Βρήκαν την αιτία της μυστηριώδους ηπατίτιδας που εκδηλώθηκε μαζικά σε παιδιά το 2022

Η μυστηριώδης οξεία ηπατίτιδα που εκδηλώθηκε ξαφνικά σε εκατοντάδες παιδιά σε όλο τον κόσμο το 2022, πιθανότατα οφείλεται σε έναν ιό, ο οποίος χρειάζεται την «βοήθεια» μερικών άλλων για να εκδηλώσει τη νοσογόνο δράση του, σύμφωνα με τρεις νέες μελέτες.

Από τον Απρίλιο έως και τον Νοέμβριο του 2022, τουλάχιστον 1.095 παιδιά σε 35 χώρες του κόσμου εκδήλωσαν τη νόσο, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (ECDC).

Οι 22 από αυτές τις χώρες είναι ευρωπαϊκές και κατέγραψαν συνολικώς 572 κρούσματα. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα που ανέφερε συνολικώς 21 περιστατικά.

Στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) είχαν αναφερθεί μέχρι τις 12 Ιουλίου 2022 (σ.σ. δεν έχει εκδώσει έκτοτε άλλον αναθεωρημένο απολογισμό) τουλάχιστον άλλα:

• 435 περιστατικά στην Περιφέρεια της Αμερικής (τα 334 στις ΗΠΑ)
• 67 στην Περιφέρεια του Δυτικού Ειρηνικού
• 19 στην Περιφέρεια της Νοτιοανατολικής Ασίας
• 2 στην Περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου

Από τα παιδιά, τουλάχιστον τα 46 χρειάσθηκαν μεταμόσχευση ήπατος, ενώ 22 έχασαν τη ζωή τους.

Ο ιός AAV2 και οι «βοηθοί» του

Οι νέες μελέτες, που δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση Nature, υποδηλώνουν ότι η έως πρότινος ανεξήγητη ηπατίτιδα στα παιδιά οφειλόταν στον ιό AAV2.

Πρόκειται για έναν συνηθισμένο ιό της παιδικής ηλικίας, ο οποίος όμως εθεωρείτο αβλαβής διότι δεν μπορεί να αναπαραχθεί μόνος του. Οι νέες μελέτες, όμως, αποκάλυψαν ότι στα παιδιά με ηπατίτιδα συνυπήρχε με άλλους ιούς (π.χ. αδενοϊό ή ιό έρπη). Οι ιοί αυτοί πιστεύεται ότι έδρασαν «βοηθητικά» στον AAV2.

Ο ιός αυτός ανιχνεύθηκε σε σχεδόν όλα τα παιδιά με ανεξήγητη ηπατίτιδα που εξετάστηκαν. Πολλά από αυτά, εξ άλλου, ήταν μολυσμένα με περισσότερους τους ενός «βοηθητικούς» ιούς.

Επιπλέον, μία από τις μελέτες έδειξε ότι τα περισσότερα άρρωστα παιδιά έφεραν και μία γενετική μετάλλαξη που τα καθιστά ευάλωτα στα αυτοάνοσα νοσήματα.

Οι μελέτες υποδηλώνουν επίσης ότι μεγάλο ρόλο έπαιξε και η χρονική συγκυρία. Η οξεία ηπατίτιδα αγνώστου αιτιολογίας εκδηλώθηκε σε μία εποχή που ήρθησαν οι περιορισμοί που είχε επιβάλλει η πανδημία. Επομένως, «τα παιδιά δέχθηκαν ξαφνικά μπαράζ επιθέσεων από ιούς μετά τα lockdown ή είχαν ελλιπώς εκπαιδευμένο ανοσοποιητικό σύστημα, που τα οδήγησε σε αυξημένη ευαισθησία σε κατά τα άλλα αβλαβείς ιούς», έγραψε σε ένα σχόλιο που συνοδεύει τις νέες μελέτες ο Dr. Frank Tacke, καθηγητής Ηπατολογίας & Γαστρεντερολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Charité  του Βερολίνου.

Τι έδειξαν οι μελέτες

Η πρώτη από τις μελέτες βασίστηκε στην ανάλυση ιστών από παιδιά στις ΗΠΑ. Ο ιός AAV2 ανιχνεύθηκε στο 93% των παιδιών με ηπατίτιδα που εξετάστηκαν, αλλά μόνο στο 4% υγιών συνομηλίκων τους. Όλα τα παιδιά με ηπατίτιδα και τον ιό AAV2 έφεραν επίσης κάποιον «βοηθητικό» ιό που ήταν:

• Ο ανθρώπινος ερπητοϊός 6
• Ο ιός Έπσταϊν-Μπαρ

«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η συνύπαρξη άλλων ιών με τον AAV2 μπορεί να προκαλεί πιο σοβαρή ηπατική νόσο απ’ ό,τι ένας αδενοϊός ή ένας ερπητοϊός από μόνος του», έγραψαν οι ερευνητές στο άρθρο τους.

Στη δεύτερη μελέτη εξετάστηκαν παιδιά με ηπατίτιδα από τη Βρετανία. Το 96% είχαν υψηλά επίπεδα του AAV2. Στις περισσότερες περιπτώσεις συνυπήρχαν χαμηλά επίπεδα αδενοϊού και ερπητοϊού 6 στο ήπαρ των ασθενών. Όπως και στην πρώτη μελέτη, έτσι και σε αυτήν οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι πρόσθετοι ιοί ευνοούν την αναπαραγωγή του AAV2.

Στην τρίτη μελέτη, που επίσης διεξήχθη στη Βρετανία, το κύριο εύρημα ήταν ότι οι βλάβες που προκαλεί ο ιός AAV2 ευνοούνται από την μη φυσιολογική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτή με τη σειρά της προκαλείται από συγκεκριμένη γενετική μετάλλαξη που εντοπίστηκε στο 93% των παιδιών με ηπατίτιδα.

Σε αυτή τη μελέτη, υψηλά επίπεδα του ιού AAV2 εντοπίστηκαν στο 81% των άρρωστων παιδιών. Στον αντίποδα, μόνο το 7% των υγιών συνομηλίκων τους έφεραν τον ιό – και μάλιστα σε χαμηλά επίπεδα.

Φωτογραφία: iStock