Ολυμπιακοί Αγώνες: Γιατί πολλοί αθλητές καταρρέουν ψυχικά όταν τελειώσουν

Σχεδόν 11.000 αθλητές συμμετείχαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι και έως ότου ολοκληρώνουν τους αγώνες τους, ζούσαν και ανέπνεαν γι’ αυτούς. Μετά το τέλος τους, όμως, πολλοί θα βρεθούν αντιμέτωποι με προβλήματα ψυχικής υγείας, για λόγους που είναι πολλοί και διαφορετικοί.

« Η συμμετοχή και μόνο στους Αγώνες προκαλεί τρομερή ψυχική ανάταση », λέει η καθηγήτρια Dr. Rosemary Purcell , επικεφαλής της ομάδας ειδικών αθλητισμού και ψυχικής υγείας του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης. « Απαιτεί όμως τεράστια ψυχική και σωματική προετοιμασία, ενώ γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα η προσμονή γι’ αυτούς ».

Ωστόσο η ψυχική ανάσταση δεν διαρκεί για πάντα. Οι αθλητές σύντομα καλούνται να επιστρέψουν στην καθημερινότητά τους. Μόνο που αυτό γίνεται τόσο απότομα, ώστε μοιάζει με ανώμαλη προσγείωση. Την μία στιγμή βρίσκεται στο επίκεντρο της μεγαλύτερης γιορτής του αθλητισμού και την επομένη βρίσκονται πίσω σε μία καθημερινότητα, που συχνά τους βλέπει να μην βγάζουν αρκετά χρήματα για να επιβιώσουν.

Μελαγχολία και κατάθλιψη

Η συνέπεια για πολλούς από τους συμμετέχοντες αθλητές είναι η ψυχική κατάπτωση που μερικές φορές αποκαλείται μελαγχολία των Ολυμπιακών Αγώνω ν. Για άλλους όμως είναι πολύ πιο σοβαρή και φθάνει στην κατάθλιψη.

Η μελαγχολία των Ολυμπιακών Αγώνων είναι ένα αίσθημα απώλειας που αναπτύσσεται επειδή οι αθλητές κατέβαλλαν ψυχική και σωματική υπερπροσπάθεια και νιώθουν πια εξαντλημένοι. Η μετα-ολυμπιακή κατάθλιψη , όμως, είναι ένα βαθύτερο πρόβλημα.

« Είναι ένα αληθινό επεισόδιο κατάθλιψης, κατά το οποίο έχουν κακή ψυχική διάθεση, απώλεια ενδιαφέροντος για τη ζωή και την άθληση, ίσως ακόμη και αρνητικές σκέψεις », εξηγεί η Dr. Purcell.

Το φαινόμενο μόνο σπάνιο δεν είναι. Η Μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2021 έδειξε ότι το 24% των αθλητών που συμμετείχαν σε Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες ένιωθαν ισχυρή ή πολύ ισχυρή ψυχική δυσφορία μετά τη λήξη τους.

Αυτό οφείλεται σε πολλούς και διαφορετικούς λόγους , κατά την Dr. Purcell. Κυμαίνονται από το γεγονός ότι δεν πέτυχαν τους στόχους τους έως το ότι τους πέτυχαν και τώρα αναρωτιούνται τι ακολουθεί.

Ρόλο μπορεί να παίξουν και τραυματισμούς που κρατούν ξαφνικά τους αθλητές εκτός προπονήσεων και αγώνων ή – χειρότερα ακόμα – τερματίζουν την καριέρα τους. Χώρια τα ψυχικά τραύματα για άλλους λόγους που μπορούν να κουβαλούν μέσα τους τους αθλητές.

Ο κωπηλάτης των ΗΠΑ Κέιτ Νίφτον , που συμμετείχε εφέτος στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της, γνωρίζει καλά πόσο σκληρή μπορεί να είναι η απότομη έξοδος από την αγωνιστική δραστηριότητα. Το 2022 υπέστη έναν τραυματισμό στη σπονδυλική στήλη που κράτησε μακριά από τις προπονήσεις για μήνες. Η συνέπεια ήταν η κατάθλιψη, αφού ακινητοποιήθηκε από εκεί που έκανε όλη μέρα προπόνηση. Πλέον σχεδιάζει ήδη τι θα κάνει όταν τελειώσει η αθλητική σταδιοδρομία της.

Για τα προβλήματα ψυχικής υγείας που αντιμετώπισαν, εξ άλλου, έχουν μιλήσει ανοιχτά οι κορυφαίοι των κορυφαίων. Όπως η χρυσή  Ολυμπιονίκης της ενόργανης Σιμόν Μπάιλς  και ο θρύλος της κολύμβησης Μάικλ Φελπς .

Και πριν τους Αγώνες

Τα προβλήματα που εμφανίζονται οι καλύτεροι αθλητές του κόσμου μπορεί να είναι βραχυχρόνια ή μακροχρόνια . Μελέτες έχουν δείξει πως συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων:

• Ψυχοσωματική εξάντληση (burnout)
• Διατροφικές διαταραχές
• Αγχώδεις διαταραχές
• Κατάθλιψη

Τα αυτά μπορούν να εμφανιστούν πριν καν αρχίσουν οι Αγώνες προβλήματα . Οι Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο ανέφεραν ότι πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020 στο Τόκιο, το 41,4% των αθλητών της καναδικής ομάδας είχε ήδη μία ή περισσότερες από αυτές τις διαταραχές.

Ωστόσο τα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι πιο και έντονα μεταξύ των αθλητών που προγραμματίζουν συχνά να αποσυρθούν μεταξύ τους Αγώνες. Αυτό συνήθως συμβαίνει ως αντίδραση στο γεγονός πως αισθάνονται ότι χάνουν την ταυτότητά τους, λένε οι ειδικοί.

Πιο δύσκολοι οι πρώτοι μήνες

Η πιο δύσκολη περίοδος για τους αθλητές είναι οι πρώτοι μήνες μετά τους Αγώνες, αναφέρει η αθλητική ψυχολόγος Dr. Karen Cogan από την Ολυμπιακή & Παραολυμπιακή Επιτροπή των ΗΠΑ (USOPC). Αν και δεν ταλαιπωρούνται ψυχικά όλοι οι αθλητές, ο αριθμός τους, προσθέτει.

Γι’ αυτούς τους λόγους η Dr. Purcell λέει πως πρέπει να πάψουμε να αντιμετωπίσουμε τους αθλητές των Ολυμπιακών Αγώνων ως υπερανθρώπους . « Είναι η δουλειά τους και το πάθος τους και είναι εξαιρετικά καλοί σ’ αυτήν », λέει. « Αυτό όμως δεν σημαίνει πως έχουν ανοσία σε όλα τα μικρά και τα μεγάλα της ζωής. Στο τέλος της ημέρας είναι απλώς άνθρωποι. Και όπως όλοι μας, είναι κι αυτοί ευάλωτοι σε όλους τους παράγοντες που μπορούν να απειλήσουν την ψυχική μας υγεία ».

Φωτογραφία: iStock