Ολοένα περισσότεροι άνθρωποι μπαίνουν στην τρίτη ηλικία μολυσμένοι με τον ιό HIV που προκαλεί το AIDS. Άλλοι από αυτούς είχαν μολυνθεί στα νιάτα τους και άλλοι σε προχωρημένη ηλικία. Πόσο διαφορετική όμως είναι η HIV/AIDS λοίμωξη μετά τα 50;
Όπως αναφέρουν ειδικοί από το αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Γηράνσεως (NIA), οι μεγάλης ηλικίας άνθρωποι είναι λιγότερο πιθανό από τους νεότερους να ελεγχθούν προληπτικά για AIDS. Έτσι, μπορεί να είναι μολυσμένοι χωρίς να το γνωρίζουν.
Επιπλέον, τα πρώτα συμπτώματα τη μόλυνσης (π.χ. πόνοι στο σώμα) μπορεί να εκληφθούν λανθασμένα ως ενδείξεις της ηλικίας. Χώρια το γεγονός ότι μετά τα 50 είναι πιθανότερο να πάσχει ένα άτομο από χρόνια νοσήματα, που μπορεί να καλύψουν τις ύποπτες ενδείξεις για HIV/AIDS λοίμωξη.
Ένα άλλο πρόβλημα με το AIDS μετά τα 50 είναι ότι η μεγάλης ηλικίας άνθρωποι συχνά ντρέπονται ή φοβούνται να εξεταστούν. Το κοινωνικό στίγμα γι’ αυτούς συχνά είναι επίσης μεγαλύτερο απ’ ό,τι για τους νεότερους φορείς. Οι γιατροί τους, εξ άλλου, συχνά δεν σκέπτονται ότι τα συμπτώματά τους μπορεί να οφείλονται στον ιό HIV, ίσως διότι υπάρχει η αντίληψη ότι το σεξ μειώνεται με την ηλικία ή είναι ασφαλές.
Το επακόλουθο όλων αυτών είναι πως πολλές φορές οι μεσήλικες και ηλικιωμένοι νέοι φορείς του ιού HIV/AIDS διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια της λοίμωξης. Γι’ αυτό έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν AIDS, καθώς και αυξημένο κίνδυνο βραχυπρόθεσμης θνησιμότητας.
Στοιχεία από τις ΗΠΑ δείχνουν ότι μεταξύ των Αμερικανών φορέων του ιού ηλικίας 55 ετών και άνω, το 50% ήσαν φορείς επί 4,5 χρόνια πριν διαγνωστούν. Η καθυστέρηση αυτή είναι η μεγαλύτερη μεταξύ όλων των ηλικιακών ομάδων.
Αυξάνεται ο αριθμός των φορέων μετά τα 50
Σύμφωνα με τους ειδικούς του NIA, ένας στους δύο ανθρώπους που ζουν σήμερα με HIV/AIDS έχουν ηλικία 50 ετών και άνω. Πολλοί από αυτούς είναι νέοι φορείς, καθώς εκατοντάδες μεσήλικες και ηλικιωμένοι μολύνονται από τον ιό κάθε χρόνο.
Στη χώρα μας, το 2018 από τις συνολικά 687 νέες διαγνώσεις της HIV/AIDS λοίμωξης, ποσοστό 17,3% (119 κρούσματα) ήταν σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών. Τα 102 από αυτά ήταν άνδρες. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων οι άνθρωποι αυτοί μολύνθηκαν κάνοντας σεξ χωρίς προφυλάξεις. Σημαντικό ποσοστό είχαν κάνει ετεροφυλόφιλο σεξ.
Το 2013, επιστήμονες από το κοινό πρόγραμμα του ΟΗΕ για το AIDS, το UNAIDS, είχαν υπολογίσει ότι 4,2 εκατομμύρια άνθρωποι ηλικίας άνω των 50 ετών ζούσαν σε όλο τον κόσμο με HIV/AIDS λοίμωξη.
