Ο εγκέφαλός μας δημιουργεί ψευδείς μνήμες στο άψε-σβήσε: Δείτε γιατί και πώς

Σε μια σειρά τεσσάρων πειραμάτων με επικεφαλής το πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, οι ερευνητές έδειξαν σε 534 άτομα, γράμματα του δυτικού αλφαβήτου σε πραγματικούς και κατοπτρικούς προσανατολισμούς.

Αφότου έδειξαν επίσης σε ορισμένους συμμετέχοντες μια διαφάνεια με τυχαία γράμματα σχεδιασμένα να ανακατεύουν την αρχική μνήμη, ζητήθηκε από όλους τους συμμετέχοντες να ανακαλέσουν ένα γράμμα-στόχο από την πρώτη διαφάνεια.

Μισό δευτερόλεπτο μετά την προβολή της πρώτης διαφάνειας, σχεδόν το 20% των συμμετεχόντων είχαν σχηματίσει μια απατηλή μνήμη του γράμματος-στόχου. Αυτό αυξήθηκε στο 30% μετά από 3 δευτερόλεπτα.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αλλάζει τις μνήμες ανάλογα με αυτό που περιμένει να δει.

Επειδή οι συμμετέχοντες ήταν τόσο εξοικειωμένοι με το δυτικό αλφάβητο, ο εγκέφαλός τους περίμενε να δει τα γράμματα στον πραγματικό τους προσανατολισμό.

Όταν τα γράμματα εμφανίζονταν αντικατοπτρισμένα (π.χ. Ɔ αντί για C), ήταν πιο πιθανό να θυμούνται το ψευδογράμμα ως πραγματικό γράμμα, ακόμη και αφού είχαν περάσει μόνο χιλιοστά του δευτερολέπτου.

“Φαίνεται ότι η βραχυπρόθεσμη μνήμη δεν είναι πάντα μια ακριβής αναπαράσταση αυτού που μόλις έγινε αντιληπτό”, γράφουν οι ερευνητές. “Αντίθετα, η μνήμη διαμορφώνεται από αυτό που περιμέναμε να δούμε, ακριβώς από τον σχηματισμό του πρώτου ίχνους μνήμης”.

Οι ερευνητές έδειξαν ότι επρόκειτο για ψεύτικες αναμνήσεις και όχι για λάθος εικασίες, ρωτώντας τους συμμετέχοντες πόσο σίγουροι ήταν για τις αναμνήσεις τους με βαθμολογία 1 έως 4.

“Οι συμμετέχοντες αναφέρουν με συνέπεια, με μεγάλη σιγουριά, ότι έχουν δει το πραγματικό αντίστοιχο ενός στόχου-ψευδογράμματος”, γράφουν οι ερευνητές.

Ήταν επίσης πιο πιθανό να αλλάξουν ένα ψευδογράμμα για ένα πραγματικό γράμμα παρά το αντίστροφο, υποδηλώνοντας ότι οι ψευδαισθήσεις μνήμης διαμεσολαβούνται από την γνώση του κόσμου γύρω μας για το πώς φαίνονται συνήθως τα πράγματα.

Οι ερευνητές διαφοροποίησαν αυτές τις ψευδείς αναμνήσεις από τα σφάλματα στην αρχική αντίληψη λαμβάνοντας μετρήσεις σε δύο χρονικά σημεία. Η μόνη ευκαιρία ήταν κατά τη διάρκεια των 0,25 δευτερολέπτων κατά την οποία τα γράμματα άναβαν για να τα δουν.

Εάν τα λάθη στην αντίληψη ήταν εκείνα που οδηγούσαν σε λάθη μνήμης, το ποσοστό σφάλματος θα ήταν το ίδιο 500 χιλιοστά του δευτερολέπτου και 3 δευτερόλεπτα αργότερα. Όταν το ποσοστό σφάλματος αυξήθηκε με την πάροδο του χρόνου, αυτό έδειξε ότι σχηματίζονται ψευδείς αναμνήσεις.

Γνωρίζουμε από πειράματα με επικεφαλής την ψυχολόγο Elizabeth Loftus και άλλους ότι μπορούν εύκολα να δημιουργηθούν ψευδείς μακροπρόθεσμες αναμνήσεις.

Για παράδειγμα, οι ενήλικες μπορούν να πειστούν να ανακαλέσουν μια «ζωντανή», αλλά ψεύτικη ανάμνηση ότι χάθηκαν σε ένα εμπορικό κέντρο και έκλαιγαν ως παιδί. Σε μια άλλη μελέτη, οι άνθρωποι δημιούργησαν ψευδείς, πλούσιες αναμνήσεις από τη διάπραξη εγκλημάτων, όπως κλοπή ή επίθεση.

Οι ψεύτικες μακροπρόθεσμες μνήμες πιστεύεται ότι πηγάζουν από τη “θεωρία του ασαφούς ίχνους”, η οποία δηλώνει ότι η μνήμη προέρχεται από δύο μέρη:

1. ένα πιστό κατά λέξη, που συνέβη στην πραγματική ζωή και
2. ένα μέρος της ουσίας, όπου το άτομο ερμηνεύει το νόημα του γεγονότος με βάση την σημασιολογική του ανάλυση

Μια προηγούμενη μελέτη έδειξε ότι όταν οι άνθρωποι λάμβαναν μια εικόνα ενός προσώπου και ενός επαγγέλματος, ήταν πιο πιθανό να συνδέουν εγκληματικές ετικέτες όπως “έμπορος ναρκωτικών” με πρόσωπα με μαύρα χαρακτηριστικά, υποδεικνύοντας ότι οι εσωτερικές προκαταλήψεις διαμορφώνουν τις αναμνήσεις.

Σε μια άλλη μελέτη, δόθηκε στους ανθρώπους μια λίστα με τρεις ή τέσσερις αλληλένδετες λέξεις (όπως υπνάκος, ύπνος, κρεβάτι και ξύπνιος). Όταν τους δόθηκε μια δεύτερη λίστα, οι συμμετέχοντες ήταν πιο πιθανό να θυμούνται λέξεις που σχετίζονταν σημασιολογικά με αυτές, αλλά δεν ήταν ποτέ στην αρχική λίστα, όπως η λέξη κοιμάμαι.

Η θεωρία ασαφούς ίχνους μπορεί να προκαλεί ψευδαισθήσεις βραχυπρόθεσμης μνήμης, αλλά “δεν μπορεί να εξηγήσει πλήρως τα τρέχοντα ευρήματα”, γράφουν οι ερευνητές.

Αυτά τα πειράματα υποδεικνύουν ότι η εισαγωγή μιας μνήμης πραγματικού γεγονότος, ενσωματώνεται αμέσως με προηγούμενες συναφείς εμπειρίες και προσδοκίες.

Αυτή η εργασία δημοσιεύτηκε στο PLOS One.

Πηγή: https://www.sciencealert.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Απλό τεστ «προβλέπει» τις διαταραχές της μνήμης μία 10ετία πριν εκδηλωθούν

Αν κάνετε αυτό για 10 λεπτά την ημέρα θα βελτιώσετε την μνήμη σας

Για να μειώσετε την απώλεια μνήμης: Καλύτερα τα σταυρόλεξα από τα γνωστικά βιντεοπαιχνίδια

Η ομάδα αίματος που συνδέεται με 82% αυξημένη πιθανότητα για απώλεια μνήμης

φωτό: iStock