Γιατί μας βλάπτει τόσο πολύ η ακραία ζέστη; Είναι αλήθεια ότι μόνο οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού κινδυνεύουν να πάθουν θερμοπληξία; Και πώς θα την αντιληφθούμε πριν να είναι αργά;
Τις απαντήσεις δίνει η Dr. Joy Shumake-Guillemot, επικεφαλής της Κοινής Υπηρεσίας Κλίματος & Υγείας που έχουν συστήσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) και ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (Π.Μ.Ο.).
Όπως εξηγεί, όταν ο οργανισμός εκτίθεται για πολλή ώρα στη ζέστη, η εγγενής αντίδρασή του είναι να προσπαθήσει να δροσιστεί. Έτσι στέλνει κατ’ αρχάς στον εγκέφαλο το μήνυμα ότι πρέπει να διασταλούν τα αιμοφόρα αγγεία στην επιδερμίδα, για να αποβληθεί θερμότητα.
Αν η κίνηση αυτή δεν αποδώσει, ο οργανισμός ενεργοποιεί τον μηχανισμό της εφίδρωσης. Αν ούτε αυτό αποδώσει, τότε η εσωτερική θερμοκρασία του αρχίζει να αυξάνεται. Σε αυτό το σημείο εμφανίζονται τα συμπτώματα της θερμικής εξάντλησης, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί αμέσως μπορεί να εξελιχθεί σε θερμοπληξία.
«Ο άνθρωπος που εξαντλείται από τη ζέστη αισθάνεται αδύναμος και ζαλίζεται. Μπορεί να νιώθει λίγο πονοκέφαλο ή ακόμα και ναυτία», τονίζει η Dr. Shumake-Guillemot. «Αυτά χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση. Ειδάλλως θα φτάσει στη θερμοπληξία που είναι σοβαρό πρόβλημα και χρειάζεται άμεση ιατρική αντιμετώπιση».
Κινδυνεύουμε όλοι
Κι αν νομίζετε ότι μόνο οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού εκδηλώνουν θερμοπληξία, ξανασκεφθείτε το. Στην πραγματικότητα όλοι κινδυνεύουμε, υπογραμμίζει.
«Είναι γεγονός ότι πιο ευάλωτοι είναι οι ηλικιωμένοι, επειδή το σώμα τους είναι λιγότερο ικανό να αποβάλλει την περιττή θερμότητα», τονίζει. «Εν τούτοις, κινδυνεύουν και οι εργαζόμενοι σε υπαίθριους χώρους, οι έγκυοι, τα βρέφη και τα μικρά παιδιά. Το ίδιο και όσοι πάσχουν από νοσήματα της καρδιάς, των πνευμόνων ή των νεφρών. Κινδυνεύουν όμως και οι μοναχικοί, απομονωμένοι άνθρωποι, όσοι ζουν σε συνθήκες φτώχειας και οι άστεγοι. Παγκοσμίως τους βλέπουμε να επηρεάζονται δυσανάλογα από την ακραία ζέστη, ιδίως στις πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές».
Και μετά είναι οι νέοι και υγιείς που απειλούνται από την ακραία ζέστη. Αν εργάζονται ή γυμνάζονται στη ζέστη για πολλή ώρα, μπορεί να εκδηλώσουν θερμοπληξία. Αν βρίσκονται επί ώρα στον ήλιο, το ίδιο. Και αυτό διότι οι μύες τους παράγουν θερμότητα όταν λειτουργούν. Έτσι, αυξάνουν ακόμα περισσότερο τη σωματική θερμοκρασία τους.
Ακόμα, όμως, κι αν δεν εργάζονται, αλλά ψυχαγωγούνται κινδυνεύουν. «Βλέπουμε συχνά πολλαπλά κρούσματα θερμοπληξίας σε φεστιβάλ και υπαίθριες συνάξεις, όπως οι συναυλίες. Και αυτό διότι ο κόσμος υπερεκτιμά την αντοχή του στη ζέστη και δεν προετοιμάζεται για τις συνθήκες που θα αντιμετωπίσει», αναφέρει η Dr. Shumake-Guillemot.