Ο αριθμός αυτός παρουσίαζε σταθερή αύξηση τις δύο τελευταίες δεκαετίες, κυρίως στην κεντρική και δυτική Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Η αύξηση αυτή αποδίδεται σε δύο παράγοντες:
- Την αύξηση στο προσδόκιμο επιβίωσης των φορέων του ιού, οι οποίοι κάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία
- Την αύξηση των μολύνσεων στις μεγάλες ηλικίες
Τα ύποπτα συμπτώματα
Δυστυχώς, πολλοί από τους νέους φορείς δεν παρατηρούν τα πρώιμα συμπτώματα της λοίμωξης. Αυτά συνήθως εκδηλώνονται μέσα σε λίγες εβδομάδες από τη μόλυνση και μοιάζουν με αυτά της γρίπης.
Στα πρώτα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται πονοκέφαλος, μυϊκοί πόνοι, διόγκωση των λεμφαδένων, πονόλαιμος, πυρετός, ρίγη και εφίδρωση. Μπορεί επίσης να αναπτυχθεί εξάνθημα ή πληγές στο στόμα.
Αρκετά χρόνια αργότερα, εμφανίζονται τα όψιμα συμπτώματα του AIDS. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται:
- Διόγκωση των λεμφαδένων
- Έλλειψη ενεργητικότητα
- Ανορεξία
- Απώλεια βάρους
- Χρόνια ή υποτροπιάζουσα διάρροια
- Επαναλαμβανόμενες μυκητιάσεις
- Απώλεια βραχυπρόθεσμης μνήμης
- Κηλιδωτές βλάβες στο δέρμα, μέσα στο στόμα, τα βλέφαρα, τη μύτη ή την περιοχή των γεννητικών οργάνων.
Στους ενήλικες, ο ιός HIV μπορεί να μεταδοθεί μέσω της σεξουαλικής επαφής (πρωκτική, κολπική, στοματική) χωρίς προφυλακτικό. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω της κοινής χρήσης αιχμηρών αντικειμένων (ξυραφάκια, βελόνες, σύριγγες) με HIV οροθετικό άτομο.
Απαραίτητος ο προληπτικός έλεγχος
Οι ειδικοί του NIA τονίζουν πως όποιος ανήκει σε αυτές τις ομάδες υψηλού κινδύνου, πρέπει να ελέγχεται τακτικά για τον ιό HIV. Γενικά, κάθε άτομο ηλικίας 13 έως 64 ετών πρέπει να ελεγχθεί τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του για τον ιό, προσθέτουν.
Αν έχετε ηλικία άνω των 64 ετών και διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης με τον ιό, συμβουλευθείτε τον γιατρό σας, συνιστούν. Εκείνος θα καθορίσει τη συχνότητα του επανελέγχου σας και θα σας βοηθήσει να μειώσετε τον κίνδυνο που διατρέχετε.
Αν είστε φορέας ηλικίας άνω των 50 ετών, έχει ζωτική σημασία να αρχίσετε αμέσως την απαιτούμενη αντιρετροϊκή θεραπεία. Με τα σύγχρονα φάρμακα μπορεί να μειωθεί ο ιός σε μη ανιχνεύσιμα επίπεδα, εφ’ όσον τα λαμβάνετε αδιαλείπτως. Με αυτό τον τρόπο μειώνονται σημαντικά οι πιθανότητες μετάδοσής του σε άλλα άτομα, ενώ προστατεύεται σημαντικά η υγεία σας.
Νωρίτερα τα «νοσήματα του γήρατος»
Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι τα επονομαζόμενα νοσήματα του γήρατος είναι πιθανότερο να εκδηλωθούν στους φορείς άνω των 50 ετών σε μικρότερη ηλικία απ’ ό,τι το αναμενόμενο. Μάλιστα αυτό ισχύει ακόμα και για τους φορείς οι οποίοι τηρούν την αντιρετροϊκή αγωγή και έχουν τον ιό υπό καλό έλεγχο.
Επιπλέον, ο ιός HIV μπορεί να επηρεάσει την καρδιά και τον εγκέφαλο. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι φορείς ηλικίας άνω των 50 ετών έχουν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν καρδιαγγειακές παθήσεις. Διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο άνοιας.
Άλλα νοσήματα που είναι πιθανότερα στους μεγάλης ηλικίας φορείς του ιού HIV είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, η οστεοπόρωση και ορισμένοι καρκίνοι.
Για την προστασία από αυτά τα νοσήματα, είναι σημαντικό οι φορείς να συνεργάζονται με τους γιατρούς τους, ώστε να λαμβάνουν τα απαιτούμενα μέτρα, λένε οι ειδικοί.