Φροντιστές ατόμων με άνοια και στρες: Όταν η φροντίδα οδηγεί στην εξουθένωση

Η φροντίδα ενός αγαπημένου προσώπου που πάσχει από Αλτσχάιμερ ή άλλη μορφή άνοιας μπορεί να είναι εξουθενωτική, αλλά το υπερβολικό άγχος μπορεί να είναι επιβλαβές και για τους δύο, οδηγώντας σε burnout και δυσκολεύοντας σημαντικά τη ζωή τους. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί άνθρωποι δεν υπολογίζουν ή δεν γνωρίζουν πόσο μεγάλες είναι οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν όταν αναλαμβάνουν τη φροντίδα ενός προσώπου με άνοια ή Αλτσχάιμερ.

Ενόψει του εορτασμού της Ημέρας Φροντιστή ατόμων με άνοια, την Πέμπτη  20 Μαρτίου 2025, παραθέτουμε κάποιες χρήσιμες πληροφορίες από την οργάνωση Alzheimer’s Association για την εξουθένωση που μπορεί να βιώσει ο φροντιστής ενός ατόμου με άνοια ή Αλτσχάιμερ και τρόπους αποφυγής της.

10 συμπτώματα άγχους του φροντιστή

• Άρνηση σχετικά με τη νόσο και την επίδρασή της στο άτομο που έχει διαγνωστεί. («Ξέρω ότι η μαμά / ο μπαμπάς θα γίνει καλύτερα»)
• Θυμός για το άτομο με Αλτσχάιμερ ή απογοήτευση που δεν μπορεί να κάνει τα πράγματα που ήταν σε θέση να κάνει. («Ξέρει πώς να ντύνεται – απλώς είναι πεισματάρης»)
• Κοινωνική απόσυρση από φίλους και δραστηριότητες που συνήθιζαν να σας κάνουν να αισθάνεστε καλά. («Δεν με ενδιαφέρει πια να επισκέπτομαι τους γείτονες»)
• Άγχος για το μέλλον και την αντιμετώπιση μιας ακόμη ημέρας. («Τι θα συμβεί όταν χρειαστεί περισσότερη φροντίδα από όση μπορώ να του προσφέρω;»)
• Κατάθλιψη που διαλύει το πνεύμα σας και επηρεάζει την ικανότητά σας να τα βγάζετε πέρα. («Απλώς δεν με νοιάζει πια»)
• Εξάντληση που καθιστά σχεδόν αδύνατη την ολοκλήρωση των απαραίτητων καθημερινών εργασιών. («Είμαι πολύ κουρασμένη γι’ αυτό»)
• Αϋπνία που προκαλείται από έναν ατελείωτο κατάλογο ανησυχιών. («Τι θα γίνει αν βγει έξω από το σπίτι ή αν πέσει και χτυπήσει;»)
• Ευερεθιστότητα που οδηγεί σε κυκλοθυμία και πυροδοτεί αρνητικές αντιδράσεις και ενέργειες. («Αφήστε με ήσυχο!»)
• Έλλειψη συγκέντρωσης που δυσκολεύει την εκτέλεση οικείων εργασιών. («Ήμουν τόσο απασχολημένη, που ξέχασα το ραντεβού μου»).
• Προβλήματα υγείας που αρχίζουν να επιβαρύνουν ψυχικά και σωματικά. («Δεν μπορώ να θυμηθώ την τελευταία φορά που ένιωσα καλά»).

Εάν εμφανίζετε τακτικά κάποιο από αυτά τα σημάδια άγχους, βρείτε χρόνο για να μιλήσετε με τον γιατρό σας. Αν δεν δώσετε σημασία στα συμπτώματα, μπορεί να επιβαρύνετε τη σωματική και την ψυχική σας υγεία.

Συμβουλές για τη διαχείριση του στρες

• Μάθετε τι υπηρεσίες ή ομάδες υποστήριξης υπάρχουν. Τα ημερήσια προγράμματα ενηλίκων, η βοήθεια στο σπίτι, οι επισκέπτριες νοσοκόμες και η παράδοση γευμάτων στο σπίτι είναι μερικές μόνο από τις υπηρεσίες που μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τις καθημερινές σας εργασίες.
• Ζητήστε βοήθεια και βρείτε υποστήριξη. Η δημιουργία ενός ημερολογίου ομάδας φροντίδας σας βοηθά να οργανώσετε φίλους και συγγενείς που θέλουν να βοηθήσουν στην παροχή φροντίδας και υποστήριξης.
• Εάν το άγχος γίνεται υπερβολικό, αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια.
• Χρησιμοποιήστε τεχνικές χαλάρωσης. Υπάρχουν αρκετές απλές τεχνικές χαλάρωσης που μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση από το στρες. Δοκιμάστε περισσότερες από μία για να βρείτε ποια λειτουργεί καλύτερα για εσάς. Κάποιες τεχνικές είναι οι εξής:
  • Οραματισμός (φανταστείτε νοερά ένα μέρος ή μια κατάσταση που είναι ειρηνική και ήρεμη).
  • Διαλογισμός (ο οποίος μπορεί να είναι τόσο απλός όσο το να αφιερώσετε 15 λεπτά την ημέρα για να αφήσετε όλες τις αγχωτικές σκέψεις).
  • Ασκήσεις αναπνοής (επιβραδύνοντας την αναπνοή σας και εστιάζοντας στη λήψη βαθιών αναπνοών).
  • Προοδευτική μυϊκή χαλάρωση (σφίγγοντας και στη συνέχεια χαλαρώνοντας κάθε μυϊκή ομάδα, ξεκινώντας από το ένα άκρο του σώματός σας και προχωρώντας προς το άλλο άκρο).

