Καλοκαίρι, ηλιοφάνεια, υπερθερμία!
Βρισκόμαστε ακόμη στις πρώτες μέρες του καλοκαιριού κι η θερμοκρασία άγγιξε τους 40°C! Παράλληλα, οι νότιοι άνεμοι, που μεταφέρουν υγρές αέριες μάζες μαζί με τη σκόνη της Σαχάρας, προκαλούν αναπνευστικά προβλήματα και ερεθισμό των βλεννογόνων (μάτια, μύτη, στόμα).
Του παιδίατρου – εντατικολόγου, Τάσου Χατζή*
Το ιδιαίτερα θερμό κλίμα κι η μεγάλη διάρκεια της ημέρας, που ακολουθείται από μεγάλης διάρκειας ηλιοφάνεια, κάνει την καθημερινότητα δύσκολη. Αλλά κι όταν ο ήλιος δύσει, οπότε η αυξημένη θερμοκρασία της ημέρας υποχωρεί, τα κτίρια (φορτισμένα ήδη θερμικά) αποδίδουν τη θερμική ενέργεια στο περιβάλλον (φαινόμενο θερμοκηπίου).
Γι’ αυτό ακόμη και τη νύχτα η υπερβολική ζέστη δεν υποχωρεί.
Όλοι, τουλάχιστον στις μεγάλες πόλεις υποφέρουμε, περισσότερο όμως τα μικρά παιδιά κι οι ηλικιωμένοι.
- Τρία είναι τα κυριότερα προβλήματα, που άμεσα απειλούν τον κάθε άνθρωπο:
Πρώτον, η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, η οποία προκαλεί εγκαύματα στο εκτεθειμένο δέρμα.
Δεύτερον, η υπερβολική θερμότητα, η οποία επηρεάζει όλες τις λειτουργίες του οργανισμού μας.
Τρίτον, ο υγρός και με μικροσωματίδια αέρας που ερεθίζει (όπως προανέφερα) τα μάτια, τη μύτη και το στόμα καθώς κι όλο το τραχειοβρογχικό δένδρο.
- Για κανένα από τα παραπάνω δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις
Δεν μπορούμε να κλειστούμε όλοι στο σπίτι μας – Τι να κάνουμε…
Είναι ατελέσφορο να προτείνει κανείς να κλειστούμε όλοι μέσα στα σπίτια μας όσο κρατάει αυτή η κατάσταση. Θα καταρρεύσει η οικονομία! Ας θυμηθούμε την καραντίνα στην πρόσφατη πανδημία…
Πιο λογικό και πιο εφικτό φαίνεται, να ακολουθήσουμε πιο «ενδιάμεσες» λύσεις:
- Να αποφεύγουμε να κυκλοφορούμε τις γνωστές μεσημεριανές ώρες, μεταξύ δηλαδή 12.00 και 4μμ.
- Όταν είμαστε έξω, να φοράμε ελαφρά και φαρδιά ρούχα ανοικτού χρώματος, ευρύ ψάθινο ή πάνινο κατά προτίμηση καπέλο, γυαλιά ηλίου κι ίσως μάσκα, όταν υπάρχει αυξημένη συσσώρευση ρύπων.
- Να περπατάμε σε σκιερά μέρη και να πίνουμε άφθονο δροσερό νερό κι όχι αναψυκτικά ή αλκοολούχα ποτά.
- Να ξεπλένουμε συχνά το πρόσωπο μας με νερό της βρύσης για να καθαρίζει από τον ιδρώτα και τους ρύπους.
- Να αποφεύγουμε την έντονη σωματική άσκηση, ακόμη και το πολύ περπάτημα.
- Εφ’ όσον θα πρέπει να μετακινηθούμε με τα πόδια, μπορούμε να το κάνουμε με διάλειμμα μετά από 15 – 20 λεπτά περπάτημα. Να προτιμούμε τα ελαφρά πάνινα παπούτσια χωρίς λαστιχένια σόλα, ώστε να αερίζονται τα πόδια μας.
- Να καθόμαστε σε σκιερούς, αεριζόμενους κι ανοικτούς κατά προτίμηση χώρους, εκτός κι αν υπάρχει πολύ σκόνη.
