοξικιλλίνη στη βρεφική ηλικία. Άλλοι έλαβαν κανονικά δείγματα από ποντίκια που είχαν λάβει μόνο νερό.

Τα ποντίκια που έλαβαν δείγματα με αντιβιοτικά δεν είχαν περισσότερες πιθανότητες από άλλα ποντίκια να αναπτύξουν ανοσολογικές αποκρίσεις στα ακάρεα της οικιακής σκόνης, όπως και οι άνθρωποι που λαμβάνουν αντιβιοτικά στην ενήλικη ζωή δεν έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άσθμα ή αλλεργίες από εκείνους που δεν έπαιρναν αντιβιοτικά σε παιδική ηλικία.

Τα πράγματα ήταν διαφορετικά, ωστόσο, για την επόμενη γενιά. Οι απόγονοι ποντικών που έλαβαν δείγματα με αντιβιοτικά αντέδρασαν περισσότερο στα ακάρεα της οικιακής σκόνης από εκείνα των οποίων οι γονείς έλαβαν δείγματα αναλλοίωτα από αντιβιοτικά. Τα ποντίκια που έλαβαν αρχικά αντιβιοτικά ως μωρά αντέδρασαν περισσότερο στο αλλεργιογόνο από αυτά που έλαβαν νερό.

“Αυτό ήταν ένα προσεκτικά ελεγχόμενο πείραμα”, είπε ο Blaser. “Η μοναδική μεταβλητή στο πρώτο μέρος ήταν η έκθεση στα αντιβιοτικά. Η μοναδική μεταβλητή στα δύο επόμενα μέρη ήταν αν το μείγμα των βακτηρίων του εντέρου είχε επηρεαστεί από τα αντιβιοτικά. Όλα τα άλλα σχετικά με τα ποντίκια ήταν πανομοιότυπα».