Σχιζοφρένεια: Εγκρίθηκε νέο φάρμακο μετά από σχεδόν 35 χρόνια

Ένα νέο φάρμακο για τους ενήλικες ασθενείς με σχιζοφρένεια – το πρώτο μετά από σχεδόν 35 χρόνια – ενέκρινε η αρμόδια Αρχή φαρμάκων των ΗΠΑ.

Το φάρμακο έχει διαφορετικό τρόπο δράσης από τα ήδη υπάρχοντα. Θα διατεθεί με την εμπορική ονομασία Cobenfy και συνδυάζει δύο διαφορετικές δραστικές ουσίες.

Το Cobenfy λαμβάνεται από το στόμα σε μορφή δισκίου δύο φορές την ημέρα. Στις κλινικές μελέτες όπου δοκιμάστηκε συνέβαλλε στον έλεγχο συμπτωμάτων, όπως οι παραισθήσεις και η αποδιοργάνωση της σκέψης, που είναι συχνές στους ασθενείς.

Την έγκριση στο φάρμακο έδωσε η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA). «Η σχιζοφρένεια αποτελεί κύρια αιτία αναπηρίας σε όλο τον κόσμο. Είναι μία σοβαρή, χρόνια ψυχική νόσος η οποία συχνά βλάπτει την ποιότητα ζωής των πασχόντων», δήλωσε η Dr. Tiffany Farchione, διευθύντρια του Τομέος Ψυχιατρικής στο Κέντρο Αξιολόγησης & Έρευνας Φαρμάκων (CDER) της FDA.

Το νέο φάρμακο «αποτελεί την πρώτη νέα προσέγγιση στη θεραπεία για τη σχιζοφρένεια εδώ και δεκαετίες», συνέχισε. «Η έγκρισή του παρέχει μια νέα εναλλακτική λύση στα αντιψυχωσικά φάρμακα που λάμβαναν έως πρότινος οι ασθενείς».

Όπως εξηγεί η FDA στη σχετική ανακοίνωσή της, η σχιζοφρένεια μπορεί να προκαλέσει ψυχωσικά συμπτώματα, όπως ενδεικτικά:

• Παραισθήσεις (λ.χ. ακρόαση φωνών)
• Δυσκολία στον έλεγχο των σκέψεων
• Καχυποψία για τους άλλους

Μπορεί επίσης να σχετιστεί με νοητικά προβλήματα και δυσκολίες στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και κίνητρα.

24 εκατομμύρια ασθενείς

Η σχιζοφρένεια είναι μία αρκετά συχνή ψυχική νόσος. Όπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), προσβάλλει περίπου 24 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Αντιστοιχούν σε περίπου 1 άτομο ανά 300.

Η νόσος αποτελεί μία από τις 15 κυριότερες αιτίες αναπηρίας παγκοσμίως. Μπορεί επίσης να μειώσει σημαντικά το προσδόκιμο ζωής των ασθενών. Ο ΠΟΥ αναφέρει πως κατά μέσον όρο είναι 10-20 χρόνια μικρότερο απ’ ό,τι στον γενικό πληθυσμό. Επιπλέον, σχεδόν ένας στους 20 ασθενείς γίνονται αυτόχειρες.

Για την αντιμετώπισή της υπάρχουν αρκετά φάρμακα. Η πρώτη ουσιαστική πρόοδος στη θεραπεία της έγινε το 1952, με την εισαγωγή των πρώτων αντιψυχωσικών φαρμάκων (π.χ. κλορπρομαζίνη).

Μεταξύ 1954 και 1975 εγκρίθηκαν συνολικώς 15 αντιψυχωσικά φάρμακα στις ΗΠΑ και περίπου 40 σε όλο τον κόσμο. Ύστερα υπήρξε παύση στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων έως το 1990, όταν εισήχθη στις ΗΠΑ η κλοζαπίνη, που διαφέρει από τα κλασικά αντιψυχωσικά.

Πώς δρα το νέο φάρμακο

Όπως προαναφέρθηκε, το Cobenfy συνδυάζει δύο διαφορετικές δραστικές ουσίες. Η μία λέγεται ξανομελίνη (xanomeline) και η άλλη χλωριούχο τρόσπιο (trospium chloride).

Όπως αναφέρει η FDA στην ανακοίνωσή της, ο συνδυασμός αυτός δρα με εντελώς διαφορετικό τρόπο από τα υπάρχοντα φάρμακα. Στην πραγματικότητα, στοχεύει τους χολινεργικούς υποδοχείς αντί για τους υποδοχείς της ντοπαμίνης, όπως συμβαίνει με τα κλασικά αντιψυχωσικά.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι «τα περισσότερα αντιψυχωσικά για τη σχιζοφρένεια αλλάζουν τα επίπεδα της ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη είναι μια χημική ουσία στον εγκέφαλο που επηρεάζει την ψυχική διάθεση, την παρακίνηση και τη σκέψη», εξήγησε στο ABC News η Dr. Jelena Kunovac, επίκουρη καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα.

Το νέο φάρμακο, όμως, αλλάζει την ακετυλοχολίνη, μία άλλη χημική ουσία του εγκεφάλου που βοηθεί:

• Τη μνήμη
• Τη μάθηση
• Την προσοχή

Αντενδείξεις και ανεπιθύμητες ενέργειες

Η έγκριση της FDA βασίσθηκε στα ευρήματα δύο μελετών, στις οποίες οι ασθενείς παρουσίασαν σημαντική μείωση των συμπτωμάτων τους. Οι μελέτες έδειξαν ακόμα ότι έχει λίγες ανεπιθύμητες ενέργειες, οι οποίες συνήθως δεν οδηγούν σε διακοπή της λήψης του.

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν έμετος, ναυτία και δυσκοιλιότητα, αναφέρει η FDA. Οι παρενέργειες αυτές είναι αισθητά διαφορετικές από εκείνες των κλασικών αντιψυχωσικών που μπορεί να προκαλέσουν τρόμο (τρέμουλο) ή ακούσιες κινήσεις και υπνηλία, δήλωσε ο Dr. Alan Schatzberg, καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ. Υπό αυτή την έννοια θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τη θεραπεία για τη σχιζοφρένεια, πρόσθεσε.

Ωστόσο, το νέο φάρμακο δεν μπορεί να ληφθεί από τους ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή ηπατική ή νεφρική νόσο. Ούτε ενδείκνυται για όσους έχουν κατακράτηση υγρών.

Φωτογραφία: iStock