Προσοχή, ο καύσωνας επιδεινώνει τα προβλήματα ψυχική υγείας, προειδοποιούν οι επιστήμονες

Ο καύσωνας είναι ένα καιρικό φαινόμενο με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι στη διάρκειά του αυξάνονται κατά τουλάχιστον 10% οι διακομιδές ασθενών στα νοσοκομεία με αφυδάτωση, ντελίριο και λιποθυμία. Αυτό όμως που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι επιδεινώνει και τα προβλήματα ψυχικής υγείας.

Και όμως, ο καύσωνας έχει συσχετισθεί με αύξηση των συμπτωμάτων στους ασθενείς με:

• Κατάθλιψη
• Γενικευμένη αγχώδη διαταραχή (είναι μία διαταραχή κατά την οποία οι ασθενείς νιώθουν σχεδόν συνεχώς άγχος)

Ανάλογη επίπτωση έχουν και άλλα φυσικά φαινόμενα, όπως οι πλημμύρες και οι δασικές πυρκαγιές.

Ο καύσωνας σχετίζεται επίσης με τον αυτοκτονικό ιδεασμό. Έχει βρεθεί πως η αύξηση της περιβαλλοντικής θερμοκρασίας σχετίζεται με αυξημένες αυτοκτονίες και απόπειρες αυτοκτονίας. Αύξηση στις αυτοκτονίες παρατηρείται και με τις απότομες αυξήσεις στην σχετική υγρασία της ατμόσφαιρας.

Σε αδρές γραμμές, κάθε αύξηση κατά 1 βαθμό Κελσίου της μέσης μηνιαίας θερμοκρασίας σχετίζεται με αύξηση κατά 2,2% στους θανάτους που σχετίζονται με τα προβλήματα ψυχικής υγείας.

Τις επισημάνσεις αυτές κάνουν οι δρες Laurence Wainwright, λέκτορας Αειφορίας, Επιχειρήσεων & Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδη, και Eileen Neumann, ερευνήτρια στο Τμήμα Νευροεπιστήμης του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, σε άρθρο τους που δημοσιεύεται στην επιστημονική πύλη The Conversation.

Η διπολική διαταραχή και τα φάρμακα

Όπως εξηγούν, η αυξημένη υγρασία και ο καύσωνας σχετίζονται αιτιολογικά και με αύξηση στα επεισόδια μανίας που εκδηλώνουν οι πάσχοντες από διπολική διαταραχή. Τα επεισόδια αυτά μπορεί ν οδηγήσουν σε νοσηλεία για ψύχωση και αυτοκτονικό ιδεασμό.

Πρόσθετα προβλήματα δημιουργεί το γεγονός ότι μειώνεται λόγω της ζέστης η αποτελεσματικότητα σημαντικών φαρμάκων για τις ψυχιατρικές παθήσεις. Άλλα φάρμακα, όπως τα αντιψυχωσικά, αυξάνουν τον κίνδυνο θανάτου από τη ζέστη, διότι καταστέλλουν το αίσθημα της δίψας και οδηγούν στην αφυδάτωση.

Υπάρχουν επίσης φάρμακα τα οποία δρουν διαφορετικά, αναλόγως με τη σωματική θερμοκρασία και το πόσο αφυδατωμένος είναι ο ασθενής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, σύμφωνα με τους δύο επιστήμονες, είναι το λίθιο που χορηγείται σε ασθενείς με διπολική διαταραχή.

«Θόλωμα» της σκέψης και επιθετικότητα

Ωστόσο ο καύσωνας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σκέψη και τη λογική και ανθρώπων χωρίς ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας. Μελέτες έχουν δείξει ότι το θερμικό στρες μπορεί να διαταράξει τα τμήματα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για την θέσπιση ορίων κι την επίλυση πολύπλοκων νοητικών διεργασιών.

Επιπλέον, όταν ο καύσωνας «θολώνει» τη σκέψη, μπορεί να οδηγήσει στη σύγχυση και στην επιθετικότητα. Υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά δεδομένα που συσχετίζουν την ακραία ζέστη με αύξηση στις βίαιες επιθέσεις, σημειώνουν οι επιστήμονες στο άρθρο τους.

Έχει υπολογιστεί ότι έως το 2090 η κλιματική αλλαγή θα ευθύνεται παγκοσμίως για αύξηση έως και κατά 5% σε όλες τις κατηγορίες εγκλημάτων. Η αύξηση αυτή εκτιμάται ότι οφείλεται σε αλληλεπίδραση ψυχολογικών, κοινωνικών και βιολογικών παραγόντων. Ο καύσωνας, λ.χ., επηρεάζει την σεροτονίνη, μία βασική χημική ουσία του εγκεφάλου. Ένας από τους ρόλους της σεροτονίνης είναι να διατηρεί υπό έλεγχο τα επίπεδα της επιθετικότητας.

«Υπάρχουν πολλά ακόμα που δεν καταλαβαίνουμε για την περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και της ψυχικής υγείας. Ιδίως όσον αφορά τις επιπτώσεις που έχει ο καύσωνας», τονίζουν οι επιστήμονες. «Αυτό όμως που γνωρίζουμε είναι ότι παίζουμε ένα επικίνδυνο παιχνίδι με τον εαυτό μας και με τον πλανήτη. Ο καύσωνας και οι επιπτώσεις του στην ψυχική υγεία μάς υπενθυμίζουν ότι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας και τις μελλοντικές γενιές είναι να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή».

Φωτογραφία: iStock