Βρεφικό γάλα: Τι πρέπει να ξέρετε – τι να προσέχετε όταν το αγοράζετε

Ρούλα Τσουλέα
08 Φεβρουαρίου 2019 | 16:13

Το βρεφικό γάλα είναι μία πολύ θρεπτική τροφή, αλλά η επιλογή του πρέπει να γίνεται προσεκτικά.

Αν και το καλύτερο γάλα για το μωρό είναι το μητρικό, οι περισσότερες γυναίκες θηλάζουν το μωρό τους για μερικούς μόνο μήνες ή/και του δίνουν συμπλήρωμα με βρεφικό γάλα.

Όπως εξηγεί η παιδίατρος Άννα Παρδάλη, επιμελήτρια στην Παιδιατρική Κλινική «ΙΑΣΩ Παίδων», το μητρικό γάλα περιέχει κυρίως δύο πρωτεΐνες. Την πρωτεΐνη ορού γάλακτος σε ποσοστό 60% και την καζεΐνη σε ποσοστό 40%.

Περιέχει επίσης αρκετές δεκάδες άλλα συστατικά, τα οποία χρειάζεται το μωρό για να αναπτυχθεί ομαλά.

Το βρεφικό γάλα (ή φόρμουλα) είναι κυρίως τροποποιημένο αγελαδινό γάλα σε σκόνη. Το γάλα αυτό παράγεται με τρόπο ώστε να προσομοιάζει στην αναλογία των συστατικών του μητρικού γάλακτος.

Η τροποποίηση του αγελαδινού γάλακτος είναι απαραίτητη για πολλούς λόγους. «Φυσιολογικά, το αγελαδινό γάλα περιέχει τις ίδιες πρωτεΐνες με το μητρικό. Ωστόσο η αναλογία τους είναι αντίστροφη, δηλαδή είναι περισσότερη η καζεΐνη», εξηγεί η κυρία Παρδάλη.

Η αναλογία αυτή δεν είναι κατάλληλη για τα μωρά, διότι δεν μπορούν να πέψουν πλήρως ή τόσο εύκολα την καζεΐνη όσο την πρωτεΐνη ορού γάλακτος.

Επιπλέον, το φυσικό αγελαδινό γάλα έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και σε ιχνοστοιχεία, που μπορεί να επιβαρύνουν τη νεφρική λειτουργία. Περιέχει επίσης κορεσμένα λιπαρά, τα οποία πρέπει να καταναλώνει με μέτρο το μωρό.

Αντιθέτως, δεν διαθέτει ορισμένα θρεπτικά συστατικά (όπως σίδηρο, βιταμίνη C κ.λπ.) τα οποία είναι απαραίτητα στο μωρό.

Επεξεργασία

«Για όλους αυτούς και άλλους λόγους, το αγελαδινό γάλα υφίσταται ειδική επεξεργασία που αλλάζει την περιεκτικότητά του σε πρωτεΐνη ορού γάλακτος», λέει η κυρία Παρδάλη. «Επιπλέον, εμπλουτίζεται με θρεπτικά συστατικά και αφαιρούνται ορισμένα άλλα, ώστε να βελτιωθεί η γενικότερη σύστασή του σε θρεπτικά συστατικά».

Έτσι, τα σύγχρονα βρεφικά γάλατα περιέχουν λακτόζη, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ή ακόμα και προβιοτικά. Όλ’ αυτά είναι συστατικά που υπάρχουν και στο μητρικό γάλα.

Επιπλέον, υπάρχουν βρεφικά γάλατα που παράγονται από τροποποιημένο βιολογικό γάλα, επομένως προέρχονται από πηγή ελεύθερη φυτοφαρμάκων.

Κάθε βρεφική ηλικία και άλλο γάλα

Ωστόσο δεν συνιστώνται όλα τα βρεφικά γάλατα σε όλες τις ηλικίες.

«Υπάρχει βρεφικό γάλα 1ης, 2ης και 3ης βρεφικής ηλικίας. Και η πρώτη ύλη είναι το αγελαδινό γάλα και σε μερικές περιπτώσεις το κατσικίσιο», εξηγεί η ειδικός. «Τα γάλατα αυτά έχουν διαφορετική περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά αναλόγως με τις ανάγκες του μωρού».

Το γάλα 1ης βρεφικής ηλικίας (έως 6 μηνών) είναι ουσιαστικά μία πλήρης τροφή. Αν καταναλωθεί σε επαρκείς ποσότητες, παρέχει στο μωρό το 100% των ημερήσιων συνιστώμενων δόσεων απ’ όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται. Αυτό είναι σημαντικό διότι, αν η μητέρα του δεν μπορεί να το θηλάσει, μπορεί να τραφεί αποκλειστικά με το βρεφικό γάλα.

Το γάλα 2ης βρεφικής ηλικίας (6-12 μηνών) έχει ορισμένες διαφορές. «Περιέχει, λ.χ., λιγότερο νάτριο επειδή το μωρό αρχίζει πια να τρώει στέρεες τροφές», εξηγεί η κυρία Παρδάλη. «Είναι επίσης τροποποιημένο ως προς τον σίδηρο, αφού το μωρό αρχίζει να τρώει και κρέας».

Το γάλα 3ης βρεφικής ηλικίας (μετά τους 12 μήνες) έχει κι άλλες τροποποιήσεις, αφού πια συνοδεύει την πλήρη διατροφή που ακολουθεί το μωρό.

Για την αλλεργία

Εκτός από τα προαναφερθέντα, υπάρχουν και ειδικά γάλατα τα οποία προορίζονται για μωρά με ειδικές διατροφικές ανάγκες.

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα υποαλλεργικά γάλατα, καθώς και τα γάλατα για τα μωρά που κάνουν αναγωγές (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση). Υπάρχουν επίσης ειδικά γάλατα για τα μωρά με κολικούς, με δυσπεψία, με διάρροια και με άλλες δυσλειτουργίες του πεπτικού.

Ειδικά για τα μωρά με αλλεργία στο αγελαδινό γάλα υπάρχουν γάλατα στα οποία η πρωτεΐνη του γάλακτος έχει υποστεί υδρόλυση. Με αυτή τη διαδικασία, η πρωτεΐνη διασπάται στα δομικά συστατικά της (σε πεπτίδια και αμινοξέα), με αποτέλεσμα να είναι πολύ λιγότερο αλλεργιογόνος.

Ωστόσο για τα μωρά με σοβαρή αλλεργία, υπάρχουν και υδρολυμένα γάλατα που περιέχουν μόνο αμινοξέα.

Τι να προσέχετε

Η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA) συνιστά κατ’ αρχάς να μην προσπαθήσετε να φτιάξετε μόνοι βρεφικό γάλα στο σπίτι. Υπάρχει κίνδυνος να δημιουργήσετε σοβαρά προβλήματα στο μωρό.

Όταν αγοράζετε βρεφικό γάλα του εμπορίου, συνιστά να ελέγχετε την ημερομηνία γάλακτος και τη συσκευασία. Πρέπει να είναι ακέραιη, χωρίς διαρροές, «κτυπήματα» ή σκουριά.

Φροντίστε, τέλος, το βρεφικό γάλα που θα διαλέξετε να έχει χαμηλή συγκέντρωση σε πρωτεΐνη, να περιέχει λακτόζη και να είναι εμπλουτισμένο με σίδηρο και βιταμίνη D.