Καρκίνος του μαστού: Πως επηρεάζει την ψυχολογία του συντρόφου

Σημαντικό πλήγμα στο ζευγάρι μπορεί να επιφέρει ο καρκίνος του μαστού, καθώς η διάγνωση της γυναίκας με τη νόσο επιβαρύνει σημαντικά την ψυχολογία του συντρόφου της.

Μελέτες αποκαλύπτουν ότι οι άνδρες συχνά βιώνουν αρχικά παρόμοια συναισθήματα με τις ασθενείς:

• Σοκ
• Ανησυχία για την υγεία της
• Αβεβαιότητα για τις επιπτώσεις στην οικογένεια
• Απόγνωση

Η διαφορά είναι ότι οι άνδρες συχνά κρύβουν καλά πόσο τους έχει επηρεάσει ο καρκίνος του μαστού της συντρόφου τους. Η συμπεριφορά τους όμως αλλάζει. Άλλοτε επιδεικνύουν αφοσίωση και καρτερικότητα, και άλλοτε αποσύρονται ή ακόμα και εγκαταλείπουν τις συζύγους τους. Ο τρόπος αντίδρασής τους εξαρτάται από το πόσο αποτελεσματικά μπορούν να διαχειριστούν τα συναισθήματα που τους γεννά ο καρκίνος του μαστού, λέει η χειρουργός μαστού Παρασκευή Λιάκου, ειδική στην Ογκολογική Χειρουργική & Πλαστική Αποκατάσταση Μαστού.

«Τα στοιχεία δείχνουν ότι το περίπου 30% των συζύγων ασθενών με καρκίνο του μαστού πάσχουν από διαταραχές της διάθεσης μετά τη διάγνωση», λέει. «Δεδομένου ότι οι ασθενείς στηρίζονται κυρίως σε εκείνους, έχει μεγάλη σημασία η αναγνώριση των συμπτωμάτων των ανδρών και η παροχή βοήθειας. Και αυτό, διότι η σωστή διαχείρισή τους έχει καταλυτική επίδραση στο ζευγάρι, τόσο ατομικά όσο και συλλογικά».

Και κατάθλιψη

Παρότι οι περισσότεροι άνδρες προσαρμόζονται τελικά στα νέα δεδομένα, δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι βυθίζονται στην κατάθλιψη. Οι πιθανότητες να συμβεί αυτό επηρεάζονται, μεταξύ άλλων, από:

• Το βάρος της φροντίδας της άρρωστης συντρόφου
• Τα σωματικά συμπτώματά της

Όταν οι γυναίκες υποφέρουν, οι σύντροφοί τους περιγράφουν συνήθως συναισθήματα δυσπιστίας, αδυναμίας, φόβου και θλίψης. Ανησυχούν για την έκταση της νόσου, την έκβαση και την επανεμφάνιση του καρκίνου. Αισθάνονται ένοχοι επειδή δεν μπορούν να κάνουν περισσότερα για να βοηθήσουν τη σύζυγό τους. Ή  κάνουν αυτοκριτική για την αδυναμία τους να την υποστηρίξουν επαρκώς. Τους είναι δύσκολο να τη βλέπουν να απογοητεύεται με την αλλαγή του σώματός της, να αγωνιά για το μέλλον και να παλεύει για το παρόν.

«Ορισμένοι σοκάρονται όταν βλέπουν τη χειρουργημένη περιοχή. Άλλοι παραπονούνται ότι τα συναισθήματά τους δεν αναγνωρίζονταν από τις συζύγους τους ή/και από άλλους, νιώθουν ότι η δική τους αγωνία δεν είναι αποδεκτή», λέει η Δρ. Λιάκου. «Άλλοι φοβούνται ότι ο καρκίνος του μαστού θα επηρεάσει την καλή σχέση με τη σύντροφό τους. Για ένα ποσοστό ανδρών, όμως, ο καρκίνος του μαστού αυξάνει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα στη σχέση του ζευγαριού».

