Σημαντική βελτίωση του καιρού και αύξηση της θερμοκρασίας προβλέπει η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία γι’ αυτή την εβδομάδα και η καλοκαιρία αναμένεται να εντείνει την κυκλοφορία γύρης στην ατμόσφαιρα. Η γύρη είναι ό,τι χειρότερο για τους πάσχοντες από εαρινή επιπεφυκίτιδα, την πιο συχνή αλλεργική αντίδραση στα μάτια.
Η εαρινή επιπεφυκίτιδα υπολογίζεται ότι προσβάλλει ποσοστό έως και 20% του γενικού πληθυσμού. Είναι πιο συχνή σε άτομα που έχουν και άλλες αλλεργίες, όπως αλλεργική ρινίτιδα ή άσθμα.
Όπως εξηγεί ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ο επιπεφυκότας είναι μία διαφανής μεμβράνη που καλύπτει:
- Εξωτερικά τον σκληρό χιτώνα του ματιού (είναι η μεγάλη λευκή επιφάνεια, που βλέπουμε στον βολβό του ματιού)
- Εσωτερικά το βλέφαρο
Οι αλλεργίες είναι πιο συχνές στον επιπεφυκότα διότι έρχεται περισσότερο σε επαφή με το περιβάλλον, προσθέτει.
Τα συμπτώματα
Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως:
- Κνησμός (φαγούρα) και κοκκίνισμα στα μάτια
- Αίσθημα καύσου (κάψιμο)
- Παραγωγή ενός διαυγούς, υδαρούς εκκρίματος
Οι πάσχοντες μπορεί να έχουν και επίμονους μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια τους. Μπορεί επίσης να εμφανίζουν ευαισθησία στα λαμπερά φώτα. Επιπλέον, μπορεί να έχουν οιδηματώδη (πρησμένα) βλέφαρα.
Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανίζονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας (συνάχι, φτάρνισμα, ρινική συμφόρηση).
Σε μερικούς ασθενείς τα οφθαλμικά συμπτώματα (ιδιαίτερα ο κνησμός) είναι τόσο έντονα, ώστε τρίβουν συνεχώς τα μάτια τους. Αυτό όμως είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγουν, διότι αυξάνει τον κίνδυνο οφθαλμικής μόλυνσης.
Διαφορική διάγνωση και θεραπεία
Η προσεκτική αξιολόγηση από τον οφθαλμίατρο είναι απαραίτητη για να τεθεί η διάγνωση της εαρινής επιπεφυκίτιδας και να χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία.
«Τα συμπτώματά της είναι παρόμοια με εκείνα άλλων οφθαλμικών φλεγμονωδών παθήσεων, όπως η βλεφαρίτιδα, η ξηροφθαλμία και η επιπεφυκίτιδα άλλης αιτιολογίας (π.χ. ιογενής, βακτηριακή). Το γεγονός αυτό περιπλέκει τη διάγνωση και απαιτείται ενδελεχής οφθαλμολογικός έλεγχος», εξηγεί ο κ. Κανελλόπουλος.
Η αλλεργική εαρινή επιπεφυκίτιδα αντιμετωπίζεται με τοπικές φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές θεραπείες. Οι φαρμακευτικές θεραπείες συμπεριλαμβάνουν κολλύρια που μπορεί να είναι:
- Αντισταμινικά (καταστέλλουν την αλλεργική αντίδραση)
- Σταθεροποιητές μαστοκυττάρων (μαστικά κύτταρα λέγονται τα κύτταρα του επιπεφυκότα) ή/και
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη
- Για βραχύ χρονικό διάστημα μπορεί επίσης να χορηγηθούν κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη).
Επικουρικά, το πλύσιμο των ματιών με τρεχούμενο νερό και τα ψυχρά επιθέματα (κρύες κομπρέσες) μπορεί να καταπραΰνουν προσωρινά τον κνησμό και το αίσθημα καύσου της επιπεφυκίτιδας. Αντίστοιχα, τα τεχνητά δάκρυα (κατά προτίμηση από το ψυγείο) μπορεί να διευκολύνουν την αποβολή της γύρης.
