Γιατί η μουσική μπορεί να μας αλλάζει τη διάθεση

Πολλοί από εμάς στρέφουμε τη μουσική για να μας φτιάξει τη διάθεση ή να μας ηρεμήσει.

Ίσως ένα κομμάτι να σας κάνει να αισθάνεστε μελαγχολικοί. Ή κάποιο άλλο να σας προκαλεί χαρά.

Τα συναισθήματα αυτά δεν είναι μόνο στο κεφάλι σας. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η μουσική μπορεί να επηρεάσει το πώς νιώθουμε.

«Η μουσική προάγει την απελευθέρωση νευροχημικών ουσιών που κυριολεκτικά μας κάνουν να νιώθουμε καλά», λέει η παρουσιάστρια του ABC Classic και ψυχολόγος Greta Bradman.

Για να καταλάβουμε πώς, πρέπει να σκάψουμε βαθιά στον εγκέφαλο.

Πώς μας κάνει να νιώθουμε η μουσική

Η μουσική πυροδοτεί μια πολύπλοκη απόκριση από πολλά μέρη του εγκεφάλου μας.

Η κ. Bradman λέει ότι υπάρχει μια σχέση μεταξύ της μουσικής και της ντοπαμίνης, μιας ορμόνης που απελευθερώνεται όταν νιώθουμε ευχαρίστηση. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που το να ακούμε το αγαπημένο μας τραγούδι μάς δίνει τόση ικανοποίηση.

Το να ακούει ή να παίζει κανείς μουσική (ειδικά με άλλα άτομα) μπορεί επίσης να απελευθερώσει ωκυτοκίνη, που μερικές φορές αναφέρεται ως «η ορμόνη της αγάπης».

Μελέτη του 2015 διαπίστωσε ότι οι τραγουδιστές σε μια χορωδία δένονται γρηγορότερα μεταξύ τους, λόγω των ενδορφινών που απελευθερώνονται με το τραγούδι.

Μπορεί όμως η αλληλεπίδραση με τη μουσική να αλλάξει τη διάθεση στην οποία βρισκόμαστε και να αλλάξει το πώς νιώθουμε;

Τραγούδια που αλλάζουν τη διάθεση μας

Η Katrina Skewes McFerran, καθηγήτρια μουσικοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και εν ενεργεία μουσικοθεραπεύτρια, παρατηρεί τακτικά πώς η μουσική επηρεάζει τη διάθεση των πελατών της.

Οι μουσικοθεραπευτές βοηθούν τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν τη μουσική ως μηχανισμό αντιμετώπισης των προβλημάτων, όταν βρίσκονται σε δύσκολα στάδια της ζωής τους.

«Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τη μουσική για να βελτιώσουν τη διάθεσή τους, να ρυθμίσουν τον εαυτό τους ή για να τους αποσπάσει την προσοχή από τα προβλήματα», λέει η καθηγήτρια McFerran.

Αλλά για να μπορέσει η μουσική να αλλάξει τη διάθεσή μας, πρέπει να είστε συντονισμένοι με τα συναισθήματά σας, να μπορούμε δηλαδή να ξεχωρίσουμε ποια τραγούδια μάς κάνουν να νιώθουμε μελαγχολία, σε παιχνιδιάρικη διάθεση, θλίψη, ελπίδα ή νοσταλγία, για παράδειγμα.

Σύμφωνα με την Bradman, είμαστε πολύ καλύτεροι στο να ρυθμίζουμε τα συναισθήματά μας «όταν μπορούμε να είμαστε πιο αναλυτικοί στην περιγραφή του πώς ακριβώς νιώθουμε».

«Έχω μια συγκεκριμένη αντίδραση στη ντίσκο και έχω νιώσει επανειλημμένα ενέργεια και χαρά όταν ακούω ντίσκο», λέει η καθηγήτρια McFerran, που ξέρει πια ότι η ντίσκο της προκαλεί συγκεκριμένα συναισθήματα.

Για άλλους, όμως, η αντίδραση σε κάτι δεν είναι τόσο άμεση.

Η McFerran λέει ότι το να βάζουμε χαρούμενη μουσική όταν νιώθουμε θλίψη ή άγχος δεν θα λειτουργήσει αμέσως.

«Η μουσική δεν λειτουργεί με τρόπο μαγικό», λέει.

Αντίθετα, η ίδια χρησιμοποιεί μια τεχνική γνωστή ως Iso-Principle όταν εργάζεται με πελάτες.

«Πρώτα ταιριάζεις τη διάθεση του ατόμου με το οποίο συνεργάζεσαι [με τις επιλογές τραγουδιών σου] και στη συνέχεια [σταδιακά] προχωράτε προς τη διάθεση που αναζητάτε [με διαφορετικές επιλογές τραγουδιών]», εξηγεί.

Εάν ένα άτομο αισθάνεται λυπημένο, μπορεί να ξεκινήσει με λυπημένη μουσική για να επικυρώσει αυτό το συναίσθημα. Αλλά αντί να μείνει στη λύπη, μπορεί να προσπαθήσει να μεταβεί σε ένα άλλο συναίσθημα, όπως η ελπίδα ή η αποδοχή, με μουσική που τους προκαλεί αυτά τα συναισθήματα.

