Το κολύμπι στη φύση γίνεται ολοένα πιο δημοφιλές το καλοκαίρι, καθώς αυξάνεται η περιβαλλοντική θερμοκρασία. Ωστόσο τα νερά σε ποτάμια και λίμνες δεν είναι πάντοτε τόσο καθαρά όσο νομίζουμε και οι κίνδυνοι που καραδοκούν είναι πολλοί και διαφορετικοί.
Του λόγου το αληθές αποδεικνύει η περίπτωση δύο αθλητών του τριάθλου από Βέλγιο και Ελβετία, οι οποίοι αναγκάστηκαν να αποσυρθούν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι. Αιτία γι’ αυτό ήταν το γεγονός ότι κολύμπησαν στα βρώμικα νερά του Σηκουάνα και έπαθαν σοβαρές λοιμώξεις.
Τους κινδύνους που κρύβει το κολύμπι στη φύση παρέθεσε προσφάτως ο δρ Γεώργιος Ευθυμίου, λέκτορας Μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο Hull, στην Αγγλία. Σε άρθρο του στην επιστημονική πύλη The Conversation αναφέρει ότι τα νερά συχνά μολύνονται από λύματα, που περιέχουν ποικίλους παθογόνους μικροοργανισμούς οι οποίοι μπορεί να βλάψουν σοβαρά την υγεία.
Παράδειγμα τέτοιων παθογόνων είναι το κολοβακτηρίδιο (ή e. coli), το οποίο μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικές και ουρολογικές λοιμώξεις. Μερικά από τα σοβαρά συμπτώματα που προκαλεί είναι:
- Έντονη διάρροια
- Στομαχικές κράμπες
- Έμετος
- Πόνος κατά την ούρηση
Το e.coli (η πλήρης ονομασία του είναι Escherichia coli) μπορεί επίσης να προκαλέσει λοιμώξεις στα αυτιά. Παρόμοια συμπτώματα με το κολοβακτηρίδιο μπορεί να προκαλέσουν και άλλα παθογόνα, όπως η σαλμονέλα (Salmonella enterica), η σιγκέλλα της ομάδας Β (Shigella flexneri), το καμπυλοβακτηρίδιο (Campylobacter jejuni) κ.ά.
Λεπτοσπείρωση και ιοί
Η λεπτοσπείρωση είναι μία άλλη βακτηριακή λοίμωξη την οποία μπορεί να κολλήσει κανείς με το κολύμπι σε ποτάμια, λίμνες, κανάλια, εάν είναι μολυσμένα με ούρα αρουραίων.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που μολύνονται δεν εκδηλώνουν συμπτώματα ή έχουν ήπιες εκδηλώσεις παρόμοιες με αυτά της γρίπης. Μερικοί ασθενείς, όμως, αρρωσταίνουν βαριά, αναπτύσσοντας:
- Πυρετό
- Πόνους στο σώμα
- Ναυτία
- Διάρροια
- Ίκτερο
Κίνδυνο μόλυνσης διατρέχουν και οι σκύλοι εάν πιούν ή κολυμπήσουν σε μολυσμένα νερά.
Το κολύμπι σε νερά μολυσμένα με λύματα μπορεί να προκαλέσει και ιογενείς λοιμώξεις. Ο νοροϊός και ο αστροϊός, λ.χ., είναι δύο παθογόνα που προκαλούν διάρροια και έμετο. Οι ίδιοι ιοί μπορεί επίσης να μεταδοθούν στις πισίνες.
Η ηπατίτιδα Α επίσης μπορεί να διασπαρεί με τα λύματα. Η λοίμωξη αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε απειλητική για τη ζωή ηπατική νόσο, εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Ευτυχώς οι πιθανότητες μόλυνσης με τον ιό της ηπατίτιδας Α από το κολύμπι στη φύση είναι λιγοστές – εκτός κι αν πιει κανείς πολύ μολυσμένο νερό.
Πολλά από τα βακτήρια που υπάρχουν στα λύματα είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, καθώς έχουν εκτεθεί πολλάκις σε αυτά. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο οι λοιμώξεις που προκαλούνται από τα προαναφερθέντα βακτήρια να είναι δύσκολες στην αντιμετώπισή τους.
