Όλοι χανόμαστε κατά καιρούς στις σκέψεις μας. Ωστόσο, αν και η περιστασιακή περιπλάνηση του μυαλού είναι συνηθισμένη, όταν αυτές οι ονειροπολήσεις γίνονται παρατεταμένες ή παραληρηματικές μπορεί να επηρεάσουν την ψυχική, ακόμη και τη σωματική μας υγεία.
Τι είναι η δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση;
Η δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση αναφέρεται σε μια κατάσταση στην οποία το άτομο εμπλέκεται σε παρατεταμένες περιόδους ονειροπόλησης, συχνά για ώρες ολόκληρες, για να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα.
Η ονειροπόληση είναι «δυσπροσαρμοστική», γιατί προκαλεί σημαντικές δυσκολίες και προβλήματα. Οι ονειροπολήσεις είναι συχνά ζωντανές και σύνθετες πλοκές που προκαλούν μεγάλη συγκίνηση. Έτσι το άτομο αναλώνεται τόσο πολύ στην ονειροπόλησή του που μπορεί να μην καταφέρει να ολοκληρώσει τη δουλειά του και άλλες καθημερινές εργασίες ή να αρχίσει να αποσύρεται από τους φίλους και την οικογένειά του.
Όμως, η δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση δεν είναι ψυχική ασθένεια.
Συμπτώματα δυσπροσαρμοστικής ονειροπόλησης
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:
- έντονες και εξαιρετικά ζωντανές ονειροπολήσεις
- περίπλοκες και περίτεχνες ονειροπολήσεις, συχνά με πολλούς ανθρώπους
- ονειροπολήσεις που συνοδεύονται από επαναλαμβανόμενες κινήσεις όπως ο βηματισμός
- παρατεταμένες ονειροπολήσεις που μπορεί να διαρκέσουν ώρες τη φορά
- αίσθημα αποσύνδεσης από τους ανθρώπους και την πραγματικότητα
Το άτομο που έχει δυσπροσαρμοστικές ονειροπολήσεις δεν συγχέει αυτό που φαντάζεται με την πραγματικότητα. Ωστόσο, τα συμπτώματα συχνά προκαλούν σημαντική συναισθηματική δυσφορία και επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινή λειτουργία του ατόμου.
Ενδεικτικά σημάδια είναι:
- η ακύρωση κοινωνικών αλληλεπιδράσεων και δραστηριοτήτων
- η αδυναμία εκτέλεσης εργασίας ή καθημερινών εργασιών
- ακραία συναισθήματα ντροπής ή ενοχής
- η αίσθηση μιας καταναγκαστικής ανάγκης ονειροπόλησης που δεν μπορείτε να ελέγξετε
- η συνειδητή προσπάθεια να σταματήσετε ή να μειώσετε τα επεισόδια ονειροπόλησης
Αίτια
Αν και η αιτία της δυσπροσαρμοστικής ονειροπόλησης είναι άγνωστη, οι ειδικοί πιστεύουν ότι μπορεί να είναι ένας μηχανισμός αντιμετώπισης άλλων διαταραχών ψυχικής υγείας. Και παρ’ όλο που μπορεί να συμβεί και ανεξάρτητα, η δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση συχνά παρατηρείται παράλληλα με άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας.
Στις διαταραχές αυτές συχνά περιλαμβάνονται:
- το άγχος
- η κατάθλιψη
- η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD)
- η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)
- διασχιστικές διαταραχές.
Μία μελέτη διαπίστωσε ότι σχεδόν το 80% των συμμετεχόντων με δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση είχαν επίσης ΔΕΠΥ και ακολουθούσαν οι αγχώδεις διαταραχές (71,8%), η κατάθλιψη (56,4%) και η ΙΨΔ (53,9%). Είναι πιθανό ότι ονειροπόληση να προσφέρει μια ψυχική διαφυγή από καταθλιπτικές ή σκέψεις που προκαλούν άγχος.
Η πάθηση είναι πιο συχνή σε νεαρούς ενήλικες και εφήβους και σε όσους έχουν βιώσει κακοποίηση ή τραύμα κατά την παιδική ηλικία.
