Παίρνετε φάρμακα για την χοληστερίνη; Γιατί να μην τα σταματήσετε

Εάν έχετε υψηλή χοληστερόλη και ο γιατρός σας έχει χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή με στατίνες, είναι πολύ σημαντικό να μην την διακόψετε χωρίς να τον συμβουλευθείτε. Και αυτό, διότι μπορεί να υπάρξουν σοβαρές παρενέργειες, προειδοποιεί μία καθηγήτρια από τις ΗΠΑ.

«Βλέπουμε πολύ συχνά ασθενείς οι οποίοι σταματούν μόνοι τους τις στατίνες, χωρίς να ενημερώσουν τον καρδιολόγο τους», αναφέρει η Dr. Leslie Cho, καθηγήτρια Καρδιολογίας στην Ιατρική Σχολή Lerner του Πανεπιστημίου Case Western Reserve και διευθύντρια του καρδιαγγειακού Κέντρου Γυναικών της Cleveland Clinic, στο Οχάιο. «Αυτό όμως είναι πολύ επικίνδυνο, διότι αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρών καρδιακών επεισοδίων».

Οι στατίνες είναι ένα από τα συχνότερα συνταγογραφούμενα φάρμακα. Τυπικά χορηγούνται σε ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων επειδή, λ.χ.:

• Έχουν υψηλά επίπεδα κακής (LDL) χοληστερόλης
• Έχουν ιστορικό καρδιαγγειακών επεισοδίων (π.χ. έμφραγμα ή εγκεφαλικό)
• Έχουν υποβληθεί σε επεμβάσεις στην καρδιά (π.χ. αγγειοπλαστική με στεντ, μπάι πας)

Υπάρχουν πολλά είδη στατινών. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι εμποδίζουν την σύνθεση της χοληστερόλης, δεσμεύοντας ένα συγκεκριμένο ένζυμο. Με αυτό τον τρόπο μειώνονται τα επίπεδα της χοληστερόλης και κατ’ επέκτασιν ο κίνδυνος να συσσωρευθεί η περίσσειά της στα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών.

Η συσσώρευση της περιττής LDL χοληστερόλης στις αρτηρίες δημιουργεί αθηρωματικές πλάκες, που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια, έμφραγμα, εγκεφαλικό.

Γιατί κάνουν τη διαφορά

Αν και πολλοί πιστεύουν ότι η διατροφή είναι αυτή που αυξάνει την χοληστερόλη, αυτό ισχύει εν μέρει. Μόνο το 25% της χοληστερόλης στο αίμα προέρχεται από την διατροφή. Το υπόλοιπο 75% παράγει ο ίδιος ο οργανισμός, εξηγεί η Dr. Cho.

Οι στατίνες κάνουν τη διαφορά ακριβώς επειδή εμποδίζουν την σύνθεση της χοληστερόλης από τον οργανισμό.

Όταν, όμως, τις διακόπτει ένας ασθενής, ο οργανισμός του αρχίζει να παράγει και πάλι άφθονη χοληστερόλη. Αυτό σημαίνει ότι τα επίπεδά της θα αυξηθούν και πάλι στο αίμα, φθάνοντας ή υπερβαίνοντας τα όρια που είχαν πριν την έναρξη των φαρμάκων. Το επακόλουθο είναι να αυξάνεται κατακόρυφα ο κίνδυνος σοβαρών επιπλοκών.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

Μελέτες έχουν δείξει πως όσοι διακόπτουν τις στατίνες χωρίς ιατρική παρακολούθηση, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να υποστούν πολλά σοβαρά καρδιαγγειακά προβλήματα όπως:

• Έμφραγμα
• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο (λέγεται και μίνι εγκεφαλικό ή ΤΙΑ)
• Ανεύρυσμα θωρακικής αορτής (διόγκωση σε κάποιο σημείο της αορτής στον θώρακα, που να υποστεί ξαφνικά ρήξη, απειλώντας τη ζωή)
• Καρδιακή ανεπάρκεια

Οι παρενέργειες αυτές είναι πιο πιθανές σε ασθενείς που λάμβαναν στατίνες μετά από ένα έμφραγμα, εγκεφαλικό ή επέμβαση στην καρδιά. Μπορεί όμως να συμβούν σε οποιονδήποτε κόβει μόνος του τις στατίνες, τονίζει η Dr. Cho.

