Ο θάνατος είναι ένα θέμα που αποφεύγουν πολλοί άνθρωποι να συζητούν, αλλά είναι κι αυτός μέρος της ζωής και όλοι θα κληθούμε κάποτε να τον αντιμετωπίσουμε.
Ακολουθούν 10 πράγματα που ίσως δεν γνωρίζετε για την διαδικασία του θανάτου:
1. Ο θάνατος είναι μια διαδικασία
Υπάρχουν σημάδια ότι κάποιος πεθαίνει.
«Υπάρχουν σημάδια όταν κάποιος πεθαίνει όπως είναι η επιβράδυνση της αναπνοής, πτώση ή εξασθένηση του καρδιακού ρυθμού, πτώση της αρτηριακής πίεσης και αλλαγή στο χρώμα του δέρματος», λέει ο Dr. Zachary Palace, ιατρικός διευθυντής του Hebrew Home στο Riverdale.
2. Όταν η αναπνοή επιβραδύνεται, ο θάνατος είναι πιθανότατα κοντά
Ο Dr. Palace εξηγεί ότι πριν πεθάνει κάποιος φαίνεται ότι σταδιακά σταματάει να αναπνέει για 15 έως 20 δευτερόλεπτα.
Υποστηρίζει ότι οι οικογένειες συχνά ανησυχούν σε αυτό το σημείο, αλλά διαβεβαιώνει ότι είναι ένα φυσιολογικό μέρος της διαδικασίας του θανάτου.
3. Υπάρχουν δύο στάδια θανάτου
Το πρώτο στάδιο, γνωστό ως κλινικός θάνατος, εμφανίζεται όταν η καρδιά ενός ατόμου σταματά να χτυπά.
Περίπου τέσσερα με έξι λεπτά αργότερα, τα εγκεφαλικά κύτταρα αρχίζουν να πεθαίνουν από την απώλεια οξυγόνου και επέρχεται βιολογικός θάνατος, σύμφωνα με την American AED CPR Association.
Ενώ μερικές φορές είναι δυνατή η ανάνηψη ατόμων κατά τη διάρκεια κλινικού θανάτου, δεν είναι δυνατή η ανάνηψη κατά τη διάρκεια του βιολογικού θανάτου.
4. Η ΚΑΡΠΑ δεν είναι πάντα τόσο αποτελεσματική όσο στην τηλεόραση
Εκπομπές όπως το Grey’s Anatomy έχουν κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) σώζει τις ζωές των περισσότερων ανθρώπων.
Σε μια μελέτη του περιοδικού Emergency Medicine Journal, το 95% των 500 ασθενών του τμήματος επειγόντων περιστατικών νοσοκομείου είχαν λάβει τις περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ΚΑΡΠΑ από τηλεοπτικές εκπομπές.
Η πραγματικότητα είναι διαφορετική, όμως, και ειδικά για τα άτομα με χρόνιες παθήσεις.
Σύμφωνα με έρευνα, τα συνολικά ποσοστά επιβίωσης μετά την ΚΑΡΠΑ είναι κατά μέσο όρο 12% για καρδιακές ανακοπές εκτός νοσοκομείου ενώ φτάνει το 40% στις ενδονοσοκομειακές ανακοπές.
5. Η ακοή μπορεί να είναι η τελευταία αίσθηση
Πιστεύεται ευρέως ότι η ακοή είναι η τελευταία από τις αισθήσεις που χάνονται πριν από το θάνατο.
Ο Dr. Palace εξηγεί ότι όταν ο θάνατος φαίνεται κοντά «ενθαρρύνουμε τις οικογένειες να μιλήσουν και να μοιραστούν τις τελευταίες τους σκέψεις, την αγάπη και την υποστήριξή τους με τους αγαπημένους τους, επειδή παρόλο που η αρτηριακή πίεση πέφτει και σβήνουν, μπορούν να ακούσουν τι λέμε».
6. Μπορεί να προκληθεί ούρηση ή αφόδευση
Όταν είμαστε ζωντανοί, ο εγκέφαλός μας στέλνει συνεχώς σήματα για να «πει » σε διάφορα μέρη του οργανισμού μας τι να κάνουν.
Στο θάνατο, αυτά τα σήματα σταματούν και οι μύες χαλαρώνουν.
«Η ουροδόχος κύστη και ο σφιγκτήρας βρίσκονται σε συνεχή κατάσταση συστολής, οπότε όταν δεν υπάρχουν πλέον νευρικά σήματα προς την ουροδόχο κύστη ή τα έντερα, τότε χαλαρώνουν», αναφέρει ο Dr. Palace.