Υπάρχει κάποιο τεστ για τη διάγνωση της δυσπροσαρμοστικής ονειροπόλησης;
Δεν υπάρχουν τεστ που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της δυσπροσαρμοστικής ονειροπόλησης. Ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει ερωτηματολόγια που σχετίζονται με το άγχος, την κατάθλιψη, τη ΔΕΠ-Υ, την ΙΨΔ και τη διασχιστική διαταραχή για να αναζητήσει σημεία δυσπροσαρμοστικής ονειροπόλησης, καθώς και άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας.
Μπορείτε επίσης να ρωτήσετε τον γιατρό σας σχετικά με ένα εργαλείο αυτοαξιολόγησης που ονομάζεται Κλίμακα Δυσπροσαρμοστικής Ονειροπόλησης-16 (MDS-16). Αυτό το σύνολο ερωτήσεων έχει σχεδιαστεί για να αξιολογήσει τις ονειροπολήσεις σας τον περασμένο μήνα για να αξιολογήσει το επίπεδο της δυσπροσαρμοστικής ονειροπόλησης.
Για παράδειγμα:
- Πόσο συχνά ξεχνάτε πού βρίσκεστε όταν ονειρεύεστε;
- Πόσο έντονη είναι η επιθυμία σας να επιστρέψετε στην ονειροπόλησή σας μόλις τελειώσει;
- Πόσο επηρεάζει η ονειροπόληση την ικανότητά σας να ολοκληρώσετε τη δουλειά σας ή βασικές εργασίες;
Όσο υψηλότερη είναι η βαθμολογία σας, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να βιώνετε δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση. Ωστόσο, αυτή η μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου δεν είναι διαγνωστική και θα πρέπει να αναζητήσετε κλινική αξιολόγηση από έναν εκπαιδευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας εάν η ονειροπόληση σας προκαλεί σοβαρή αγωνία.
Πώς να σταματήσετε
Εάν η ονειροπόληση σάς προκαλεί σημαντική ενόχληση ή παρεμποδίζει την καθημερινή σας λειτουργία, μιλήστε με τον γιατρό σας. Η μη προσαρμοστική ονειροπόληση είναι κάτι περισσότερο από μια απλή συνήθεια. Είναι ένας ισχυρός καταναγκασμός σαν εθισμός. Η αναζήτηση βοήθειας είναι σημαντική γιατί μπορεί να είναι δύσκολο να τη διαχειριστεί κανείς μόνος του.
Η θεραπεία για τη δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση θα πρέπει να εξατομικεύεται με βάση τις ατομικές ανάγκες και το ιστορικό υγείας καθενός. Δεν υπάρχει τυπική θεραπεία για τη δυσπροσαρμοστική ονειροπόληση, αλλά η θεραπεία άλλων συναφών καταστάσεων ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει.
Οι θεραπευτικές επιλογές για αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν:
- ψυχοθεραπεία όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT)
- φάρμακα κατά του άγχους, αντικαταθλιπτικά ή αντιψυχωσικά.
Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει το άτομο να κατανοήσει καλύτερα γιατί συμβαίνει η ονειροπόληση και, εάν χρειάζεται, να μάθει στρατηγικές για να αντιμετωπίσει τραύματα του παρελθόντος. Η θεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει στη βελτίωση της συνολικής ψυχικής υγείας του ατόμου.
Η βελτίωση της ψυχικής και σωματικής σας βοηθά όχι μόνο στη θεραπεία, αλλά και στην πρόληψη της δυσπροσαρμοστικής ονειροπόλησης.
Άλλες προληπτικές στρατηγικές περιλαμβάνουν:
- τη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου
- την καθιέρωση μιας υγιεινής διατροφής και ενός προγράμματος άσκησης
- τη μείωση του στρες
- την έκθεση στο ηλιακό φως
- ασκήσεις αναπνοής
- την αναζήτηση υποστήριξης από φίλους και συγγενείς.
Πηγή: Harvard Health Publishing
Φωτογραφία: iStock
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Το κολύμπι σε κρύο νερό σύμμαχος των γυναικών στην εμμηνόπαυση
Όραση: Τι σας συμβαίνει εάν ξαφνικά δεν μπορείτε να υπολογίσετε σωστά τις αποστάσεις
Παίρνετε φάρμακα για την χοληστερίνη; Γιατί να μην τα σταματήσετε