«Πόσο κουρασμένες, στεγνές και ανώφελες μου φαίνονται όλες οι χρήσεις αυτού του κόσμου» – Άμλετ.
Ένας σαφώς καταθλιπτικός Άμλετ δεν μπορεί να βρει καμία ευχαρίστηση στη ζωή. Η λάμψη έχει χαθεί από τη ζωή του, καθιστώντας την επίπεδη και θαμπή. Έχει ανηδονία, αδυναμία να απολαύσει τη ζωή.
Η ανηδονία συχνά ξεχνιέται στη διάγνωση της κατάθλιψης ακριβώς λόγω της αδιαφορίας και της έλλειψης δράματος που τη χαρακτηρίζει. Ακόμα και η λύπη έχει περισσότερο χρώμα και πάθος από την ανηδονία. Υπάρχει μια αφήγηση και μια ένταση στη θλίψη και το άγχος που λείπει από την ανηδονία. Και όμως, αν αναλύσει κανείς το σύνολο των συμπτωμάτων που απαντώνται συνήθως σε μια καταθλιπτική διαταραχή, σύντομα γίνεται φανερό ότι τα περισσότερα από αυτά δεν αφορούν αποκλειστικά την κατάθλιψη. Αντίθετα, συμπτώματα όπως ο μειωμένος ύπνος και η μειωμένη όρεξη, το άγχος, πο καταθλιπτικοί μηρυκισμοί και άλλες καταστάσεις απαντώνται όλα σε διάφορες ψυχολογικές καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των οξέων αντιδράσεων στο στρες.
Η ανηδονία, από την άλλη, βρίσκεται στον πυρήνα της κατάθλιψης, σχεδόν καθορίζοντας την. Παραδόξως, όμως, η έρευνα έχει δείξει ότι η παρουσία ανηδονίας μπορεί να είναι ένας προγνωστικός παράγοντας κακής ανταπόκρισης στην αντικαταθλιπτική θεραπεία, κάτι που φαίνεται ειρωνικό. Είναι σαν η παρουσία της υπνηλίας (το κύριο χαρακτηριστικό στη ναρκοληψία) να ήταν προγνωστικός παράγοντας κακής ανταπόκρισης στη θεραπεία της ναρκοληψίας.
Όταν απουσιάζει η απόλαυση
Για να είμαστε δίκαιοι, μεγάλο μέρος της σύγχυσης που διαπιστώνεις κανείς στους ορισμούς και τις θεραπείες της κατάθλιψης οφείλεται στο ότι η κατάθλιψη είναι εξαιρετικά ετερογενής, σε σημείο που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια σειρά διαφορετικών και διαφορετικών συνδρόμων, παρά ως μία και μοναδική ασθένεια με λίγες πιθανές παραλλαγές.
Όταν δεν έχουμε κατάθλιψη, μπορούμε να βρούμε ευχαρίστηση στις πολύ μικρές χαρές της καθημερινής ύπαρξης. Αυτές οι χαρές είναι τόσο μικρές και τόσες πολλές (η μυρωδιά του καφέ, τα γάντια που εφαρμόζουν καλά, το αυτοκίνητο που επιταχύνει ομαλά, να κάθεσαι σε έναν μαλακό καναπέ) που θα μπορούσε κανείς να τις παρομοιάσει με το πλαγκτόν ή τη σκοτεινή ύλη! Η ζωή γίνεται δύσκολη χωρίς τις μικρές αυτές απολαύσεις, αλλά παρά την επίδραση που έχει η ανηδονία στην καθημερινή ζωή, το εν λόγω σύμπτωμα συχνά παραβλέπεται. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με το γεγονός ότι συνδέουμε την έλλειψη ευχαρίστησης με την πλήξη ή επειδή εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε την ευχαρίστηση με μια κάποια καχυποψία.
Η ευχαρίστηση, όμως, είναι το αλάτι της ζωής. Χωρίς αυτό, είναι πολύ δύσκολο να αισθανθείς το κίνητρο να σηκωθείς το πρωί.
Επομένως, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι κλινικοί γιατροί αναζητούν σημάδια ανηδονίας, ιδιαίτερα όταν άλλα συμπτώματα κατάθλιψης δεν είναι καλά καθορισμένα. Και μόλις τα αναγνωίσουν, θα πρέπει, όπως πάντα, να χρησιμοποιούν όλα τα όπλα που έχουν στο θεραπευτικό τους οπλοστάσιο, συμπεριλαμβανομένων φαρμακευτικών και ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων.
Πηγή: Psychology Today
Φωτογραφία: iStock