Σε πολλούς αρέσει να βλέπουν τα ντουλάπια τους γεμάτα τρόφιμα για τους ίδιους και την οικογένειά τους. Αλλά όταν η ποσότητα των τροφίμων γίνεται υπερβολική, όταν ένας άνθρωπος κρύβει τα τρόφιμα που έχει ή όταν τα θεωρεί πολύ πολύτιμα για να τα πετάξει όταν χαλάσουν, τότε αυτό μπορεί να έχει να κάνει με μια διαταραχή που αποκαλείται αποθησαυρισμός τροφίμων ή διαταραχή συσσώρευσης τροφίμων (food hoarding), λένε οι ειδικοί.
Σύμφωνα με το International OCD Foundation, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που υποστηρίζει άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, εκτιμάται ότι ένα 2% με 6% των ανθρώπων πάσχουν από διαταραχή αποθησαυρισμού. Και μία εκδοχή της είναι η συσσώρευση τροφίμων.
Περίπου το 75% των ανθρώπων αυτών έχει και κάποια άλλη πάθηση ψυχικής υγείας παράλληλα με τη διαταραχή συσσώρευσης, όπως μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, διαταραχή κοινωνικού άγχους ή γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, αναφέρει ο οργανισμός.
Είναι φυσικό να έχεις συναισθηματική σχέση με το φαγητό και να σε κάνει να νιώθεις καλά που υπάρχει, λέει στο CNN η Kate Daigle, σύμβουλος ψυχικής υγείας με εξειδίκευση στις διατροφικές διαταραχές. Αλλά για τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, ιστορικό έλλειψης τροφής ή άλλο τραύμα, η επιθυμία να έχουν ένα απόθεμα τροφίμων μπορεί να γίνει εξουθενωτική, επισημαίνει η ψυχολόγος Alexis Conason.
Τι είναι η διαταραχή συσσώρευση τροφίμων
Η διαταραχή συσσώρευσης τροφίμων μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με την πρόσβαση που έχει ένα άτομο στην αγορά.
Για τα μικρά παιδιά, μπορεί να σημαίνει ότι κρύβουν φαγητό από τους γονείς ή τους φροντιστές τους στο δωμάτιό τους ή στην ντουλάπα τους — μερικές φορές το τρώνε, κάποιες άλλες όμως όχι.
«Είναι απλώς το να το έχεις εκεί ως μια μορφή συναισθηματικής ασφάλειας, επειδή νιώθεις κάπου στέρηση», εξηγεί η Daigle. «Όχι απαραιτήτως σωματική στέρηση από το φαγητό, αλλά ίσως συναισθηματικά», αναφέρει.
Για ενήλικες ή παιδιά που έχουν πρόσβαση σε χρήματα, μπορεί να σημαίνει ότι βγαίνουν έξω και αγοράζουν μεγάλες ποσότητες φαγητού που μερικές φορές αποθηκεύουν σε κρυψώνες.
Τι κακό έχει η συσσώρευση τροφίμων;
Η προσήλωση στη συσσώρευση τροφίμων μπορεί να έχει οικονομικό αντίκτυπο, όταν ένα άτομο ξοδεύει όλα του τα χρήματα για φαγητό και δεν μπορεί να καλύψει άλλες βασικές ανάγκες.
Μπορεί να υπάρξουν επίσης προβλήματα υγειονομικού χαρακτήρα (καθαριότητας, ασφάλειας τροφίμων κλπ.) ή να προκύψουν και προβλήματα υγείας, αν χαλάσουν τα τρόφιμα.
Υπάρχουν επίσης ανησυχίες σχετικά με την ψυχική υγεία και τις κοινωνικές σχέσεις, λέει η ειδικός. Οι άνθρωποι που μπορεί να έχουν την τάση να μαζεύουν τρόφιμα, μπορεί να απομονωθούν από ντροπή ή να αισθάνονται πιο άνετα όταν βρίσκονται κοντά στο φαγητό σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο μέρος.
