Γιατί μας προκαλεί φτέρνισμα το να κοιτάμε ψηλά προς τον ήλιο

Ο λόγος για τέτοιο φτέρνισμα οφείλεται στη διαστολή της κόρης, στο νευρικό σύστημα και σε ένα περίεργο σύνδρομο με το… ψευδώνυμο ACHOO.

Το αντανακλαστικό φωτικού φτερνίσματος (photic sneeze reflex – PSR) είναι επίσης γνωστό ως Autosomal Dominant Compelling Helio-Opthalmic Outburst Syndrome, αλλά για διευκόλυνση οι ερευνητές προτιμούν να το λένε απλά… ACHOO. Χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτο φτέρνισμα ως απόκριση σε ξαφνική έκθεση σε έντονο φως, όπως η έξοδος από έναν σκοτεινό κινηματογράφο και το βλέμμα προς τον ήλιο. Είναι ασυνήθιστο επειδή το φτέρνισμα συνδέεται συνήθως με παθογόνα ή ερεθιστικά, όπως το πιπέρι.

Οπότε γιατί το φως κάνει κάποιον να φτερνιστεί;

Το σύνδρομο ACHOO δεν επηρεάζει όλους και είναι γενετικό: πιστεύεται ότι συνδέεται με τα γονίδια rs10427255, ZEB2, rs11856995 και NR2F2. Περίπου ένας στους τέσσερις από εμάς μπορεί να αυτο-προκαλέσει ένα φτέρνισμα κοιτάζοντας ένα έντονο φως. Νιώθει την μύτη του να… μυρμηγκιάζει, και σε αυτή την περίπτωση το φτέρνισμα μπορεί να είναι μια πραγματική ανακούφιση.

“Δεν είναι ασθένεια”, λέει ο νευρολόγος και γενετιστής Louis Ptáček από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο. “Μερικοί άνθρωποι το βρίσκουν ενοχλητικό, αλλά σε κάποιους αρέσει σε κάποιο βαθμό να μπορούν να φτερνιστούν κατά παραγγελία”.

Το αυθεντικό φωτικό φτέρνισμα, από την άλλη πλευρά, πιστεύεται ότι είναι πολύ λιγότερο συχνό.

Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και όταν δεν υπάρχει καθόλου ερεθισμός στη μύτη, ένα άτομο θα φτερνίζεται ανεξέλεγκτα όταν εκτίθεται σε έντονα φώτα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να είναι πραγματικά επικίνδυνο, καθώς ένα φτέρνισμα που προκαλείται από το φως κατά την οδήγηση μπορεί να προκαλέσει ατύχημα.

Όσο για το τι προκαλεί το σύνδρομο ACHOO, είναι πιθανό τα άτομα με τον σωστό γονότυπο να έχουν μια ανωμαλία στο τρίδυμο νεύρο τους, το πέμπτο και μεγαλύτερο από τα κρανιακά νεύρα. Σύμφωνα με το Ιατρικό Κέντρο του πανεπιστημίου της Νεμπράσκα, το τρίδυμο νεύρο είναι υπεύθυνο για την αίσθηση στο πρόσωπό μας. Αλλά επίσης συλλαμβάνει τυχόν ερεθισμούς μέσα στα ρουθούνια και προκαλεί ένα φτέρνισμα ως απόκριση. Είναι πιθανό, λοιπόν, αν διασταυρώνονται οι πηγές ερεθισμού να να προκαλείται φτέρνισμα από εκεί που δεν το περιμένουμε.

Ένας πιθανός μηχανισμός πίσω από το σύνδρομο ACHOO υποδηλώνει ότι η ξαφνική έκθεση σε έντονο φως προκαλεί την συστολή των κόρης του ματιού, στέλνοντας ένα νευρικό σήμα που σε μερικούς ανθρώπους που μπορεί να διεγείρει κατά λάθος άλλες νευρικές οδούς, συμπεριλαμβανομένης εκείνης που εκκρίνει βλεννογόνο στην μύτη. Αυτό θα μπορούσε να εκληφθεί από τον εγκέφαλο ως ερεθιστικό, προκαλώντας ένα φτέρνισμα.

Πηγή: https://www.iflscience.com

φωτό: iStock