Λύθηκε το μυστήριο: Γιατί τα αντικαταθλιπτικά δεν επιδρούν αμέσως

Τον λόγο για τον οποίο τα φάρμακα για την κατάθλιψη δεν μας «πιάνουν» αμέσως, αλλά χρειάζονται μερικές εβδομάδες έως ότου επιδράσουν, πιστεύουν ότι βρήκαν επιστήμονες από τη Δανία.

Χρησιμοποιώντας εξελιγμένες απεικονίσεις του ανθρώπινου εγκεφάλου ανακάλυψαν πως τον πρώτο καιρό μετά την έναρξη της λήψης τους, ο εγκέφαλος υφίσταται δομικές αλλαγές σε τμήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μάθηση, τη μνήμη και το συναίσθημα.

Οι αλλαγές αυτές ως φαίνεται είναι απαραίτητες για να αρχίσει να βελτιώνεται η ψυχική διάθεση του ασθενούς.

Είναι καλά γνωστό πως απαιτούνται τουλάχιστον 2-3 εβδομάδες για να δουν οι ασθενείς με κατάθλιψη διαφορά με ένα νέο φάρμακο που παίρνουν. Απαιτούνται επίσης  περισσότερες έως ότου δουν το πλήρες όφελος από τη λήψη του.

Στην πραγματικότητα «η καθυστέρηση στην θεραπευτική δράση των αντικαταθλιπτικών αποτελούσε μυστήριο για τους ψυχιάτρους από τότε που κυκλοφόρησε το πρώτο, πριν από 50 χρόνια», δήλωσε ο Dr. David Nutt, καθηγητής Νευροψυχοφαρμακολογίας στο Imperial College του Λονδίνου (ICL).

Η νέα μελέτη

Την απάντηση θέλησαν να βρουν επιστήμονες από τη Δανία, οι οποίοι επιστράτευσαν 32 υγιείς νεαρούς, χωρίς κατάθλιψη ή γενικώς ιστορικό ψυχιατρικών ή νοητικών προβλημάτων.

Στους 17 από αυτούς έδιναν καθημερινά 20 mg από ένα αντικαταθλιπτικό της οικογένειας των εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs). Στους υπόλοιπους έδιναν μία ανενεργό ουσία (ψευδοφάρμακο). Κανένας εθελοντής, ούτε και ερευνητής, γνώριζε τι από τα δύο έπαιρνε.

Τρεις έως πέντε εβδομάδες μετά την έναρξη λήψης του φαρμάκου, οι ερευνητές έκαναν εξετάσεις στους εθελοντές τους. Αυτές συμπεριλάμβαναν μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET scan) και αιματολογικές εξετάσεις.

Στόχος των ερευνητών ήταν να διαπιστώσουν εάν υπήρχε διαφορά στα επίπεδα μίας ουσίας στον εγκέφαλο, που λέγεται γλυκοπρωτεΐνη 2Α των συναπτικών κυστιδίων. Όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα αυτής της ουσίας σε μία περιοχή του εγκεφάλου, τόσο περισσότερες συνδέσεις (συνάψεις) υπάρχουν μεταξύ των νευρικών κυττάρων.

Τα ευρήματα

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι εθελοντές που είχαν λάβει το φάρμακο για την κατάθλιψη είχαν περισσότερες νευρικές συνάψεις σε δύο περιοχές του εγκεφάλου τους:

• Τον νεοφλοιό
• Τον ιππόκαμπο

Ο νεοφλοιός είναι μία πολύπλοκη δομή που διαχειρίζεται ανώτερες λειτουργίες όπως:

• Η αισθητήρια αντίληψη
• Τα συναισθήματα
• Η γνωστική λειτουργία

Αντίστοιχα, ο ιππόκαμπος είναι μία δομή του εγκεφάλου που παίζει ρόλο:

• Στη μνήμη
• Στη μάθηση

Η αύξηση στις συνάψεις με τη λήψη του φαρμάκου γινόταν βαθμιαία με την πάροδο του χρόνου. Στον εγκέφαλο των εθελοντών που έπαιρναν το εικονικό φάρμακο, δεν παρατηρήθηκε καμία ανάλογη διαφορά, δήλωσε η επιβλέπουσα ερευνήτριαDr. Gitte Knudsen, καθηγήτρια Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.

Η νέα μελέτη παρουσιάσθηκε στο ετήσιο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Νευροψυχοφαρμακολογίας (ECNP 2023), στη Βαρκελώνη. Ταυτοχρόνως δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση Molecular Psychiatry.

«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι κατ’ αρχάς τα φάρμακα της κατηγορίας των SSRIs αυξάνουν τις συνδέσεις των κυττάρων του εγκεφάλου, στα τμήματά του που είναι σημαντικά για την κατάθλιψη», πρόσθεσε η ειδικός.

«Επιπλέον, δείχνουν ότι αυτό συμβαίνει με την πάροδο του χρόνου. Το γεγονός αυτό εξηγεί γιατί η επίδραση αυτών των φαρμάκων αργεί να γίνει αντιληπτή», κατέληξε.

Φωτογραφία: iStock