Αίας Μανθόπουλος: Τα συμπτώματα που προκαλεί το εγκεφαλικό σε άνδρες και γυναίκες

Αίσθηση προκάλεσε η είδηση ότι ο ηθοποιός Αίας Μανθόπουλος έπαθε εγκεφαλικό επεισόδιο και νοσηλεύεται σε σταθερή κατάσταση στην εντατική του Νοσοκομείο Γ. Γεννηματάς στην Αθήνα.

Τα εγκεφαλικά αποτελούν επείγον περιστατικό και χρειάζονται άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο για να αρχίσει αμέσως η απαιτούμενη θεραπεία, αναφέρει η Αμερικανική Εταιρεία Εγκεφαλικών (ASA).

Συνήθως οφείλονται σε απόφραξη αιμοφόρου αγγείου που αφήνει τμήμα του εγκεφάλου χωρίς οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Αυτό έχει ως συνέπεια τον θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων που αιματώνονταν από αυτό το αγγείο. Στην πραγματικότητα, κάθε λεπτό που περνά χωρίς θεραπεία, πεθαίνουν 1,9 εκατομμύριο εγκεφαλικά κύτταρα.

Σε μερικές περιπτώσεις, το εγκεφαλικό οφείλεται σε ρήξη αιμοφόρου αγγείου στον εγκέφαλο. Τα περιστατικά αυτά είναι πιο σοβαρά και ο κίνδυνος μόνιμης αναπηρίας μεγαλύτερος.

Ωστόσο η έγκαιρη διάγνωση και έναρξη της απαιτούμενης θεραπείας αυξάνει τα ποσοστά επιβίωσης και μειώνει τις αναπηρίες. Επειδή, λοιπόν, ο χρόνος είναι πολύτιμος, να ποια είναι τα συμπτώματα που πρέπει να σας υποψιάσουν για εγκεφαλικό επεισόδιο και να σας οδηγήσουν αμέσως στο νοσοκομείο.

Τα κλασικά συμπτώματα

Το εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να προκαλέσει ένα ή περισσότερα από τα εξής:

• Μούδιασμα ή αδυναμία στο πρόσωπο, το χέρι ή/και το πόδι στην μία πλευρά του σώματος.
• «Πτώση» του προσώπου από τη μία πλευρά
• Δυσκολίες στην ομιλία ή στην κατανόηση του λόγου, νοητική σύγχυση
• Προβλήματα όρασης στο ένα ή και τα δύο μάτια
• Δυσκολία στη βάδιση, ζάλη, απώλεια της ισορροπίας ή του συντονισμού των κινήσεων
• Έντονο πονοκέφαλο δίχως γνωστή αιτία

Τα συμπτώματα αυτά είναι παρόμοια σε άνδρες και γυναίκες. Ωστόσο οι γυναίκες μπορεί επίσης να παρουσιάσουν:

• Γενικευμένη αδυναμία
• Αποπροσανατολισμό και σύγχυση ή προβλήματα μνήμης
• Κόπωση, ναυτία ή έμετο

Ωστόσο η ASA τονίζει πως μερικά συμπτώματα που προκαλεί το εγκεφαλικό στις γυναίκες είναι αδιόρατα και δεν γίνονται αντιληπτά ή δεν τους δίνουν σημασία. Αυτό όμως μπορεί να οδηγήσει σε καθυστέρηση στη λήψη της σωτήριας θεραπείας.

Τι να γνωρίζετε για το «σιωπηρό» εγκεφαλικό

Ως «σιωπηρά» (ή σιωπηλά) περιγράφονται τα επεισόδια που δεν γίνονται αντιληπτά διότι δεν προκαλούν συμπτώματα που αντιλαμβάνεται ο ασθενής. Εκδηλώνονταν όταν μία απόφραξη σε μικρό αγγείο του εγκεφάλου οδηγεί στην απώλεια εγκεφαλικών κυττάρων.