Όλ’ αυτά πρακτικά σημαίνουν πως «όλοι είμαστε ευάλωτοι στην ακραία ζέστη. Ο καθένας από εμάς μπορεί να εκδηλώσει κάποιο νόσημα της ζέστης, εάν εκτεθεί επί πολλή ώρα σε υψηλές θερμοκρασίες», επισημαίνει.
Πλάνο ατομικής προστασίας
Για να αποφύγουμε τη θερμοπληξία, λοιπόν, πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα συμπτώματα της θερμικής εξάντλησης. Κάθε ζάλη, αδυναμία, πονοκέφαλος ή ναυτία όταν έχει πολλή ζέστη πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπ’ όψιν. Και να αντιμετωπίζεται με άμεσο δρόσισμα του σώματος.
Απαραίτητο είναι ακόμα να έχετε καταρτίσει ένα πλάνο ατομικής προστασίας από τη ζέστη. Πώς θα διατηρήσετε καλά ενυδατωμένο τον οργανισμό σας; Πότε πρέπει να σταματήσετε ό,τι κάνετε και να ξεκουραστείτε; Ποιες ώρες πρέπει να μένετε σε σκιερό και δροσερό μέρος; Μήπως χρειάζεται να ρίχνετε νερό πάνω σας για να μένετε δροσεροί; Τι θα τρώτε και τι θα πίνετε τις μέρες της έντονης ζέστης;
Πολύ σημαντικό είναι επίσης να θυμάστε ότι δεν χρειάζεται να βρίσκεστε στον δρόμο το μεσημέρι για να σας αρρωστήσει η ζέστη. Μπορεί κάλλιστα να εκδηλώσετε συμπτώματα θερμικής εξάντλησης στο σπίτι σας και τη νύχτα. Συχνά η θερμοκρασία στους εσωτερικούς χώρους είναι υψηλότερη απ’ ό,τι στους εξωτερικούς. Επομένως πρέπει να ελέγχετε και τις δύο.
Προσοχή στους ανεμιστήρες στους 40 βαθμούς
Και αν ζείτε σε σπίτι χωρίς κλιματισμό, προσέξτε τους ανεμιστήρες. Ασφαλώς είναι σημαντικοί για τη μείωση της εσωτερικής θερμοκρασίας, αλλά για τις θερμοκρασίες κάτω από 40 βαθμούς Κελσίου.
Στις υψηλότερες μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση και να επιταχύνουν την υπερθέρμανση του σώματος, προειδοποιεί η Dr. Shumake-Guillemot.
Για να αποφύγετε αυτή την παγίδα, να βάζετε μπροστά στη ροή του αέρα μπωλ με παγάκια και παγωμένο νερό. Καθώς θα εξατμίζεται το κρύο νερό, ο ανεμιστήρας θα εξωθεί δροσερό αέρα. Βεβαιωθείτε μόνο ότι τα δοχεία δεν έρχονται σε επαφή με τον ανεμιστήρα (υπάρχει κίνδυνος ηλεκτροπληξίας).
Μην ξεχνάτε επίσης να επικοινωνείτε καθημερινά με όσους ζουν μόνοι ή είναι πολύ ευάλωτοι στη ζέστη. Να βεβαιώνεστε πως έχουν ό,τι χρειάζονται για να αντέξουν στη ζέστη. Να δίνετε επίσης συχνά νερό στα παιδιά σας. Κι αν το μωρό σας κοιμάται στο καρότσι, βεβαιωθείτε ότι είναι καλυμμένο με ένα βρεγμένο ύφασμα για να μην υπερθερμανθεί, συνιστά η Dr. Shumake-Guillemot.
«Τα περισσότερα κρούσματα θερμικής εξάντλησης και θερμοπληξίας μπορούν να αποτραπούν. Αρκεί να ξέρουμε ποιες είναι οι ύποπτες ενδείξεις, να παραδεχόμαστε ότι όλοι κινδυνεύουμε από τη ζέστη και να γνωρίζουμε τι να κάνουμε για να μείνουμε υγιείς», καταλήγει.
Φωτογραφία: iStock