Αλτσχάιμερ: Οι ύποπτες ενδείξεις που εκδηλώνονται έως και εννέα χρόνια πριν τη διάγνωση

Ορισμένα αδιόρατα συμπτώματα που προκαλεί η νόσος Αλτσχάιμερ μπορούν να ανιχνευθούν έως και εννέα χρόνια πριν γίνει η οριστική διάγνωση, γεγονός που παρέχει τη δυνατότητα της πρώιμη λήψης μέτρων προστασίας του εγκεφάλου, αναφέρουν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Καίημπριτζ.

Οι άνθρωποι με τέτοιου είδους ενδείξεις θα μπορούσαν επίσης να είναι κατάλληλοι υποψήφιοι για κλινικές μελέτες με νέα φάρμακα, εκτιμούν οι ερευνητές.

Η σχετική μελέτη βασίσθηκε στην ανάλυση στοιχείων από την βρετανική βάση βιοϊατρικών δεδομένων UK Biobank. Η βάση αυτή φιλοξενεί λεπτομερείς γενετικές και ιατρικές πληροφορίες για περισσότερο από μισό εκατομμύριο εθελοντές. Οι εθελοντές είχαν ηλικία 40-69 ετών το 2006, όταν άρχισε η συλλογή στοιχείων γι’ αυτούς. Η συλλογή θα συνεχιστεί επί τουλάχιστον 30 χρόνια.

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν τη μελέτη τους για να εξακριβώσουν εάν ορισμένες νευροεκφυλιστικές παθήσεις του εγκεφάλου προκαλούν πρώιμες μεταβολές στην νοητική λειτουργία. Οι παθήσεις που εξετάστηκαν ήταν:

• Η νόσος Αλτσχάιμερ
• Η νόσος Πάρκινσον
• Η μετωποκροταφική άνοια
• Η προϊούσα υπερπυρηνική παράλυση (νόσος PSP)
• Η άνοια με σωμάτια Lewy
• Η ατροφία πολλαπλών συστημάτων (MSA)

Οι ερευνητές συνέκριναν σε ασθενείς και υγιείς εθελοντές τα αποτελέσματα σε σειρά τεστ αξιολόγησης των νοητικών δεξιοτήτων. Τα τεστ είχαν διεξαχθεί έως και σχεδόν 9 χρόνια πριν διαγνωστούν τελικά οι ασθενείς με κάποια από τις προαναφερθείσες παθήσεις.

Τέλος, οι ερευνητές εξέτασαν και διάφορες άλλες παραμέτρους της υγείας τους, όπως η διακύμανση του σωματικού βάρους και οι πτώσεις.

Τα ευρήματα

Τα νέα ευρήματα δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association. Όπως γράφουν οι ερευνητές, οι ασθενείς που εκδήλωσαν τελικά νόσο Αλτσχάιμερ είχαν σχεδόν 9 χρόνια νωρίτερα χειρότερες επιδόσεις στα τεστ που αφορούσαν:

• Την επίλυση προβλημάτων
• Τους χρόνους αντίδρασης
• Την ανάμνηση λίστας με αριθμούς
• Την προοπτική μνήμη (είναι η ικανότητα να θυμόμαστε κάτι που έχουμε να κάνουμε αργότερα)
• Την αντιστοίχιση ζευγών

Ανάλογα προβλήματα παρατηρήθηκαν και στους ασθενείς με κροταφομετωπιαία άνοια, που είναι μία σπάνια κατάσταση.

Οι συμμετέχοντες που εκδήλωσαν τελικά νόσο Αλτσχάιμερ είχαν επίσης αυξημένες πιθανότητες να αναφέρουν μία πτώση κατά το τελευταίο 12μηνο. Στους ασθενείς με PSP, όμως, οι πιθανότητες αυτές ήταν υπερδιπλάσιες. Η νόσος αυτή επηρεάζει την ισορροπία.

Επιπλέον, τόσο οι ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ όσο και με τις υπόλοιπες νευροεκφυλιστικές παθήσεις ανέφεραν φτωχότερη υγεία κατά την αρχική αξιολόγησή τους.

Προσυμπτωματικός έλεγχος

«Όταν κοιτάξαμε το ιατρικό ιστορικό των ασθενών, κατέστη σαφές πως είχαν κάποια νοητική διαταραχή πολλά χρόνια πριν γίνουν αισθητά τα συμπτώματά τους», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Nol Swaddiwudhipong, από το Τμήμα Κλινικών Νευροεπιστημών του Καίημπριτζ. «Η διαταραχή ήταν συχνά ανεπαίσθητη, αλλά αφορούσε ευρύ φάσμα των νοητικών λειτουργιών».

Και πρόσθεσε: «Αυτό είναι ένα ακόμα βήμα προς την εξεύρεση ενός τρόπου προσυμπτωματικού ελέγχου των ατόμων υψηλού κινδύνου, ώστε να γίνεται έγκαιρη παρέμβαση. Θα μπορούσαν π.χ. να ελέγχονται προληπτικά τα άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών. Ή οι πάσχοντες από υπέρταση ή όσοι διάγουν καθιστική ζωή».

Επιπλέον, η πρώιμη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ θα μπορούσε να χρησιμεύσει για την διαλογή ασθενών για κλινικές μελέτες. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η δοκιμή φαρμάκων πριν εξελιχθούν οι νοητικές βλάβες της νόσου, θα μπορούσε να έχει πιο αξιόπιστα αποτελέσματα για την δράση τους.

Φωτογραφία: iStock