Τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τους πάσχοντες από επίμονα κακή ψυχική διάθεση. Πολλοί ασθενείς όμως διστάζουν να τα πάρουν, γιατί φοβούνται τι θα συμβεί αν τα σταματήσουν.
Απάντηση στο ερώτημα δίνει νέα ανάλυση, στην οποία αναλύθηκαν συνδυαστικά τα ευρήματα 79 προγενέστερων. Σε αυτές είχαν συμμετάσχει συνολικώς 21.002 ασθενείς, ηλικίας 45 ετών κατά μέσον όρο.
Το σχεδόν 15% όσων διέκοψαν τη λήψη των φαρμάκων εκδήλωσαν στερητικά συμπτώματα στα οποία συμπεριλαμβάνονταν:
- Ζάλη
- Πονοκέφαλος
- Ναυτία
- Έμετος
- Αϋπνία
- Ευερεθιστότητα
Από τους ασθενείς αυτούς, ο ένας στους 35 είχε σοβαρά συμπτώματα, σύμφωνα με τη νέα ανάλυση.
«Τα αντικαταθλιπτικά, μόνα ή σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες όπως η ψυχοθεραπεία, μπορούν να είναι αποτελεσματικά για τους ασθενείς με καταθλιπτική διαταραχή. Δεν αποδίδουν σε όλους, όμως. Και μερικοί εκδηλώνουν ανεπιθύμητες ενέργειες», δήλωσε ο επιβλέπων ερευνητής Dr. Jonathan Henssler, ψυχίατρος στην Ιατρική Σχολή Charité του Βερολίνου.
«Οι ασθενείς αυτοί μπορεί να χρειασθεί να τα διακόψουν», συνέχισε. «Επομένως είναι σημαντικό να γνωρίζουν εκ των προτέρων τι μπορεί να τους συμβεί».
Το αν και τι είδους στερητικά συμπτώματα μπορεί να εκδηλωθούν αποτελεί αντικείμενο διχογνωμιών εδώ και δεκαετίες. Το ίδιο και η συχνότητα της εμφάνισής τους.
Η νέα μελέτη
Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet Psychiatry. Για να υπολογίσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης στερητικών συμπτωμάτων οι ερευνητές αξιολόγησαν τα στοιχεία από δύο διαφορετικά είδη κλινικών μελετών. Επρόκειτο για:
- 44 τυχαιοποιημένες και ελεγχόμενες κλινικές μελέτες
- 35 μελέτες παρατήρησης
Οι μελέτες είχαν δημοσιευθεί μεταξύ 1961 και 2019. Στις μελέτες είχε διερευνηθεί η απότομη ή σταδιακή διακοπή των φαρμάκων και είχε συγκριθεί με τη διακοπή εικονικών φαρμάκων.
Περισσότερες από τις μισές μελέτες αφορούσαν τη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή ή την διπολική διαταραχή (παλαιότερα λεγόταν μανιοκατάθλιψη). Περισσότερες από μία στις τέσσερις επικεντρώνονταν στις αγχώδεις διαταραχές.
Από τις μελέτες, οι 45 είχαν χρηματοδοτηθεί από τις φαρμακευτικές εταιρείες που παράγουν τα αντικαταθλιπτικά. Ωστόσο αυτό δεν φάνηκε να επηρεάζει τα συνολικά ευρήματα, λένε οι ερευνητές. Τα ποσοστά των στερητικών συμπτωμάτων ήταν παρόμοια στις μελέτες που χρηματοδότησαν οι εταιρείες και σε εκείνες που δεν τις χρηματοδότησαν.
Απότομη ή σταδιακή διακοπή;
Γιατί όμως εκδηλώνουν μερικοί ασθενείς στερητικά συμπτώματα όταν κόβουν τα αντικαταθλιπτικά; O Dr. Henssler επισήμανε ότι τα φάρμακα αυτά δεν προκαλούν εθισμό. Επομένως, τα στερητικά συμπτώματα μπορεί να αναπτύσσονται για άλλους λόγους, όπως η μείωση στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο.
Οι νευροδιαβιβαστές είναι χημικές ουσίες που επιτρέπουν την επικοινωνία των νευρικών κυττάρων μεταξύ τους.
Στη νέα μελέτη δεν παρατηρήθηκε διαφορά στην απότομη ή την σταδιακή διακοπή των φαρμάκων. Ωστόσο οι ερευνητές δεν θεωρούν οριστικό αυτό το εύρημα, λόγω των διαφορών στον σχεδιασμό των μελετών που εξέτασαν.
Υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα από άλλες κλινικές μελέτες που δείχνουν ότι η σταδιακή διακοπή μειώνει τον κίνδυνο στερητικών συμπτωμάτων. Και αν αναπτυχθούν, εξ άλλου, μπορεί να είναι λιγότερο σοβαρά.
Τα αντικαταθλιπτικά συνιστάται να διακόπτονται σταδιακά και λόγω του κινδύνου υποτροπής της ψυχικής διαταραχής για την οποία χορηγήθηκαν, είπε ο Dr. Paul Keedwell, από το βρετανικό Βασιλικό Κολλέγιο Ψυχιάτρων.
Φωτογραφία: iStock