Ετσι ενώ στο παρελθόν οι έντονες καμπύλες θεωρούνταν κριτήριο ομορφιάς και υγείας στις γυναίκες περάσαμε στην περίοδο όπου το δυτικό πρότυπο ομορφιάς επίτασσε ένα αδύνατο, χωρίς καμπύλες σώμα. Μετά από έντονα κρούσματα διατροφικών διαταραχών (ανορεξία, βουλιμία κτλ) το ιδανικό πλέον είναι η γυναίκα να διατηρεί ένα υγιές , γυμνασμένο σώμα χωρίς περιττά κιλά.
Για τους άντρες μπορεί τα κιλά να μην άλλαξαν δραματικά ανά εποχή ωστόσο απαιτείται κι από αυτούς η έντονη σωματική άσκηση ενώ πλέον η τριχοφυία παύει να συνάδει με το ιδεώδες της αντρικής ομορφιάς και αναζητείται σώμα χωρίς τριχοφυία. Και για τα δύο φύλα λοιπόν τα κοινωνικά κριτήρια διαμορφώνουν την εικόνα του σώματος που το κάθε άτομο προσπαθεί να διατηρήσει για να είναι αρεστό.
Η εικόνα του σώματος ορίζεται ως οι αντιλήψεις, οι σκέψεις και τα συναισθήματα που έχει το άτομο για το σώμα του (Grogan, 1990). Η εικόνα του σώματος αφορά το πως βλέπουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη αλλά και ποια είναι η εσωτερική μας αναπαράσταση για την εξωτερική εμφάνισή μας.
Αφορά λοιπόν την εμφάνιση αλλά και τα συναισθήματα μας για το βάρος, το ύψος κτλ. καθώς και την αίσθηση της κίνησης και της ισορροπίας. Από την βρεφική ηλικία ακόμα βοηθάμε το βρέφος να νιώσει τα όρια του σώματός του με τα χάδια και τα φιλιά. Μέσω της αφής λοιπόν του δίνουμε μια πρώτη εικόνα του σώματός του η οποία φυσικά εμπλουτίζεται και ολοκληρώνεται μέχρι την εφηβεία.
H εικόνα του σώματος επηρεάζει την ικανοποίηση που νιώθει το άτομο αναφορικά με τον εαυτό του, τις διαπροσωπικές του σχέσεις, την διατροφή του αλλά και την σχέση του με το άλλο φύλο.
Η εικόνα σώματος επηρεάζει τη σεξουαλική λειτουργία κυρίως μέσα από τις σκέψεις που κυριαρχούν κατά τη διάρκεια της επαφής (Pujols 2010). Όταν, δηλαδή, οι ανησυχίες για το σώμα είναι τόσο έντονες, που διασπούν την προσοχή από τα σεξουαλικά ερεθίσματα, τότε είναι πολύ πιθανή η μείωση της ικανοποίησης και η εμφάνιση δυσλειτουργίας.
Ωστόσο, οι μελέτες συμφωνούν στο ότι το πώς νιώθουμε για το σώμα μας επηρεάζει τη σεξουαλική μας ικανοποίηση πολύ περισσότερο από ό,τι τα αντικειμενικά σωματικά χαρακτηριστικά (Weaver 2006). Ετσι λοιπόν αν δεν νιώθουμε ικανοποιημένοι από την εικόνα του σώματός μας είναι δύσκολο να αντλήσουμε ικανοποίηση από την σωματική επαφή μας με έναν άλλον άνθρωπο.
Μπορούμε να βελτιώσουμε την εικόνα του σώματός μας σταδιακά με τους εξής τρόπους:
Τονώνουμε την αυτοπεποίθηση μας: Αποδεχόμαστε τον εαυτό μας έτσι όπως είναι χωρίς προϋποθέσεις. Αυτό σημαίνει ότι αποδεχόμαστε ότι έχουμε ορισμένα θετικά και αρνητικά, όπως ακριβώς συμβαίνει στην προσωπικότητα μας το ίδιο ισχύει και για το σώμα μας. Ας κοιταχτούμε λοιπόν στον καθρέφτη και εκτός από τα σημεία που δεν μας αρέσουν ας εστιάσουμε στα «δυνατά» μας σημεία. Σε λίγο θα νιώθουμε ήδη καλύτερα.
Βελτιώνουμε τα σημεία που μας κάνουν να νιώθουμε άβολα στο σημείο που αυτό είναι εφικτό: Αν για παράδειγμα πήραμε κάποια κιλά κατά την περίοδο των εορτών ή της εγκυμοσύνης και τα νιώθουμε «άσχημα» επάνω στο σώμα μας προσπαθούμε με ηρεμία να τα χάσουμε σταδιακά.
Προσπαθούμε να φιλτράρουμε τα ερεθίσματα από τον κοινωνικό περίγυρο: Οπως αναφέραμε τα κοινωνικά κριτήρια μεταβάλλονται ανά περιόδους και πολλές φορές είναι υπερβολικά απειλώντας την υγεία μας μέσω της πίεσης που ασκούν (π.χ ανορεξία). Πριν λοιπόν δούμε τα αψεγάδιαστα σώματα που παρουσιάζονται στα μέσα ενημέρωσης ας αναρωτηθούμε αν είναι πραγματικά και κατά πόσο είναι αναγκαίο για εμάς να έχουμε ένα τέτοιο σώμα.
Ας μην ξεχνάμε ότι η γοητεία που αποπνέει ένας άνθρωπος έχει να κάνει με το πόσο ικανοποιημένος νιώθει με τον εαυτό του. Οποιοδήποτε σωματότυπο έχουμε αν νιώθουμε σίγουροι και γοητευτικοί σίγουρα το εισπράττουν και οι άλλοι. Εξάλλου πολλοί άνθρωποι που «πληρούν» τα κοινωνικά κριτήρια ομορφιάς μπορεί να νιώθουν ιδιαιτέρως ανασφαλείς. Επομένως λοιπόν η καλή εικόνα του σώματος δεν σχετίζεται με την εξωτερική εμφάνιση αλλά με την αίσθηση που έχει ο καθένας μας για τον εαυτό του, πως δηλαδή τον βλέπει ο ίδιος και πιστεύει ότι τον βλέπουν οι άλλοι.
Πουλημενέα Γεωργία
Κλινική Ψυχολόγος – Ψυχολόγος Υγείας
MSc in Clinical Psychology and Mental Health