Τα αντιβιοτικά είναι πανίσχυρα φάρμακα που σώζουν καθημερινά πολλές ζωές. Δεν είναι όμως η απάντηση για κάθε νόσο και σύμπτωμα, αναφέρει ο οργανισμός φαρμάκων των ΗΠΑ.
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε, η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA) τονίζει πως καταπολεμούν ορισμένες λοιμώξεις που προκαλούν τα βακτήρια και καμία απ’ όσες προκαλούν ιοί. Συνήθως τα αντιβιοτικά δρουν σκοτώνοντας τα βακτήρια-στόχο τους ή δυσκολεύοντας τον πολλαπλασιασμό τους.
Η λανθασμένη χρήση και η υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών έχει ως συνέπεια να αναπτύσσουν τα βακτήρια (και όχι ο οργανισμός) αντοχή εναντίον τους. Η αντιμικροβιακή αντοχή, όπως λέγεται (σ.σ. τα αντιβιοτικά επιστημονικά αποκαλούνται αντιμικροβιακά φάρμακα) δυσκολεύει ή μερικές φορές καθιστά αδύνατη την αντιμετώπιση των βακτηριακών λοιμώξεων.
Αν ένα άτομο κολλήσει ένα ανθεκτικό βακτήριο, η καταπολέμησή του θα είναι δύσκολη, γιατί θα υπάρχουν λιγότερες θεραπευτικές επιπλοκές. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν ελάχιστες ή και καμία άλλη λύση. Επιπλέον, τα ανθεκτικά βακτήρια μπορεί να μεταδοθούν και σε άλλα άτομα.
Όταν τα αντιβιοτικά δεν αποδίδουν, οι συνέπειες είναι:
- Μεγαλύτερης διάρκειας νόσοι
- Περισσότερες επιπλοκές
- Περισσότερες ιατρικές επισκέψεις και πιο παρατεταμένες νοσηλείες στα νοσοκομεία
- Περισσότεροι θάνατοι λόγω των βακτηριακών λοιμώξεων
Οι κίνδυνοι αυτοί μπορούν να αποφευχθούν εάν παίρνουμε τα αντιβιοτικά όταν και όπως πρέπει, τονίζει η FDA.
Πότε τα χρειαζόμαστε και πότε όχι
Πότε είναι λοιπόν απαραίτητα τα αντιβιοτικά και πότε όχι; Όπως αναφέρουν η FDA και το Υπουργείο Υγείας της Μινεσότα, πρέπει να γνωρίζουμε τα εξής:
- Το κρυολόγημα (ίωση) και το συνάχι προκαλούνται από ιούς. Άρα δεν χρειαζόμαστε αντιβιοτικά
- Η οξεία βρογχίτιδα και το κρύωμα που «κατεβαίνει» στο στήθος επίσης οφείλονται συνήθως σε ιούς. Άρα πάλι δεν χρειαζόμαστε τα φάρμακα.
- Δεν τα χρειαζόμαστε ούτε για τη γρίπη ούτε για την COVID-19, αφού προκαλούνται από ιούς
- Ο πονόλαιμος συνήθως προκαλείται από ιούς, επομένως δεν χρειάζεται αντιβιοτικό. Μονάχα αν κάνουμε ειδικό τεστ και βρεθεί θετικό στον στρεπτόκοκκο (strep test) ο γιατρός θα μας χορηγήσει αντιβιοτικό.
- Αντιβιοτικό δεν χρειάζεται ούτε όταν υπάρχει υγρό στο αυτί (μέση ωτίτιδα με συλλογή) διότι συνήθως οφείλεται σε ιό
- Αντιθέτως, ο κοκκύτης οφείλεται σε βακτήρια, επομένως χρειάζεται αντιβιοτική αγωγή. Το ίδιο ισχύει και για τις ουρολοιμώξεις που προκαλούνται από βακτήρια που εισβάλλουν στην ουροδόχο κύστη.
Τι να προσέχουμε
Τα αντιβιοτικά είναι πιο αποτελεσματικά όταν τα παίρνουμε σωστά. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να τηρούμε μερικούς βασικούς κανόνες, οι οποίοι είναι οι εξής:
- Να παίρνετε πάντοτε τα αντιβιοτικά όπως ακριβώς έχει συστήσει ο γιατρός
- Μην παραλείπετε και μην καθυστερείτε τις δόσεις
- Μην διακόψετε πρόωρα τη λήψη τους, επειδή αισθάνεστε καλύτερη
- Μην φυλάτε δόσεις που τυχόν σας περισσεύουν για την επόμενη φορά που θα αρρωστήσετε
- Μην παίρνετε το αντιβιοτικό που σας προτείνουν φίλοι και συγγενείς
- Μην πιέζετε τον γιατρό να σας γράψει ένα αντιβιοτικό, ενώ σας λέει ότι δεν το χρειάζεστε
- Αν ο γιατρός σας πει να πάρετε ένα αντιβιοτικό, ενημερώστε τον για όλα τα άλλα φάρμακα (ακόμα και τα παυσίπονα), τις βιταμίνες και τα βότανα που τυχόν παίρνετε. Ρωτήστε τον επίσης αν πρέπει να το παίρνετε με γεμάτο ή άδειο στομάχι και τι ώρα ακριβώς να το παίρνετε.
- Αν έχετε οποιαδήποτε απορία για το αντιβιοτικό ή αν παρουσιάσετε νέο ή ασυνήθιστο σύμπτωμα/παρενέργεια, συμβουλευθείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας
Φωτογραφία: iStock