Όντως, ο καρκίνος του μαστού επηρεάζει τη σχέση του ζευγαριού. Μερικοί σύζυγοι έρχονται πιο κοντά και προσεγγίζουν τη νόσο ως ομάδα, για να την αντιμετωπίσουν καλύτερα. Σε άλλους, τα νέα δεδομένα προκαλούν αμφισβήτηση ή αλλαγή της σεξουαλικής και συζυγικής σχέσης, διαταραχή της ισοτιμίας και της αυτονομίας.

Φυσιολογικά συναισθήματα

Όλ’ αυτά τα συναισθήματα είναι κατανοητά και απολύτως φυσιολογικά. Οι άνδρες καλούνται να αλλάξουν τη ζωή τους σε κάθε επίπεδο για να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες υποχρεώσεις. Τροποποιούν τα ωράρια εργασίας τους ή αυξάνουν τις ώρες, ασχολούνται περισσότερο με τη φροντίδα των παιδιών, αναλαμβάνουν τη διαχείριση του νοικοκυριού. Παλεύουν επίσης να ανταποκριθούν στις συναισθηματικές ανάγκες των συζύγων τους, ακούγοντας, παρηγορώντας και καθησυχάζοντάς τες σε όλα τα στάδια της ασθενείας τους.

Για να αντιμετωπίσουν τη συναισθηματική τους επιβάρυνση, οι άνδρες μπορεί να εργάζονται σκληρά για να παραμείνουν επικεντρωμένοι σε θετικούς στόχους. Ή μπορεί να προσεύχονται, να ενημερώνονται για τη νόσο,να βοηθούν στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη χειρουργική επέμβαση και τη θεραπεία. Σε κάθε περίπτωση, η θετική στάση των γυναικών τους επιδρά θετικά, ώστε να μπορέσουν οι ίδιοι να σηκώσουν το βάρος.

Η σημασία της κοινωνικής υποστήριξης

«Η αναζήτηση υποστήριξης από το κοινωνικό περιβάλλον και η αποτελεσματική παροχή της αποτελεί καταλυτικό παράγοντα για την ορθή διαχείριση των εκρηκτικών συναισθημάτων των ανδρών», τονίζει η Δρ. Λιάκου. «Αποτελεί επίσης προγνωστικό δείκτη για την έκβασή τους, αφού επηρεάζει την ανοσολογική λειτουργία, την ψυχολογική προσαρμογή και την μετατραυματική εξέλιξή τους. Οι αρνητικές κοινωνικές επιδράσεις οδηγούν σε αύξηση της κατάθλιψης. Η συναισθηματική υποστήριξη σε μείωσή της. Αρκεί το ζευγάρι να έχει επαρκή στήριξη από τους οικείους και τις δομές του κράτους».

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες με υποστηρικτικούς συζύγους έχουν καλύτερη έκβαση και ψυχολογία. Μάλιστα, η προσφορά των ανδρών δεν συγκρίνεται με αυτή που μπορεί να λαμβάνουν οι γυναίκες από άλλα μέλη της οικογένειάς τους, ούτε αντισταθμίζεται.

«Υπάρχουν μελέτες που καταδεικνύουν την τεράστια διαφορά στην αντιμετώπιση των συζύγων που λαμβάνουν κοινωνική υποστήριξη συγκριτικά με εκείνους που δεν την εισπράττουν», προσθέτει η Δρ. Λιάκου. «Η θετική επανεκτίμηση και η “αποστασιοποίηση” στην οποία οδηγούνται οι σύζυγοι που δέχονται βοήθεια είναι επωφελείς και για τους δύο συζύγους. Διότι η θετική αντιμετώπιση του προβλήματος από το ζευγάρι, επιφέρει καλύτερη ψυχολογία και δύναμη για ευνοϊκά θεραπευτικά αποτελέσματα».