Αυτό μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι άνοιας, πολλά χρόνια πριν την επίσημη διάγνωση

Μιχάλης Θερμόπουλος
09 Αυγούστου 2021 | 09:00

Η άνοια μπορεί να είναι πολύ συχνή σε μεγάλη ηλικία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι μέρος της φυσιολογικής γήρανσης.

Αντίθετα, οι ειδικοί λένε ότι όσον αφορά την άνοια, ο στόχος είναι να εντοπιστεί νωρίς η γνωστική εξασθένηση και να ξεκινήσει ο ασθενής άμεσα κάποια φαρμακευτική αγωγή, θεραπεία, αλλαγές στον τρόπο ζωής και πολλά άλλα.

Δυστυχώς, ορισμένοι τύποι άνοιας μπορούν να αγνοηθούν για χρόνια ή δεκαετίες προτού γίνουν εμφανή τα συμπτώματα. Μάλιστα, μια έκθεση του 2021 έδειξε ότι ορισμένοι τύποι άνοιας «ξεκινούν 20 χρόνια ή περισσότερο προτού εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Αρχίζει με αλλαγές στον εγκέφαλο που είναι απαρατήρητες για το προσβεβλημένο άτομο«, ανέφεραν οι ερευνητές.

Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να εντοπίζετε τα πρώιμα σημάδια, όταν αυτά εμφανιστούν. Ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Cambridge κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για ένα σύμπτωμα που, όπως υποστηρίζουν, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το πρώτο που εμφανίζεται.

Η αυξημένη απάθεια μπορεί να είναι ένα από τα πρώτα σημάδια άνοιας

Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη, η αυξημένη απάθεια (έλλειψη κινήτρων, ενδιαφέροντος κλπ) συνδέεται θετικά με την μετωποκροταφική άνοια (frontotemporal dementia, ή FTD) και μερικά από τα χειρότερα αποτελέσματά της. Αυτά περιλαμβάνουν “λειτουργική παρακμή, μειωμένη ποιότητα ζωής, απώλεια ανεξαρτησίας και φτωχότερη επιβίωση», σύμφωνα με την Maura Malpetti, συν-συγγραφέα της μελέτης και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Κλινικών Νευροεπιστημών στο Cambridge.

Είναι σημαντικό ότι όλοι αυτοί είναι παράγοντες που μερικές φορές μπορούν να βελτιωθούν με ιατρικές και θεραπευτικές επεμβάσεις αλλά και αλλαγές στον τρόπο ζωής, εάν ανακαλυφθούν νωρίς. Οι ερευνητές πίσω από την μελέτη υποστηρίζουν ότι τα ευρήματά τους θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην πρόβλεψη της FTD αρκετά χρόνια προτού ξεκινήσουν άλλα συμπτώματα. Αυτό δημιουργεί ένα “παράθυρο ευκαιρίας” για έγκαιρη ιατρική παρέμβαση κατά τα πρώτα στάδια της νόσου.

Πολύ συχνά, οι αλλαγές στην συμπεριφορά υποτιμώνται, ή παραβλέπονται

Σύμφωνα με τους ερευνητές του Cambridge, η μετωποκροταφική άνοια σχετίζεται με σημαντικές αλλαγές στην συμπεριφορά. Οι αλλαγές της προσωπικότητας μπορεί να περιλαμβάνουν:

αυξημένη παρορμητικότητα
κοινωνικά ακατάλληλη συμπεριφορά
γλωσσικές αλλαγές
ανάπτυξη ψυχαναγκαστικών, ή επαναλαμβανόμενων συνηθειών

Πολύ συχνά, αυτά τα σημάδια άνοιας αποδίδονται λανθασμένα όχι στον εκφυλισμό του εγκεφάλου, αλλά στην κατάθλιψη, στην τεμπελιά ή στην έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων. Για πολλούς ασθενείς, αυτό υπονομεύει και καθυστερεί την διάγνωση.

Ωστόσο, ο δρ. James Rowe, καθηγητής στο Τμήμα Κλινικών Νευροεπιστημών στο Cambridge και από κοινού ανώτερος συγγραφέας στην μελέτη, επισημαίνει ότι όταν αναγνωρίζονται αλλαγές συμπεριφοράς, όπως η απάθεια, τότε μπορεί να προβλεφθεί η FTD ολόκληρες δεκαετίες πριν από την εμφάνιση άλλων συμπτωμάτων. «Η θεραπεία της άνοιας είναι από μόνη της μια μεγάλη πρόκληση, αλλά όσο πιο γρήγορα διαγνώσουμε την ασθένεια, τόσο μεγαλύτερο είναι το περιθώριο ευκαιρίας μας να προσπαθήσουμε να παρέμβουμε και να επιβραδύνουμε ή να σταματήσουμε την πρόοδό της», δήλωσε ο δρ. Rowe.

Άνοια: Όσο μεγαλύτερη είναι η απάθεια, τόσο μεγαλύτερα είναι τα γνωστικά προβλήματα που έπονται

Όχι μόνο οι ερευνητές του Cambridge έδειξαν ότι η απάθεια μπορεί να είναι μεταξύ των πρώτων συμπτωμάτων της άνοιας, αλλά διαπίστωσαν και ότι το επίπεδο της απάθειας είναι ανάλογο με την σοβαρότητα της άνοιας τα επόμενα χρόνια. «Στην αρχή, παρόλο που οι συμμετέχοντες με γενετική μετάλλαξη ένιωθαν καλά και δεν είχαν συμπτώματα, έδειχναν μεγαλύτερα επίπεδα απάθειας», δήλωσε ο δρ. Rogier Kievit, νευροεπιστήμονας του Cambridge. «Η σοβαρότητα της απάθειας στην συμπεριφορά προέβλεπε γνωστικά προβλήματα στα επόμενα χρόνια», κατέληξε ο ίδιος.

Πηγές: https://www.cdc.gov, https://www.alz.org, https://www.sciencedaily.com, https://bestlifeonline.com