Νομίζετε ότι έχετε πάντοτε δίκιο; Η επιστήμη αποδεικνύει γιατί έχετε άδικο

Αν ανήκετε στην κατηγορία των ανθρώπων που τα ξέρουν όλα και γι’ αυτό έχουν πάντοτε δίκιο, προσέξτε. Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει πως όσοι έχουν μονίμως δίκιο, συνήθως δεν διαθέτουν όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες ώστε να ισχύει αυτό.

Οι άνθρωποι αυτοί πάσχουν από την λεγόμενη ψευδαίσθηση της επάρκειας της πληροφόρησης. Η ψευδαίσθηση αυτή εξηγεί γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι είναι ακλόνητοι και απόλυτοι στις πεποιθήσεις τους, παρότι λαμβάνουν τις πληροφορίες τους από αυστηρά περιορισμένες και συχνά μεροληπτικές πηγές.

Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση PLoS One. Οι ερευνητές ενέταξαν σε αυτήν 1.261 εθελοντές για ένα διαδικτυακό πείραμα. Όλοι τους κλήθηκαν να διαβάσουν ένα άρθρο για ένα φανταστικό σχολείο το οποίο δεν είχε επαρκή ύδρευση. Ωστόσο το άρθρο είχε τρεις μορφές:

1. Στην πρώτη από αυτές αναφέρονταν οι λόγοι για τους οποίους το σχολείο έπρεπε να συγχωνευθεί με ένα άλλο που είχε επαρκή παροχή νερού.
2. Στην δεύτερη αναφέρονταν οι λόγοι για τους οποίους έπρεπε να παραμείνει ανεξάρτητο και να ελπίζει πως θα υπάρξει λύση.
3. Στην τρίτη μορφή το άρθρο παρείχε τρία επιχείρημα υπέρ της συγχώνευσης και τρία κατά. Περιείχε επίσης και μία ουδέτερη άποψη. Οι εθελοντές που διάβασαν το τρίτο άρθρο ήταν η ομάδα ελέγχου, αφού είχαν την πληρέστερη ενημέρωση.

Αφού διάβασαν τα άρθρα, οι ερευνητές ζήτησαν από τους εθελοντές τους να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο που αφορούσε την πληρότητα των στοιχείων που είχαν διαβάσει και πόσο συμφωνούσαν με την προτεινόμενη λύση. Ήλεγχε επίσης πόσο ισχυρή ήταν η πεποίθησή τους ότι έχουν δίκιο.

Τα ευρήματα

Όπως διαπίστωσαν, οι δύο ομάδες που είχαν διαβάσει ουσιαστικά την μισή ιστορία, είχαν την μεγαλύτερη πεποίθηση πώς γνώριζαν αρκετά ώστε να λάβουν μία ακλόνητη απόφαση. Η απόφαση αυτή ήταν να ακολουθήσουν τη λύση που πρότεινε το άρθρο.

«Όσοι είχαν λάβει μόνο τη μισή πληροφόρηση ήταν στην πραγματικότητα πιο βέβαιοι ότι έχουν δίκιο στην απόφασή τους να συγχωνεύσουν ή να κρατήσουν αυτόνομο το σχολείο, έναντι όσων είχαν διαβάσει όλα τα επιχειρήματα», εξήγησε ο επιβλέπων ερευνητής Dr. Angus Fletcher, καθηγητής στο Κολλέγιο Τέχνης & Επιστημών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο.

Επιπλέον, «ήταν πεπεισμένοι πως έχουν δίκιο, παρότι δεν διέθεταν όλες τις πληροφορίες», πρόσθεσε. Σαν να μην έφτανε αυτό, πίστευαν επίσης ότι και οι περισσότεροι άλλοι άνθρωποι θα συμφωνούσαν με την άποψή τους.

Όταν, όμως, οι ερευνητές τους έδωσαν να διαβάσουν και το άρθρο με τα αντίθετα επιχειρήματα, πολλοί δήλωσαν πρόθυμοι να αλλάξουν τη γνώμη τους. Ωστόσο αυτό δεν είναι πάντοτε εφικτό, ιδίως σε ζητήματα που σχετίζονται με παγιωμένες ιδεολογικές αντιλήψεις, παραδέχτηκε ο καθηγητής.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, πολλοί μπορεί να απορρίψουν τις νέες πληροφορίες ως αναξιόπιστες. Ή μπορεί να προσπαθήσουν να τις ερμηνεύσουν κατά το δοκούν, ώστε να ταιριάζουν με τις προϋπάρχουσες αντιλήψεις τους.

Τι πρέπει να κάνετε

Για να μπορέσετε να έχετε δίκιο, πρέπει να βεβαιώνεστε πως γνωρίζετε όλα τα δεδομένα πριν λάβετε μία απόφαση ή πάρετε μία θέση, συνέστησε ο Dr. Fletcher. Με αυτό τον τρόπο είναι πιθανότερο να καταλήξετε σε μια σωστή γνώμη που θα γίνει ευρέως δεκτή.

«Όπως ανακαλύψαμε, υπάρχει αυτή η «προεπιλεγμένη λειτουργία» στον εγκέφαλό μας που μας κάνει να νομίζουμε ότι διαθέτουμε όλη την πληροφόρηση, ακόμα κι όταν είναι η μισή», εξήγησε. «Επομένως, όταν διαφωνούμε με κάποιον πρέπει να αναρωτιόμαστε εάν γνωρίζουμε όλα τα δεδομένα ή μας λείπουν κάποια. Αν τα γνωρίζουμε στ’ αλήθεια όλα, τότε θα μπορούμε πιο εύκολα να δούμε και να κατανοήσουμε την άποψη των άλλων».

Φωτογραφία: iStock