Οι ψυχολογικές επιπτώσεις που έφερε η πανδημία COVID-19

Οι αλλαγές, σε σχέση με την περίοδο προ πανδημίας αφορούν την εξωστρέφεια/κοινωνικότητα, την φιλικότητα/συνεργατικότητα, τη δεκτικότητα/διαθεσιμότητα για νέες εμπειρίες και την ευσυνειδησία. Σε όλα αυτά καταγράφεται μια σχετική υποχώρηση μετά την πανδημία, ιδίως μεταξύ των νεότερων.

Παρά τη διαδεδομένη αντίληψη ότι τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης προσωπικότητας είναι σχετικά σταθερά παρά τις όποιες περιβαλλοντικές/κοινωνικές πιέσεις, η πανδημία λόγω κορονοϊού φαίνεται να είχε επίδραση σε αρκετούς ανθρώπους, ιδίως τους νεότερους ενήλικες, σύμφωνα με τη νέα μελέτη. Προηγούμενες μελέτες είχαν γενικά βρει ότι συλλογικά στρεσογόνα συμβάντα όπως σεισμοί και τυφώνες δεν επηρεάζουν την προσωπικότητα, όμως η πανδημία Covid-19 επηρέασε όλη τη Γη και σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής, μην αφήνοντας ανεπηρέαστη σε ένα βαθμό και την ίδια την προσωπικότητα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Αντζελίνα Σούτιν του Κολλεγίου Ιατρικής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Φλόριντα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό «PLoS One«, ανέλυσαν αξιολογήσεις της προσωπικότητας 7.109 ανθρώπων άνω των 18 ετών και ιδιαίτερα των πέντε βασικών παραγόντων της: νευρωτισμός, εξωστρέφεια, διαθεσιμότητα για νέες εμπειρίες, φιλικότητα, ευσυνειδησία. Σχετικές αξιολογήσεις των ίδιων ανθρώπων είχαν γίνει διαδοχικά τόσο κατά τα έτη προ πανδημίας (2014-Φεβρουάριος 2020), όσο και στη διάρκεια της (Μάρτιος 2020-2022).

Η σύγκριση του πρώτου έτους της πανδημίας (2020) με την περίοδο προ πανδημίας έδειξε σχετικά λίγες αλλαγές στην προσωπικότητα, με μόνο μια μικρή μείωση στον νευρωτισμό. Όμως η σύγκριση των επόμενων δύο πανδημικών ετών (2021-22) με τα προπανδημικά έτη έδειξε μεγαλύτερες μειώσεις στην εξωστρέφεια/κοινωνικότητα (κατά μέσο όρο μείωση περίπου δύο φορές μεγαλύτερη από την τυπική προ πανδημίας), στη δεκτικότητα/διαθεσιμότητα για νέα πράγματα (μείωση κατά 2,5 φορές σε σχέση με τη συνήθη), στη φιλικότητα/συνεργατικότητα (μείωση κατά μιάμιση φορά) και στην ευσυνειδησία (μείωση σχεδόν τριπλάσια της αναμενόμενης).

Υπολογίστηκε ότι, συνολικά, εν καιρώ πανδημίας η μέση προσωπικότητα άλλαξε όσο θα άλλαζε μέσα σε μια κανονική – χωρίς κορονοϊό – δεκαετία. Η αλλαγή ήταν πιο αισθητή στους νεαρούς ενήλικες που εμφάνισαν σημάδια μικρότερης ωριμότητας, με τη μορφή αυξημένου νευρωτισμού και μειωμένης φιλικότητας και ευσυνειδησίας (στους κάτω των 30 ετών η μείωση της ευσυνειδησίας εν μέσω πανδημίας υπολογίστηκε ότι ήταν ισοδύναμη με δύο δεκαετίες φυσιολογικής αλλαγής). Από την άλλη, οι ηλικιωμένοι δεν εμφάνισαν κάποια – στατιστικά άξια λόγου – μεταβολή στη βασική δομή της προσωπικότητας τους.

Οι ερευνητές συμπέραναν ότι αν αυτές οι αλλαγές στους νεότερους αποδειχθούν πιο μόνιμες και όχι πρόσκαιρες (κάτι που μένει να φανεί), τότε αποδεικνύεται ότι σημαντικά γεγονότα που προκαλούν στρες σε επίπεδο γενικού πληθυσμού, όπως μια πανδημία, μπορούν όντως να επηρεάσουν – έστω σε ένα μικρό βαθμό- την πορεία της προσωπικότητας ενός ανθρώπου.

Όπως αναφέρουν, «στην αρχή της πανδημίας υπήρχε μια περιορισμένη αλλαγή στην προσωπικότητα, αλλά εντυπωσιακές αλλαγές άρχισαν από το 2021. Η προσωπικότητα των νέων ενηλίκων είναι αυτή που άλλαξε περισσότερο, με αποτέλεσμα να γίνουν πιο δύσθυμοι και επιρρεπείς στο στρες, λιγότερο συνεργάσιμοι και αξιόπιστοι, λιγότερο συγκρατημένοι και υπεύθυνοι».

Από το ΑΠΕ-ΜΠΕ

φωτό: iStock