Μέτρα προστασίας σε υπαίθριους χώρους
Οι θεραπείες που προαναφέρθηκαν μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τους πάσχοντες από εαρινή επιπεφυκίτιδα. Ωστόσο εξίσου σημαντική είναι η προστασία από τη γύρη. Τα κυριότερα μέτρα εναντίον της, έως ότου περάσει η εποχή της ανθοφορίας, είναι στους υπαίθριους χώρους:
- Να φοράτε πάντοτε γυαλιά ηλίου. Τα γυαλιά εμποδίζουν τη γύρη να έρθει απ’ ευθείας σε επαφή με τα μάτια. Τα γυαλιά ηλίου προστατεύουν περισσότερο από τη γύρη σε σύγκριση με τα απλά διορθωτικά γυαλιά, διότι συνήθως έχουν πιο μεγάλους φακούς. Με αυτό τον τρόπο καλύπτουν μεγαλύτερη επιφάνεια γύρω από τα μάτια.
- Αποφύγετε τους φακούς επαφής. Αν χρησιμοποιείτε φακούς επαφής, καλό είναι να τους αποφύγετε τουλάχιστον κατά τον πρώτο μήνα από την έναρξη της ανθοφορίας που σας προκαλεί την εαρινή επιπεφυκίτιδα.
- Μην κάνετε άσκοπες βόλτες. Αποφύγετε όσο αυτό είναι δυνατό να κυκλοφορείτε σε υπαίθριους χώρους όταν τα επίπεδα της γύρης είναι αυξημένα.
- Μην τρίβετε τα μάτια σας. Το τρίψιμο των ματιών διεγείρει την παραγωγή ισταμίνης, μίας ουσίας που εμπλέκεται στην τοπική ανοσολογική απόκριση και στην ανάπτυξη φλεγμονής. Η αύξηση της παραγωγής της εντείνει τα συμπτώματα που προκαλεί η επιπεφυκίτιδα. Για κάθε ενδεχόμενο, φροντίστε επίσης να σαπουνίζετε καλά τα χέρια σας, ώστε τουλάχιστον να είναι καθαρά αν τυχόν τρίψετε τα μάτια σας.
Στο σπίτι και στο αυτοκίνητο
- Να διατηρείτε κλειστά τα παράθυρα στο σπίτι και στο αυτοκίνητό σας. Η συμβουλή αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική τις ημέρες που φυσάει, τονίζει η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO). Τις μέρες αυτές, να αερίζετε το σπίτι και το αυτοκίνητό σας με κλιματισμό (ανακύκλωση του αέρα).
- Να κάνετε κάθε χρόνο καλή συντήρηση των κλιματιστικών στο σπίτι και στο αυτοκίνητο. Η συντήρηση πρέπει να γίνεται με το τέλος του χειμώνα. Αν έχετε τη δυνατότητα, προμηθευτείτε κλιματιστικά με φίλτρα υψηλής απόδοσης απορρόφησης των αιωρούμενων σωματιδίων (φίλτρα HEPA).
- Προσέξτε την ώρα που αερίζετε το σπίτι σας. Ο καθημερινός αερισμός πρέπει να γίνεται το μεσημέρι, που η θερμοκρασία είναι πιο σταθερή. Τις υπόλοιπες ώρες, ιδίως νωρίς το πρωί και απόγευμα, η κυκλοφορία της γύρης είναι πιο έντονη.
- Να αλλάζετε ρούχα αμέσως μόλις μπαίνετε στο σπίτι (η γύρη κολλάει πάνω τους). Να μην απλώνετε τα ρούχα σε υπαίθριους χώρους για να στεγνώσουν.
- Να κάνετε κάθε βράδυ ντους πριν μπείτε για ύπνο. Μην ξεχνάτε να λούζετε τα μαλλιά σας και οι γυναίκες να αφαιρείτε προσεκτικά το μέικ απ (η γύρη προσκολλάται πάνω του). Μην παραλείπετε επίσης να αλλάζετε τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα τα κλινοσκεπάσματά σας.
- Να κάνετε γενική καθαριότητα στο σπίτι σας την άνοιξη και ύστερα να το καθαρίζετε πιο συχνά απ’ ό,τι συνήθως.