Οι λοιμώξεις είναι σοβαρό πρόβλημα για τους ασθενείς με καρκίνο, διότι τόσο η ασθένειά τους όσο και η θεραπεία γι’ αυτήν μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του οργανισμού να τις αντιμετωπίζει. Επομένως, τα εμβόλια έχουν καθοριστική σημασία για την προστασία τους.
Ποια χρειάζονται, όμως, και πότε πρέπει να τα κάνουν; Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (καθηγήτρια Επιδημιολογίας & Προληπτικής Ιατρικής), Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (διευθυντής, καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας) συνοψίζουν:
- Τις συστάσεις εμβολιασμού σε ασθενείς με νεοπλασίες σύμφωνα με το Εθνικό Εμβολιαστικό Πρόγραμμα 2023
- Τις συστάσεις εμβολιασμού από τις κατευθυντήριες οδηγίες σε Ογκολογία και Αιματολογία
Για την σειρά με την οποία θα γίνουν τα εμβόλια, οι ασθενείς πρέπει να συνεννοηθούν με τον θεράποντα ιατρό τους.
Για τον κορωνοϊό
Για προστασία από την COVID-19 συνιστάται αναμνηστικός εμβολιασμός με επικαιροποιημένο εμβόλιο. Να γίνει τουλάχιστον 3 μήνες μετά από την τελευταία δόση ή από την τελευταία νόσηση από τον κορωνοϊό.
Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων, συνιστάται μία επικαιροποιημένη δόση 3 μήνες έπειτα από τη μεταμόσχευση.
Για τη γρίπη
Συνιστάται ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμός για όλους τους ασθενείς. Ωστόσο:
- Όσοι έχουν ηλικία άνω των 60 ετών μπορούν να εμβολιάζονται και με αντιγριπικό εμβόλιο που περιέχει αυξημένη δόση αντιγόνου.
- Όσοι είναι άνω των 65 ετών μπορούν να εμβολιάζονται και με το αντιγριπικό εμβόλιο που περιέχει ανοσοενισχυτικό.
Ειδικά στους ασθενείς με πολλαπλούν μυέλωμα συνιστάται να γίνονται δύο δόσεις, με ένα μήνα διαφορά η μία δόση από την άλλη, σύμφωνα με τις οδηγίες της Παγκόσμιας Ομάδας Μελέτης του Πολλαπλού Μυελώματος.
Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων συνιστάται μία δόση αφού περάσουν 6 μήνες από τη μεταμόσχευση. Σε καιρό επιδημίας, όμως, ο εμβολιασμός μπορεί να αρχίσει στους 4 μήνες.
Για τον πνευμονιόκοκκο
Συνιστάται 1 δόση συζευγμένου εμβολίου PCV20. Αν, όμως, έχει προηγηθεί εμβολιασμός με τα εμβόλια PCV13 και PPSV23, τότε ακολουθεί μία άπαξ δόση PCV20 τουλάχιστον 5 χρόνια μετά την τελευταία δόση.
Αν έχει προηγηθεί είτε το εμβόλιο PCV13 είτε το PPSV23, τότε διενεργείται μια άπαξ δόση PCV20 ένα έτος αργότερα.
Αν δεν έχει προηγηθεί καμία δόση με τα εμβόλια PCV13 ή με PPSV23, τότε διενεργείται μια δόση PCV20.
Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων συστήνονται τρεις δόσεις PCV20 ανά μήνα, αρχίζοντας 6 μήνες μετά τη μεταμόσχευση. Συνιστάται επίσης τέταρτη δόση, τουλάχιστον:
- 6 μήνες μετά την 3η δόση ή
- 12 μήνες έπειτα από τη μεταμόσχευση
Για τον αιμόφιλο της γρίπης (Hib)
Συνιστάται να γίνονται 3 δόσεις από το ανάλογο εμβόλιο μετά από μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων, με μεσοδιάστημα 2 μηνών.
Για τον μηνιγγιτιδόκοκκο
Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων 6 μήνες πριν, συνιστώνται δύο εμβόλια ως εξής:
- Δύο δόσεις από το εμβόλιο για το μηνιγγιτιδόκοκκο Β (MenB) και
- 2-3 δόσεις τετραδύναμου εμβολίου MenACWY σε μεσοδιάστημα 2 μηνών.
Για τέτανο, διφθερίτιδα, κοκκύτη
Εάν δεν έχει προηγηθεί εμβολιασμός για τον τέτανο, συνιστάται μία δόση από το εμβόλιο Tdap. Ακολούθως συνιστάται μία δόση από τα εμβόλια Td ή Tdap κάθε 10 χρόνια.
Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων συνιστώνται τρεις δόσεις με εμβόλιο DTaP. Η πρώτη δόση να γίνεται 6 μήνες μετά τη μεταμόσχευση.
Για τον έρπητα ζωστήρα
Οι συστάσεις για τα εμβόλια για τον έρπητα ζωστήρα έχουν ως εξής:
- Συνιστάται η χορήγηση δύο δόσεων ανασυνδυασμένου εμβολίου, με μεσοδιάστημα 2 έως 6 μηνών, στις ηλικίες 60 ετών και άνω σε ανοσοανεπαρκείς
- Η δεύτερη δόση πρέπει να γίνεται 1-2 μήνες μετά την πρώτη στις ηλικίες 18 ετών και άνω, με τουλάχιστον δύο επεισόδια έρπητα ζωστήρα και 3 μήνες μετά το τελευταίο επεισόδιο, καθώς και σε ανοσοκατεσταλμένους
- Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων συνιστώνται δύο δόσεις, με απόσταση 1 μηνός η μία από την άλλη. Ο εμβολιασμός να αρχίζει 6-12 μήνες μετά τη μεταμόσχευση.
Η διακοπή λήψης προφυλακτικής αντι-ιικής αγωγής για τον έρπητα μετά τον εμβολιασμό πρέπει να γίνεται σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό, σύμφωνα με τις εκάστοτε κατευθυντήριες οδηγίες σε εξατομικευμένη βάση, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανότητα κάποιοι ασθενείς να εμφανίζουν μειωμένη ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό.
Για την ηπατίτιδα Β (HepB)
Συνιστώνται τρεις δόσεις για επίνοσους ενήλικες που δεν έχουν εμβολιασθεί στην παιδική ηλικία και ανήκουν σε ομάδες ατόμων σε αυξημένο κίνδυνο. Τέτοιες ομάδες είναι λ.χ. οι πάσχοντες και από:
- Σακχαρώδη διαβήτη
- Χρόνια ηπατική νόσο
- Ηπατίτιδα C
- Νεφρική νόσο υπό αιμοδιάλυση
Η ίδια σύσταση ισχύει και μετά από μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων, με έλεγχο αντισωματικής απάντησης.
Για την ηπατίτιδα Α (HepA)
Συνιστώνται δύο δόσεις σε ασθενείς με παράγοντες κινδύνου για ηπατίτιδα Α.
Για την πολιομυελίτιδα (IPV)
Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων, συστήνονται τρεις δόσεις με αδρανοποιημένο εμβόλιο, μετά τους 6 μήνες από τη μεταμόσχευση.
Φωτογραφία: iStock