Ξεκίνησε πρόσφατα και στην Ελλάδα η διάθεση ενός πρωτοποριακού ραδιοφαρμάκου, το οποίο χρησιμοποιείται ως βιοδείκτης στη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ.
Το ραδιοφάρμακο βασίζεται στην επισήμανση της ουσίας florbetaben με το ραδιοϊσότοπο φθόριο-18. Όταν χορηγείται στον ασθενή, στοχεύει και προσκολλάται στις πλάκες β αμυλοειδούς του εγκεφάλου, οι οποίες αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό της νόσου.
Πρόκειται για μία σημαντική εξέλιξη, καθώς μέχρι πρότινος οι πλάκες αυτές μπορούσαν να διαπιστωθούν μόνο με εξέταση του εγκεφάλου μετά το θάνατο του ασθενή ή να ανιχνευθούν έμμεσα στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό μετά από μια επώδυνη παρακέντηση στη σπονδυλική στήλη (οσφυονωτιαία).
Πώς λειτουργεί
Η ακτινοβολία, που εκπέμπεται μετά την προσκόλλησή του φαρμάκου στις πλάκες, είναι ορατή στην τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET), γεγονός το οποίο επιτρέπει στους γιατρούς να απεικονίσουν την ύπαρξη ή όχι σημαντικής ποσότητας πλακών β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο.
– Εάν στην τομογραφία PET παρατηρούνται ελάχιστες ή και καθόλου πλάκες β-αμυλοειδούς (αρνητική τομογραφία), ο ασθενής είναι απίθανο να πάσχει από νόσο Αλτζχάιμερ.
– Η θετική τομογραφία, ωστόσο, δεν αρκεί από μόνη της για τη διάγνωση ασθενών με προβλήματα μνήμης, καθώς οι πλάκες μπορεί να υφίστανται τόσο σε ασθενείς με διάφορους τύπους άνοιας όσο και σε ασυμπτωματικούς ηλικιωμένους. Ως εκ τούτου, οι γιατροί πρέπει να συνδυάζουν τις τομογραφίες με κλινική αξιολόγηση.
Ποια είναι τα οφέλη;
Αποτελέσματα μελετών απέδειξαν ότι οι τομογραφίες PET με τη χρήση του νέου ραδιοφαρμάκου έχουν υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα, εντοπίζοντας την ύπαρξη αμυλοειδών πλακών πολύ πρώιμα – έως και 10 χρόνια, πριν την εκδήλωση των συμπτωμάτων της νόσου, νωρίτερα από κάθε άλλο διαθέσιμο βιοδείκτη!
Στην πολυκεντρική διεθνή μελέτη IDEAS, που συμπεριλήφθηκαν εξετάσεις 16.008 ασθενών, διαπιστώθηκε η μεγάλη επιδραστικότητά της.
· Στο 60,2% των ασθενών με ήπια γνωστική διαταραχή και το 63.5% των ασθενών με εγκατεστημένα συμπτώματα άνοιας άλλαξε η θεραπευτική διαχείριση μετά τα αποτελέσματα της εξέτασης.
· Μάλιστα στο 25,1% των ασθενών μεταβλήθηκε η αρχική διάγνωση από νόσο Alzheimer σε μη-νόσο Alzheimer.
Πώς γίνεται η εξέταση
Η χορήγηση στον ασθενή γίνεται με απλή ενδοφλέβια ένεση και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία. Το PETSCAN διαρκεί μόλις 10 λεπτά της ώρας και αρχίζει 90 λεπτά μετά την ένεση.
Η νόσος Αλτζχάιμερ
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή αιτία άνοιας (60-70% του συνόλου). Σύµφωνα µε πρόσφατα στατιστικά στοιχεία στη χώρα μας 160.000 άτομα πάσχουν από άνοια και 280.000 άτομα από ήπια νοητική διαταραχή που είναι προστάδιο της άνοιας. Στην Ελλάδα το ετήσιο κόστος της άνοιας πλησιάζει τα 3 δισ. ευρώ.
Η νόσος Αλτσχάιμερ χαρακτηρίζεται από την εναπόθεση στον εγκέφαλο δύο παθολογικών πρωτεϊνών, του β αμυλοειδούς και της τ πρωτεΐνης που προκαλούν εκφύλιση των νευρώνων του. Τα συμπτώματα της είναι:
· διαταραχές μνήμης,
· διαταραχές της ικανότητας κατανόησης και έκφρασης του λόγου,
· διαταραχές της κρίσης,
· απώλεια προσανατολισμού στο χώρο και χρόνο και
· έκπτωση καθημερινής λειτουργικότητας.
Επίσης υπάρχουν αλλαγές στην προσωπικότητα, συχνά σωματικά ενοχλήματα και ψυχιατρικά συμπτώματα όπως απάθεια, κατάθλιψη, επιθετικότητα, ευερεθιστότητα, αρνητισμός, παραλήρημα και ψευδαισθήσεις. Από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι τα τελικά στάδια της νόσου μεσολαβούν κατά μέσο όρο 10 χρόνια.
Η έναρξη της νόσου Αλτσχάιμερ είναι αργή και προοδευτική, με τα συμπτώματα να εκδηλώνονται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε άτομο και να επιδεινώνονται με την πρόοδο της νόσου. Συνήθως, αλλά όχι απαραίτητα, οι διαταραχές της μνήμης είναι το πρωιμότερο σύμπτωμα, ακολουθούμενο από τα υπόλοιπα.
Φωτογραφία iStock