Υπολογίζεται ότι ένας στους τέσσερις γέροντες άνω των 80 ετών φέρουν στον εγκέφαλό τους τουλάχιστον μία περιοχή με νεκρωμένο ιστό. Η περιοχή αυτή είναι γνωστή ως «σιωπηρό έμφρακτο» του εγκεφάλου. Η κατάσταση είναι συχνότερη:

• Στα μεγαλύτερης ηλικίας
• Στους καπνιστές
• Σε όσους έχουν ιστορικό αγγειοπάθειας

Οι ειδικοί υπολογίζουν τα σιωπηρά εγκεφαλικά είναι πολύ συχνά: δεκαπλάσια απ’ ό,τι τα εγκεφαλικά με συμπτώματα! Μολονότι, δε, αποκαλούνται σιωπηλά, ο ασθενής μπορεί να έχει αδιόρατα προβλήματα κίνησης και νοητικής επεξεργασίας. Απλώς δεν γνωρίζει πού οφείλονται.

Το σιωπηρό εγκεφαλικό σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο συμπτωματικού εγκεφαλικού και με την ανάπτυξη άνοιας.  Μπορεί να διαγνωσθεί μέσω απεικονιστικών εξετάσεων του εγκεφάλου, όπως η αξονική και η μαγνητική τομογραφία.

Εγκεφαλικό στο πίσω μέρος του εγκεφάλου

Τα περισσότερα εγκεφαλικά επεισόδια συμβαίνουν σε αιμοφόρα αγγεία στο πρόσθιο τμήμα του εγκεφάλου. Γι’ αυτό προκαλούν τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν. Μερικές φορές όμως (στο περίπου 10% των περιπτώσεων) προκαλούνται από απόφραξη ή ρήξη αγγείου στο οπίσθιο τμήμα του εγκεφάλου.

Σε τέτοια περίπτωση τα συμπτώματα μπορεί να είναι αρκετά διαφορετικά από τα προαναφερθέντα, καθώς συμπεριλαμβάνουν:

• Ίλιγγο (αίσθηση ότι γυρνάει το δωμάτιο), απώλεια ισορροπίας ή αδυναμία στο χέρι ή πόδι στην μία πλευρά του σώματος
• Μπερδεμένη ομιλία ή δυσκολία στην ομιλία (δυσαρθρία)
• Διπλωπία (ο ασθενής τα βλέπει όλα διπλά) ή άλλο πρόβλημα όρασης
• Πονοκέφαλο
• Ναυτία και/ή έμετο

Το μικρό (μίνι) εγκεφαλικό

Η επίσημη ονομασία του είναι παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο (TIA). Συχνά όμως αποκαλείται μίνι-εγκεφαλικό. Συνήθως προκαλεί τα ίδια συμπτώματα με τα κλασικά εγκεφαλικά, αλλά διαρκούν λίγο ή υποχωρούν και ξαναμεφανίζονται. Γι’ αυτό και πολλοί ασθενείς δεν τους δίνουν σημασία και δεν συμβουλεύονται τον γιατρό τους γι’ αυτό.

Ωστόσο το 15% των ασθενών που έχουν πάθει εγκεφαλικό επεισόδιο αναφέρουν πως είχαν προηγηθεί TIAs. Γι’ αυτό τον λόγο τα μίνι εγκεφαλικά θεωρούνται ως «προειδοποιητικά» επεισόδια.

Όσοι τα αναπτύσσουν έχουν αυξημένες πιθανότητες να πάθουν κι άλλα, να εκδηλώσουν μεγάλο εγκεφαλικό ή να παρουσιάσουν άλλου είδους καρδιαγγειακό πρόβλημα αργότερα στη ζωή τους. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, αυτά εκδηλώνονται εντός ημερών ή εβδομάδων από το πρώτο TIA. Επομένως, και τα μίνι εγκεφαλικά χρειάζονται άμεσο έλεγχο και αντιμετώπιση.

Φωτογραφία: iStock