Σημαντική αύξηση έχει παρουσιάσει ο εθισμός των εφήβων στην Ελλάδα στο διαδίκτυο, ενώ μικραίνει διαρκώς και η ηλικία των παιδιών που πλήττονται.
Την τελευταία δεκαετία τα ποσοστά των εφήβων με ήπιο έως σοβαρό εθισμό έχουν υπερδιπλασιαστεί στη χώρα μας. Πλέον πρόβλημα αντιμετωπίζουν τουλάχιστον οι μισοί!
Το 2014, ο εθισμός στο διαδίκτυο ήταν πρόβλημα για το περίπου 2% των εφήβων ηλικίας 14-17 ετών στην Ελλάδα. Το 2019 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 10%. Μετά την πανδημία το ποσοστό αυτό διπλασιάστηκε.
Αντίστοιχα, οριακό εθισμό στο διαδίκτυο είχε το 2014 το 13% των εφήβων. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2019 ήταν 30-40% και πλέον είναι ακόμα υψηλότερο.
Ακόμα πιο ανησυχητικό ίσως είναι το γεγονός ότι ο εθισμός στο διαδίκτυο παρατηρείται πλέον σε ολοένα μικρότερες ηλικίες. Πλέον έχει επεκταθεί στην προεφηβεία και στα παιδιά του Δημοτικού. Η γενιά Άλφα μάλιστα (τα παιδιά που έχουν γεννηθεί μετά το 2010), είναι ιδιαιτέρως ευάλωτα, αφού γεννήθηκαν μέσα στην οικονομική κρίση.
Τα δεδομένα αυτά παρουσίασε η αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής Άρτεμις Τσίτσικα, επιστημονικά υπεύθυνη της Μονάδας Εφηβικής Υγείας στη Β’ Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ του Νοσοκομείου Παίδων Π&Α Κυριακού, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής.
Πώς εκδηλώνεται
Όπως είπε στο Πρακτορείο Fm, ο εθισμός στο διαδίκτυο διαγιγνώσκεται όταν η χρήση του Ίντερνετ είναι τέτοια ώστε έχει επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργικότητα σε απλά πράγματα, όπως:
- Η διατροφή
- Ο ύπνος
- Η σχολική δραστηριότητα
- Οι σχέσεις
Δεν είναι στο πλαίσιο του φυσιολογικού, είπε, να απομονώνονται τα παιδιά, να μην φροντίζουν τον εαυτό τους και την υγιεινή τους. Επιπλέον, ο εθισμός δημιουργεί μία υπερβολική πληροφορία σε σημείο που προκαλεί στα παιδιά ελλειμματική προσοχή.
Έχει επίσης επιπτώσεις στη μάθηση, τη συμπεριφορά, το συναίσθημα των παιδιών. Συχνά τα παιχνίδια στα αγόρια αποκτούν βίαιο περιεχόμενο, καθώς εξοικειώνονται πολύ σε τέτοιου είδους ερεθίσματα και μιμούνται τις συμπεριφορές που βλέπουν online.
«Ως κορυφή του παγόβουνου έχουμε την έξαρση της βίας των ανηλίκων, που παρατηρείται γύρω μας τελευταία», τόνισε η κυρία Τσίτσικα.
Κρίσιμη η διάρκεια
Σημαντική παράμετρος είναι και οι ώρες που ξοδεύει ένα παιδί στο διαδίκτυο. Όμως, «όταν έχουμε φορητές συσκευές δεν μπορούμε πάντοτε να έχουμε το ποσοτικό κριτήριο. Το ερώτημα είναι τι κάνουν εκείνη την ώρα και κατά πόσο μπορούμε να ελέγξουμε αυτή τη χρήση», διευκρίνισε.
Πόσες ώρες σερφάρισμα, όμως, αποτελούν την «κόκκινη γραμμή» για τους ειδικούς; «Υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες, οι οποίες προβλέπουν 2 ώρες για ψυχαγωγία τις καθημερινές και το Σαββατοκύριακο ίσως λίγο περισσότερο. Το εκπαιδευτικό κομμάτι δεν προσμετράται», απάντησε η ειδικός.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Οι γονείς που θα δουν τα προαναφερθέντα συμπτώματα στο παιδί τους, μπορούν να τηλεφωνούν στην Γραμμή Υποστήριξης 811815 στο Νοσοκομείο Παίδων Π&Α Κυριακού.
«Μπορούν επίσης να απευθυνθούν στη Μονάδα μας, που είναι η μοναδική στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη λειτουργία του ΠΟΥ ως φιλική για εφήβους, καθώς επίσης σε μονάδες δήμων ή σε παιδοψυχιάτρους», είπε η κυρία Τσίτσικα.
Στην Μονάδα Εφηβικής Υγείας εξετάζονται οι έφηβοι και για συννοσηρότητες, αν υπάρχει δηλαδή κάποια ψυχική οντότητα που μπορεί να είναι η βασική αιτία του προβλήματος.
Εφαρμόζονται επίσης πρωτόκολλα κοινωνικής- συναισθηματικής ενδυνάμωσης, που βοηθούν τους εφήβους να αντιληφθούν μόνοι τους και να πάρουν ευθύνες και αυτόνομες αποφάσεις για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει ένας τέτοιος εθισμός στη ζωή τους.
Όλ’ αυτά «γίνονται πάντοτε με την αγαστή συνεργασία των γονέων. Κάνουμε ψυχολογική στήριξη με συνεδρίες στην αρχή πιο συχνές και μετά σε αραιότερα χρονικά διαστήματα. Και κάνουμε και παρεμβάσεις στο κομμάτι της φυσικής δραστηριότητας, της διατροφής, της σωματικής υγείας. Εφαρμόζουμε αυτό που λέμε ιατρική του τρόπου ζωής, με στόχο κάθε παιδί να φτάσει στην ευεξία και στην καλύτερη εκδοχή του εαυτού του».
Ο ρόλος των influencers
Αν και ο εθισμός των εφήβων στο διαδίκτυο εντάθηκε κατά την πανδημία, σημαντικό ρόλο παίζουν και οι λεγόμενοι influencers, δηλαδή τα άτομα που επηρεάζουν την κοινή γνώμη μέσω αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media).
«Μπορεί να επιδράσουν θετικά, αλλά πάρα πολλές φορές έχουν μία επίδραση που θα λέγαμε ότι χτυπά το αξιακό σύστημα των παιδιών», εξήγησε η κυρία Τσίτσικα. «Δηλαδή πολλοί influencers δίνουν μεγάλη έμφαση στο εύκολο κέρδος, στην επιφανειακή δράση, στην εμφάνιση, στο να στοχεύουμε χρησιμοποιώντας τον όρο σέξι, να έχουμε βραχυπρόθεσμες και όχι τόσο μακροπρόθεσμες αμοιβές, όχι μακροπρόθεσμους στόχους. Απαξιώνουν μερικές φορές την παιδεία. Σε όλα αυτά χρειάζεται ο αντίπαλος πόλος, η έμπνευση που θα προστατεύσει τα παιδιά. Αυτή η έμπνευση θα προέλθει από την οικογένεια αν είναι εφικτό, το σχολείο, τα media, την Πολιτεία».
Τα παιδιά «χρειάζονται έναν πόλο έμπνευσης, ένα μοντέλο και από τους ενήλικες μέσα στο σπίτι και από τους ενήλικες στο εκπαιδευτικό σύστημα», κατέληξε.
Φωτογραφία: iStock