Γιατί συσσωρεύουν τρόφιμα οι άνθρωποι;
Η συσσώρευση περισσότερων τροφίμων από όσα χρειαζόμαστε σε μια δεδομένη στιγμή είναι κατά κάποιον τρόπο κίνηση στρατηγικού χαρακτήρα και σύνηθες φαινόμενο στη φύση, λέει η Δρ Erin Rhinehart, καθηγήτρια νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Susquehanna στο Selinsgrove της Πενσιλβάνια.
Πολλά ζώα έχουν εξελίξει μηχανισμούς αποθήκευσης τροφής για να μπορούν να επιβιώσουν, λέει.
«Στα ζώα, εάν όντως βιώνουν μια μικρή περίοδο χωρίς τροφή, η συμπεριφορά αυτή αυξάνεται», τονίζει Rhinehart.
«Είναι βασικά μία δικλείδα ασφαλείας ή ένας τρόπος να είστε σίγουροι ότι δεν θα μείνετε ποτέ χωρίς φαγητό», προσθέτει.
Πολλοί άνθρωποι με αυτές τις συμπεριφορές μπορεί να υπέστησαν σοβαρό τραύμα στην παιδική τους ηλικία (σ.σ. όπως την περίοδο της Κατοχής στην ελληνική πραγματικότητα). Να μην υπήρχε πραγματικά φαγητό και, ως ενήλικες, να συνεχίσουν να συσσωρεύουν τρόφιμα φοβούμενοι ότι θα υπάρξει και πάλι έλλειψη.
Αλλά κι άλλες ελλείψεις ή περιορισμοί μπορεί να οδηγήσουν σε συμπεριφορές συσσώρευσης τροφίμων μετέπειτα στη ζωή. Μπορεί το φαγητό να περνούσε από έλεγχο ή οι συναισθηματικές ανάγκες ενός παιδιού να μην ικανοποιούνται.
Το αίσθημα της ασφάλειας δεν είναι δεδομένο σε οικογένειες με εθισμούς, σωματική ή συναισθηματική κακοποίηση ή παραμέληση, λέει η ειδικός.
Αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως εύφορο έδαφος για την ανάπτυξη διαταραχών συσσώρευσης διαφόρων αντικειμένων από τα οποία αντλεί κανείς παρηγοριά, είτε πρόκειται για φαγητό είτε για άλλα αντικείμενα συναισθηματικής αξίας.
Είναι σύνηθες φαινόμενο η συσσώρευση φαγητού να προκαλεί ντροπή και να κάνει τους ανθρώπους να απομονώνονται, γι’ αυτό να πλησιάζετε οποιοδήποτε αγαπημένο σας πρόσωπο που πιστεύετε ότι μπορεί να συσσωρεύει πράγματα με τη διάθεση να το καταλάβετε και χωρίς να το κρίνετε, λέει η Daigle.
Αντί να εστιάσετε στη συμπεριφορά του, ζητήστε του να σας μιλήσει για τη συναισθηματική του εμπειρία, προσθέτει.
Εάν διακρίνετε αυτή τη συμπεριφορά στον εαυτό σας, να ξέρετε ότι υπάρχουν τρόποι να νιώσετε καλύτερα, επισημαίνει. Το επόμενο βήμα είναι να αναζητήσετε τη στήριξη κάποιου ειδικού για να σας βοηθήσει να θεραπεύσετε τυχόν βαθιά τραύματα και ανεκπλήρωτες ανάγκες, ώστε να αντικαταστήσετε τη συσσώρευση τροφίμων με πιο υγιείς μηχανισμούς αντιμετώπισης.
Φωτογραφία: iStock
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Η ψυχική αντοχή μας κρύβεται ταυτόχρονα σε εγκέφαλο και… έντερο
Γιατί πονάει ο αγκώνας μου όταν κολυμπάω και πως μπορώ να ανακουφιστώ
Καύσωνας: Τι συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα όταν φλέγεται το σύμπαν