• Κινηθείτε. Η σωματική δραστηριότητα -σε οποιαδήποτε μορφή- μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες και στη βελτίωση της συνολικής ευεξίας. Ακόμη και 10 λεπτά άσκησης την ημέρα μπορούν να βοηθήσουν. Πηγαίνετε μια βόλτα. Κάντε μια δραστηριότητα που αγαπάτε, όπως η κηπουρική ή ο χορός.
• Βρείτε χρόνο για τον εαυτό σας. Εξετάστε το ενδεχόμενο να σας αντικαταστήσει κάποιος άλλος για λίγο, ώστε να μπορείτε να περάσετε χρόνο κάνοντας κάτι που σας αρέσει.
• Παρακολουθήστε σεμινάρια εκπαίδευσης για φροντιστές. Καθώς η νόσος εξελίσσεται, μπορεί να χρειαστούν νέες δεξιότητες φροντίδας που θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε και να αντιμετωπίσετε καλύτερα τις συμπεριφορές και τις αλλαγές στην προσωπικότητα που συχνά συνοδεύουν τη νόσο Alzheimer. Μπορεί επίσης να σας φανεί χρήσιμο να μιλήσετε με άλλους συνεργάτες φροντίδας και φροντιστές για το πώς αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της νόσου και την αβεβαιότητα για το μέλλον.
• Φροντίστε τον εαυτό σας. Να επισκέπτεστε τακτικά τον γιατρό σας. Προσπαθήστε να τρώτε καλά, να ασκείστε και να ξεκουράζεστε αρκετά. Το να γνωρίζετε ότι είστε υγιείς μπορεί να σας βοηθήσει να είστε καλύτερος φροντιστής.
• Διατηρήστε την αίσθηση του χιούμορ σας. Το να διατηρείτε την αίσθηση του χιούμορ σας δεν σημαίνει ότι διασκεδάζετε με την κατάσταση ή ότι κοροϊδεύετε ό,τι συμβαίνει. Το χιούμορ μπορεί να είναι μια πολύτιμη στρατηγική αντιμετώπισης. Ο διάσημος πρωταθλητής και κωμικός Κρις Γκαρσία περιγράφει πώς το χιούμορ βοήθησε τον ίδιο και την οικογένειά του όταν ο πατέρας του, ένας Κουβανός πρόσφυγας, ανέπτυξε Αλτσχάιμερ.
• Προγραμματίστε νομικά και οικονομικά θέματα. Η κατάρτιση νομικών και οικονομικών σχεδίων μετά τη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ είναι σημαντική, ώστε το άτομο με τη νόσο να μπορεί να συμμετέχει. Η ύπαρξη μελλοντικών σχεδίων μπορεί να προσφέρει άνεση σε ολόκληρη την οικογένεια. Πολλά έγγραφα μπορείτε να τα ετοιμάσετε χωρίς τη βοήθεια δικηγόρου. Ωστόσο, αν δεν είστε σίγουροι για το πώς να συμπληρώσετε νομικά έγγραφα ή να κάνετε οικονομικό προγραμματισμό, ίσως πρέπει να ζητήσετε βοήθεια από έναν δικηγόρο που ειδικεύεται στο δίκαιο των ηλικιωμένων, κάποιον οικονομικό σύμβουλο που είναι εξοικειωμένος με τον προγραμματισμό της φροντίδας ηλικιωμένων ή της μακροχρόνιας φροντίδας ή και από τους δύο.

Φωτογραφία: iStock

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

ΕΟΠΥΥ: Προσοχή σε παραπλανητικά email «ηλεκτρονικού ψαρέματος» – Πώς να προστατευθείτε

Ημέρα Φροντιστή ατόμων με άνοια: Ημερίδα ενημέρωσης και υποστήριξης από την Εταιρεία Alzheimer Αθηνών και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Αλτσχάιμερ: Εργαλείο αιχμής, το R4Alz-R, εντοπίζει έγκαιρα την ανεπαίσθητη νοητική εξασθένιση (online test)