- Στους κλειστούς χώρους το κλιματιστικό ή ο ανεμιστήρας είναι απαραίτητα.
- Τους ίδιους κανόνες εφαρμόζουμε στα μικρά παιδιά και τους ηλικιωμένους, που είναι υπό τη δική μας επίβλεψη.
Οδηγίες για παιδιά και υπερήλικες
Τόσο στα μικρά παιδιά όσο και στους υπερήλικες προσέχουμε ιδιαίτερα για να μη συμβούν τα παρακάτω:
Αφυδάτωση: τα μικρά παιδιά, όταν διψάνε ή πεινάνε κι ανάλογα με την ηλικία, κάπως θα το δείξουν. Αν ακόμη φοράνε πάνα, την ελέγχουμε τακτικά αν έχει ούρα. Αν δεν έχει, φροντίζουμε να πιούν νερό. Οι υπερήλικες, ιδίως οι εξαρτημένοι, δεν μπορούν αν εκφράσουν τη δίψα τους κι εύκολα αφυδατώνονται. Θα πρέπει συχνά να τους προσφέρουμε νερό.
Εγκαύματα: Το δέρμα του μικρού παιδιού με ελάχιστο υποδόριο λίπος εύκολα διαπερνιέται από τις ακτίνες του ήλιου και παθαίνει έγκαυμα. Δεν επιλέγουμε να το προστατεύουμε με αντιηλιακό, αλλά με την αποφυγή της έκθεσης του στον ήλιο.
- Εννοείται ότι τα παιδιά δεν κάνουν ηλιοθεραπεία!
Τα ίδια ισχύουν και για τους υπερήλικες, ειδικά αν δεν έχουν τη δυνατότητα αυτοπροστασίας.
Ηλίαση: Η λέξη, αν και δεν αποτελεί ακριβή επιστημονικό όρο, αποδίδει την ουσία, δηλαδή την επίδραση της ηλιακής ενέργειας στον οργανισμό μας κι ειδικότερα της θερμικής ενέργειας, η οποία υπερθερμαίνει το σώμα κι ιδιαίτερα τον εγκέφαλο. Σ’ ένα αρχικό στάδιο ο οργανισμός αντιδρά με την αποβολή της επί πλέον θερμότητας με πολλούς τρόπους (αναπνοή, διούρηση, εφίδρωση), αργότερα όμως δεν μπορεί πλέον να το κάνει και επέρχεται η θερμοπληξία.
Θερμοπληξία: Είναι ισοδύναμη με την πολυοργανική ανεπάρκεια, δηλαδή όλα τα ζωτικά όργανα δεν μπορούν πλέον να λειτουργήσουν κι επέρχεται ο θάνατος.
Υπάρχουν παλαιότερες και πιο πρόσφατες περιπτώσεις μαζικής θερμοπληξίας σε υπερήλικες εν μέσω καύσωνα, που δεν έτυχαν της κατάλληλης φροντίδας, κυρίως σε περιβάλλον κοινοβιακής ή μοναχικής διαβίωσης.
Η πιο γνωστή αιτία θερμοπληξίας στα παιδιά είναι το κλείδωμα τους σε αυτοκίνητο, που δέχεται τις ακτίνες του ήλιου, ενώ δεν αερίζεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα όταν οι γονείς «πετάγονται για να κάνουν κάποια ψώνια» κι αφήνουν μόνο του το παιδί στο αυτοκίνητο. Αυτό συνήθως αποκοιμιέται και δυστυχώς κινδυνεύει έστω κι αν μείνει λίγη ώρα.
Αν ποτέ δείτε ένα παιδί κλειδωμένο μέσα σ’ ένα αυτοκίνητο, μην αναζητήσετε τους γονείς. Σπάστε ένα παράθυρο, ανοίξτε την πόρτα και βγάλτε το παιδί έξω.
- Τολμήστε το. Μπορεί να το σώσετε από βέβαιο θάνατο!
*Αναστάσιος Δ. Χατζής
Παιδίατρος – Εντατικολόγος
Πρώην Συντονιστής – Διευθυντής ΜΕΘ