Τι αλλαγές μπορείτε να κάνετε σήμερα για να μην γεράσει πρόωρα ο εγκέφαλός σας

Μειώστε την κατανάλωση αλκοόλ, μείνετε μακριά από δρόμους με μεγάλη κυκλοφορία αυτοκινήτων και προσέξτε το σάκχαρό σας, αν θέλετε να προστατευθείτε από την άνοια.

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ανακάλυψαν πως αυτοί είναι οι κυριότεροι παράγοντες που γερνούν πρόωρα το μυαλό μας, ανοίγοντας τον δρόμο (και) στη νόσο Αλτσχάιμερ.

Σε προγενέστερη έρευνά τους, οι επιστήμονες είχαν διαπιστώσει πως δεν αναπτύσσονται με τον ίδιο ρυθμό όλα τα τμήματα του εγκεφάλου. Ορισμένες ανώτερες περιοχές αναπτύσσονται πιο αργά στην εφηβεία, δημιουργώντας ένα «αδύναμο σημείο»: το δίκτυο νευρικών κυττάρων LIFO (συντομογραφία του «last in, first out»).

Το σημείο αυτό παρουσιάζει πρόωρη και πιο γρήγορη εκφύλιση στην προχωρημένη ηλικία. Είναι επίσης εξαιρετικά ευάλωτο στην σχιζοφρένεια και στη νόσο Αλτσχάιμερ.

Στη νέα μελέτη οι επιστήμονες θέλησαν να εξετάσουν πως επηρεάζουν γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες αυτές τις εύθραυστες περιοχές του εγκεφάλου. Έτσι, εξέτασαν τις μαγνητικές τομογραφίες 39.676 εθελοντών, ηλικίας 45 ετών και άνω.

Παράγοντες κινδύνου

Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Communications. Όπως εξηγούν οι ερευνητές, εξέτασαν 161 παράγοντες κινδύνου για άνοια. Τους ταξινόμησαν αναλόγως με τον αντίκτυπό τους στο «αδύναμο σημείο» του εγκεφάλου και τους χώρισαν σε 15 ευρείες κατηγορίες που αφορούσαν:

• Αρτηριακή πίεση, χοληστερόλη, σωματικό βάρος
• Σάκχαρό αίματος (διαβήτης), φλεγμονή, ύπνος
• Ψυχική διάθεση (κατάθλιψη), ακοή, κοινωνικές αλληλεπιδράσεις
• Κατανάλωση αλκοόλ, διατροφή, φυσική δραστηριότητα, μορφωτικό επίπεδο
• Κάπνισμα, ρύπανση

Τα ευρήματα

Όπως έδειξαν τα στοιχεία τους, οι παράγοντες που επηρέαζαν περισσότερο το δίκτυο LIFO του εγκεφάλου και κατ’ επέκτασιν τον κίνδυνο για άνοια ήταν κατά σειράν:

1. Η κατανάλωση αλκοόλ
2. Ο σακχαρώδης διαβήτης (υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα)
3. Η σχετιζόμενη με την κίνηση των οχημάτων ατμοσφαιρική ρύπανση

Η νέα μελέτη κατέδειξε επίσης πως αρκετές μεταλλαγές στο γονιδίωμα επηρεάζουν αυτό το «αδύναμο σημείο» του εγκεφάλου. Οι μεταλλαγές αυτές εμπλέκονται στον θάνατο από καρδιαγγειακά αίτια, τη σχιζοφρένεια, τη νόσο Αλτσχάιμερ και τη νόσο Πάρκινσον, δήλωσε η επιβλέπουσα ερευνήτρια Dr. Gwenaëlle Douaud, αναπληρώτρια καθηγήτρια Νευροεπιστήμης στην Οξφόρδη.

Τα νέα ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι η άνοια μπορεί να προληφθεί σε σημαντικό βαθμό, λένε οι ερευνητές. Προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει ότι το 40% των κρουσμάτων μπορούν να προληφθούν και, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ακόμα τρόπος ίασης, η πρόληψη παραμένει το ισχυρότερο «φάρμακο», καταλήγουν.

Φωτογραφία: iStock