«Επομένως, δεν είναι ασυνήθιστο μετά το θάνατο να βγαίνουν ούρα ή κάποιος να αφοδεύει».
7. Η μορφίνη χρησιμοποιείται μόνο για να απαλύνει τον πόνο
Ο Dr. Palace υποστηρίζει ότι η μεγαλύτερη παρανόηση που ακούει είναι ότι η μορφίνη χορηγείται σε ασθενείς για να προκαλέσει θάνατο.
«Όταν οι άνθρωποι πεθαίνουν», εξηγεί ο Dr. Palace, «η αρτηριακή πίεση πέφτει και φτάνει λιγότερο οξυγόνο στα όργανά τους».
Ο οργανισμός ανταποκρίνεται λαχανιάζοντας σε μια προσπάθεια να αυξήσει τον αναπνευστικό ρυθμό.
«Αυτό το λαχάνιασμα είναι πολύ δύσκολο για τις οικογένειες να το βλέπουν, καθώς φαίνεται οδυνηρό. Εκεί μπαίνει ο ρόλος της μορφίνης», λέει ο Dr. Palace. «Η κατάλληλη δόση μορφίνης ανακουφίζει από την αίσθηση της ανάγκης για αέρα κι έτσι αναπνέουν πιο ήρεμα και πιο άνετα».
8. Ο οργανισμός ως σύνολο μπορεί να είναι νεκρός, αλλά ορισμένα όργανα είναι ακόμα ζωντανά
Ο εγκέφαλος είναι το πρώτο όργανο που αρχίζει να καταρρέει και στη συνέχεια άλλα όργανα ακολουθούν το παράδειγμά του.
Τα ζωντανά βακτήρια στο σώμα, ιδιαίτερα στα έντερα, παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία αποσύνθεσης ή σήψης.
Αυτή η αποσύνθεση παράγει μια πολύ δυνατή μυρωδιά, γνωστή ως μυρωδιά του θανάτου. «Ακόμη και μετά από μισή ώρα, μπορείς να μυρίσεις θάνατο στο δωμάτιο», λέει ο Dr. Palace.
9. Η ζωή «περνάει» μπροστά από τα μάτια
Όταν σε μια ταινία ένα άτομο πεθαίνει, δείχνουν ότι παρακολουθεί αναμνήσεις από διαφορετικές περιόδους της ζωής του να περνούν μπροστά του.
Αποδεικνύεται ότι μπορεί να υπάρχει κάποια επιστημονική αλήθεια σε αυτό το φαινόμενο.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2022 , οι ερευνητές περιέγραψαν την περίπτωση ενός ετοιμοθάνατου που φάνηκε να βιώνει μια ξαφνική αναλαμπή μνήμης λίγα δευτερόλεπτα πριν σταματήσει η καρδιά του.
Οι γιατροί έκαναν μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου στον 87χρονο ασθενή, ο οποίος πέθανε από καρδιακή ανακοπή.
Ακόμα και μετά το θάνατό του συνέχισαν τις σαρώσεις και παρακολούθησαν μια «έκρηξη» δραστηριότητας εγκεφαλικών κυμάτων που σχετίζεται με τη μνήμη και τα όνειρα διάρκειας περίπου 30 δευτερολέπτων.
Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι αυτή η δραστηριότητα θα μπορούσε να είναι αναμνήσεις που επαναλαμβάνονται από τη ζωή του.
10. Η συνείδηση μπορεί να συνεχιστεί μετά το θάνατο
Οι ερευνητές προσπαθούν εδώ και καιρό να καταλάβουν τι συμβαίνει στο μυαλό μετά τον θάνατο.
Μια μελέτη ασθενών με καρδιακή ανακοπή που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 στο περιοδικό Resuscitation δίνει κάποιες απαντήσεις.
Η έρευνα περιλάμβανε περισσότερους από 550 ασθενείς από νοσοκομεία των ΗΠΑ και της Βρετανίας που έλαβαν ΚΑΡΠΑ αφού έπαθαν ανακοπή.
Λιγότερο από το 10% όσων μελετήθηκαν ανέκαμψαν και από τους επιζώντες, 4 στους 10 θυμήθηκαν να είχαν κάποιο βαθμό συνείδησης κατά τη διάρκεια της ΚΑΡΠΑ.
Κάποιοι περιέγραψαν ότι είχαν ξεκάθαρες εμπειρίες, συμπεριλαμβανομένης της αίσθησης του αποχωρισμού από το σώμα τους, της παρατήρησης γεγονότων χωρίς πόνο και μιας ουσιαστικής αξιολόγησης των σχέσεων και των πράξεών τους.