Ξαφνική επιστροφή στη ζωή μας έκανε η νόσος mpox (πρώην ευλογιά των πιθήκων), καθώς ένα νέο, επιθετικό στέλεχος που εξαπλωνόταν ραγδαία στην Αφρική, έφτασε και στην Ευρώπη.
Ήδη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κηρύξει παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης – για δεύτερη φορά από το 2022. Ποιους απειλεί περισσότερο η νόσος και ποια συμπτώματα πρέπει να οδηγήσουν τους ασθενείς στον γιατρό;
Όπως αναφέρει ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), η mpox είναι ιογενής λοίμωξη. Αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1958, όταν δύο κρούσματα με συμπτώματα που έμοιαζαν με τα συμπτώματα της ευλογιάς, εμφανίστηκαν σε πιθήκους εργαστηρίου (απ’ όπου και η αρχική ονομασία της).
Έκτοτε, εμφανιζόταν σε τροπικές περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής και μεταδίδεται κυρίως μέσω της επαφής με άγρια ζώα. Σιγά-σιγά όμως άρχισε να μεταδίδεται και σε ανθρώπους, έως ότου το 2022 άρχισε να εξαπλώνεται παγκοσμίως. Τελικά έφτασε σε πάνω από 100 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Στη χώρα μας, από εκείνη την πρώτη έξαρση έχουν αναφερθεί 99 κρούσματα. Τα επτά μεταξύ Απριλίου και Ιουλίου 2024, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC).
Πώς μεταδίδεται
Η mpox μεταδίδεται μέσω στενής επαφής με μολυσμένα άτομα, τα ρούχα τους, τα σεντόνια τους ή τα σωματικά τους υγρά. Ο ιός εισέρχεται στο σώμα:
- Μέσω δερματικών βλαβών (ορατών ή αόρατων) των βλεννογόνων (μάτια, μύτη, στόμα)
- Μέσω της αναπνευστικής οδού (βήχας , φτάρνισμα, παρατεταμένη επαφή πρόσωπο με πρόσωπο)
- Από δάγκωμα ή γρατζουνιά από μολυσμένο ζώο (κυρίως τρωκτικά)
- Σπανιότερα από κατανάλωση μολυσμένου ζώου που δεν έχει μαγειρευτεί επαρκώς ή με την επαφή με το δέρμα ή το τρίχωμα μολυσμένου ζώου.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Όλοι κινδυνεύουν να νοσήσουν κατόπιν έκθεσης στον ιό, ιδίως οι νεότερες γενιές που δεν έχουν κάνει το εμβόλιο της ευλογιάς. Το εμβόλιο αυτό έπαψε να χορηγείται σταδιακά στη χώρα μας και παγκοσμίως έως το 1980, διότι η ευλογιά εκριζώθηκε.
Διαβάστε ακόμα Ευλογιά των πιθήκων (mpox): Τι το διαφορετικό έχει αυτή τη φορά – Γιατί ανησυχούν οι ειδικοί
Υπάρχουν ενδείξεις ότι ομοφυλόφιλοι και αμφιφυλόφιλοι άνδρες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο έκθεσης. Το ίδιο και όσοι έχουν ταξιδέψει πρόσφατα σε χώρες της Αφρικής όπου ενδημεί η νόσος.
Τα συμπτώματα
Από τη στιγμή που κάποιος μολύνεται με τον ιό της mpox, χρειάζεται να περάσουν 5 έως 21 ημέρες (συνήθως 6-13) για να εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα (περίοδος επώασης). Αυτά είναι:
- Πυρετός (θερμοκρασία πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου)
- Κεφαλαλγία (πονοκέφαλος)
- Μυαλγίες (πόνοι στους μυς)
- Ραχιαλγία / Οσφυαλγία (πόνοι στη ράχη, την μέση)
- Διογκωμένοι λεμφαδένες (αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα που ξεχωρίζει την mpox από την ευλογιά)
- Ρίγος
- Καταβολή δυνάμεων
Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι ένα εξάνθημα στο δέρμα, που συνήθως παρουσιάζεται 1 έως 3 ημέρες μετά την εμφάνιση του πυρετού. Ωστόσο πριν από αυτό σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζονται βλάβες στους βλεννογόνους (π.χ. στην στοματική κοιλότητα).
Το εξάνθημα εντοπίζεται αρχικά στο κεφάλι και στο πρόσωπο. Στη συνέχεια επεκτείνεται σε άλλα σημεία του σώματος, στα οποία συμπεριλαμβάνονται:
- Παλάμες
- Πέλματα
- Γεννητικά όργανα
Οι δερματικές βλάβες αρχικά εμφανίζονται με τη μορφή κηλίδων (επίπεδες βλάβες) και αλλάζουν σε βλατίδες (ανυψωμένες βλάβες). Αυτές εξελίσσονται σε μικρές βλατίδες κυστίδια (φουσκάλες με υγρό ), φλύκταινες (φουσκάλες με πύον ) και στη συνέχεια σε εσχάρες (κρούστες) που τελικά υποχωρούν μόνες τους. Το εξάνθημα αυτό μερικές φορές συγχέεται με το εξάνθημα της ανεμευλογιάς.
Ο ΕΟΔΥ έχει δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα του ένα γράφημα με το οποίο εξηγεί πότε πρέπει να απευθυνθούν οι ασθενείς στον γιατρό και τι να προσέξουν έως τότε:
Φωτογραφία: iStock