Τοξικά μέταλλα και φυτοφάρμακα
Το κολύμπι στη φύση μπορεί επίσης να μας εκθέσει στα τοξικά μέταλλα που συχνά περιέχουν τα λύματα, όπως:
- Το κάδμιο
- Ο μόλυβδος
- Ο υδράργυρος
Τα μέταλλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή δηλητηρίαση ή, σε σπάνιες περιπτώσεις, σε καρκίνο, εάν καταποθούν σε υψηλά επίπεδα.
Τα φυτοφάρμακα επίσης μπορεί να καταλήξουν στα νερά των ποταμών, ιδίως όταν πλημμυρίζουν οι γεωργικές εκτάσεις. Τα συμπτώματα που σχετίζονται με την δηλητηρίαση από φυτοφάρμακα κυμαίνονται:
- Από άμεσα, βραχυπρόθεσμα (π.χ. πονοκέφαλος, ζάλη, συσπάσεις των μυών, αδυναμία, «μυρμηγκιάσματα», ναυτία)
- Έως πιο σοβαρές εκδηλώσεις έπειτα από παρατεταμένη (επί περισσότερες από 24 ώρες) ή σε υψηλά επίπεδα έκθεση. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται γενετικές ανωμαλίες, μαθησιακές δυσκολίες, συμπεριφορικές αλλαγές, οργανικές βλάβες, καρκίνος, όγκοι εγκεφάλου, άσθμα.
Πόσο εύκολο είναι να μολυνθούμε
Κατά το κολύμπι, μολυσμένο νερό μπορεί να εισέλθει στο σώμα από:
- Τα αυτιά
- Τα μάτια
- Τη μύτη
- Το στόμα
- Την ουροποιητική οδό
Τα μικρόβια μπορεί να εισέλθουν και μέσω του δέρματος, εάν κάποιος έχει ανοιχτή πληγή, εκδορά ή απόστημα.
Η δόση του λοιμογόνου παράγοντα (ο αριθμός των βακτηριακών κυττάρων ή των ιικών μορίων) είναι επίσης σημαντικός παράγοντας για το αν θα νοσήσει ή όχι κάποιος που κολυμπά σε μολυσμένα νερά. Η δόση εξαρτάται από:
- Το μικροβιακό φορτίο στα λύματα (μικροβιακά κύτταρα ανά χιλιοστό του λίτρου) και
- Την ποσότητα του νερού που θα καταπιεί ο κολυμβητής
Για να προκληθεί νόσος από τη σαλμονέλα, λ.χ., χρειάζονται περίπου 50.000 κύτταρα. Ο στρεπτόκοκκος, όμως, χρειάζεται μόλις 200 κύτταρα.
Επιπλέον, τα διαφορετικά μικροβιακά στελέχη έχουν διαφορετική λοιμογόνο ικανότητα. Επομένως δεν είναι πάντοτε εύκολο να προβλεφθεί η σοβαρότητα μιας λοίμωξης. Μερικά στελέχη του κολοβακτηριδίου, λ.χ., είναι πιο λοιμογόνα από άλλα: χρειάζονται μόλις 10-100 κύτταρα για να προκληθεί λοίμωξη.
Τι μπορείτε να κάνετε
Αν και το κολύμπι στη φύση ενέχει κάποιους κινδύνους, υπάρχουν αρκετά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να προστατευθείτε. Πρώτον, φροντίστε να κολυμπάτε μόνον σε περιοχές που επισήμως φέρουν τη σήμανση ότι επιτρέπεται το κολύμπι. Στις περιοχές αυτές η ποιότητα του νερού κατά κανόνα ελέγχεται συστηματικά από τις Αρχές.
Καλό είναι επίσης να κολυμπάτε σε ποτάμια και λίμνες φορώντας ωτασπίδες και προστατευτικά γυαλιά. Με αυτό τον τρόπο θα εμποδίσετε την είσοδο παθογόνων από τα μάτια και τα αυτιά σας, εάν εκτεθείτε σε μολυσμένα νερά.
Να είστε επίσης πολύ προσεκτικοί όταν κολυμπάτε, ώστε να μην καταπιείτε νερό. Μένοντας ενημερωμένοι και λαμβάνοντας τα απαιτούμενα μέτρα μπορείτε να απολαύσετε ένα δροσιστικό μπάνιο στην άγρια φύση.
Φωτογραφία: iStock