«Όλες αυτές είναι απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές», προειδοποιεί. «Για όποιον λόγο, λοιπόν, κι αν σας έδωσε ο γιατρός σας στατίνη, μην την κόψετε μόνοι σας. Ρωτήστε τον πρώτα για να σας πει εάν και πως μπορείτε να τις διακόψετε».

Ο ρόλος της δίαιτας και της γυμναστικής

Αυτό ισχύει ακόμα κι αν κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής που θεωρητικώς μειώνουν σημαντικά την LDL χοληστερόλη, τονίζει. Τέτοιου είδους αλλαγές είναι:

• Η ακολούθηση μιας υγιεινής διατροφής, με λίγα λιπαρά και ζάχαρη
• Η σχεδόν καθημερινή γυμναστική
• Η διακοπή του καπνίσματος

«Η χοληστερόλη είναι και θέμα γονιδίων», εξηγεί. «Ο οργανισμός μερικών ανθρώπων εκ φύσεως παράγει περισσότερη χοληστερόλη απ’ ό,τι άλλων. Επομένως, δεν μπορούν όλοι να την ελέγξουν με δίαιτα και γυμναστική».

Μάλιστα αυτό είναι μάλλον ο κανόνας, παρά η εξαίρεση, προσθέτει. Με άλλα λόγια, οι περισσότεροι άνθρωποι παράγουν περισσότερη χοληστερόλη απ’ όση χρειάζεται ο οργανισμός τους. Αν και αυτή θα μειωθεί με την δίαιτα και την γυμναστική, ίσως δεν φθάσει στα επιθυμητά επίπεδα. Επομένως μπορεί να χρειασθεί να πάρουν πάλι στατίνες.

Ούτως ή άλλως, το γεγονός πως παίρνετε στατίνες δεν σημαίνει ότι μπορείτε να τρώτε ό,τι θέλετε, προσθέτει η ειδικός. Είναι σημαντικό να προσέχετε ταυτοχρόνως τη διατροφή σας και να γυμνάζεστε. Χρειάζεστε περισσότερα φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ψάρια, άπαχα κρέατα, ακόρεστα λιπαρά.

Γιατί διακόπτουν τα φάρμακα

Η διακοπή της λήψης των στατινών δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Έχει βρεθεί πως ποσοστό έως και 20% των ασθενών τις διακόπτουν από μόνοι τους. Η απόφαση αυτή  τυπικά σχετίζεται με δύο βασικούς λόγους, κατά την Dr. Cho:

• Θέλουν να παίρνουν λιγότερα φάρμακα
• Τους προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες (π.χ. πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις, ναυτία)

Ωστόσο «δεν είναι προσωπική αποτυχία το να χρειάζεται κάποιος φάρμακα», επισημαίνει. «Ούτε διορθώνονται όλα με τη δύναμη της θελήσεως. Επιπλέον, δεν έχουν όλες οι στατίνες τις ίδιες ανεπιθύμητες ενέργειες, ούτε σε όλες τις δόσεις. Επομένως μπορεί να βρεθεί μία λύση, που δεν θα θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς».

Πρακτικά όλ’ αυτά σημαίνουν πως αν θέλετε να διακόψετε τις στατίνες, είναι απαραίτητο να μιλήσετε πρώτα με τον γιατρό σας. «Δεν υπάρχει άλλος ασφαλής τρόπος για να το κάνετε», ξεκαθαρίζει η Dr. Cho. «Η υψηλή χοληστερόλη είναι ένας σιωπηλός δολοφόνος διότι δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα, μέχρι να εμφανιστεί το έμφραγμα ή το εγκεφαλικό».

Φωτογραφία: iStock