Η παγίδα

Η μουσική ψυχολόγος Sandra Garrido από το Πανεπιστήμιο του Δυτικού Σίδνεϊ λέει ότι το να παρακολουθούμε πώς μας κάνουν να νιώθουμε τα τραγούδια είναι ένα σημαντικό κομμάτι μιας υγιεινής μουσικής διατροφής.

Η ομάδα της Dr Garrido ανέπτυξε μια εφαρμογή για την παρακολούθηση των τραγουδιών και της διάθεσης με την πάροδο του χρόνου. Επιτρέπει στους χρήστες να επιμελούνται μια εξατομικευμένη λίστα αναπαραγωγής χρησιμοποιώντας την αρχή Iso.

Υπάρχει, όμως, μία παγίδα.

Οι λάτρεις της κλασικής μουσικής μπορεί ενστικτωδώς να επιλέξουν την Ωδή στη Χαρά του Μπετόβεν για να ανεβάσουν τη διάθεσή τους ή τη Lacrimosa του Μότσαρτ όταν θέλουν να εκφράσουν τη λύπη τους, αλλά οι υποσυνείδητες επιλογές ακρόασης μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες συνέπειες.

«Αυτό που διαπιστώσαμε από την έρευνά μας είναι ότι έχουμε συνήθειες συμπεριφοράς που δεν είναι απαραίτητα καλές για την ευημερία μας», εξηγεί η Δρ Garrido.

Μερικές φορές το να ακούς λυπητερή μουσική μπορεί να είναι ικανοποιητικό εκείνη τη στιγμή. Αλλά η Δρ Garrido προειδοποιεί ότι μπορεί επίσης να «μας κάνει να κολλήσουμε σε οτιδήποτε μας κάνει ανήσυχους και θλιμμένους».

Αυτό οι μουσικοψυχολόγοι το αποκαλούν «μηρυκασμό» (να κολλάς δηλαδή σε συγκεκριμένη κατάσταση ή σκέψεις από τις οποίες δεν μπορείς να ξεκολλήσεις).

«Η μουσική είναι ο ιδανικός φίλος για μηρυκασμό», λέει η καθηγήτρια McFerran, επειδή η μουσική μπορεί να ενισχύσει τα συναισθήματά μας και να προκαλέσει συγκεκριμένες σκέψεις ή αναμνήσεις.

Αυτό μπορεί να συμβεί ιδίως όταν βάζουμε ένα τραγούδι σε επανάληψη, αναμοχλεύοντας τις ίδιες σκέψεις και τα ίδια συναισθήματα ξανά και ξανά.

Αν βρεθείτε σε αυτή την κατάσταση, μπορεί να είναι σημάδι ότι ήρθε η ώρα να αλλάξετε τραγούδι, λέει η κ. Bradman.

Μια ασφαλής βάση για τα συναισθήματά μας

Η Δρ Garrido και η καθηγήτρια McFerran λένε ότι ο τρόπος που αλληλεπιδρούμε με τη μουσική και οι αντιδράσεις μας στη μουσική είναι μηχανισμοί απίστευτα περίπλοκοι — και πολύ προσωπικοί.

Για παράδειγμα, η Δρ Garrido διεξήγαγε μια μελέτη στην οποία έβαλαν σε δύο συμμετέχοντες να ακούσουν το ίδιο τραγούδι και τους ζητήθηκε να περιγράψουν την αντίδρασή τους.

Και οι δύο είχαν μόλις χωρίσει.

«Κράτησαν ένα ημερολόγιο με τις σκέψεις τους… Ο ένας ένιωσε ελπίδα αφού άκουσε ένα από τα τραγούδια χωρισμού της Adele, αλλά το άλλο άτομο ένιωσε μεγαλύτερη απόγνωση», λέει η Δρ Garrido.

Η McFerran επισημαίνει επίσης ότι δεν είναι μόνο η ακρόαση μουσικής που μπορεί να επηρεάσει τη διάθεσή μας.

«Για κάποιους θα είναι ακρόαση μουσικής, αλλά για άλλους θα είναι να παίζουν οι ίδιοι μουσική ή να τραγουδούν», λέει.

Όποιον τρόπο, όμως, κι αν επιλέξετε να απολαμβάνετε τη μουσική, η κ. Bradman λέει ότι αξίζει να τη χρησιμοποιείτε για να ανεβάσετε τη διάθεσή σας: «Η μουσική μπορεί να μας δώσει μια ασφαλή βάση όπου μπορούμε να καθίσουμε με τα συναισθήματά μας. Λειτουργεί σαν ένα soundtrack για την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε εκείνη τη στιγμή, επικυρώνοντας τα συναισθήματά μας και βοηθώντας μας να τα κατανοήσουμε».

Η σύνδεση των συναισθημάτων μας με τη μουσική μπορεί να μας κάνει να τα νιώσουμε πιο ασφαλή, λιγότερο αβέβαια και πιο χειροπιαστά.

«Από εκεί, μπορούμε να κάνουμε χώρο για το συναίσθημα, να το επιτρέψουμε, να το επεξεργαστούμε και να προχωρήσουμε πέρα ​​από αυτό», λέει η κ. Bradman.

Φωτογραφία: iStock

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Οι νυχτερινές βάρδιες βλάπτουν σοβαρά την υγεία ακόμα κι αν είναι λίγες

Στο κινητό τηλέφωνο τα εφημερεύοντα φαρμακεία

Πώς μπορεί να μπει ένα σκουλήκι στον εγκέφαλο;