γράφει ο Δρ Γιώργος Σάμπαλης
Γενικός Χειρουργός-Λαπαροσκόπος
Διευθυντής Χειρουργός Ευρωκλινικής Αθηνών
Τι είναι η ραγάδα δακτυλίου πρωκτού
Είναι μία επιμήκης, επώδυνη σχισμή (πληγή) του πρωκτικού σωλήνα που εκτείνεται από την οδοντωτή γραμμή μέχρι τον δακτύλιο, φθάνοντας μέχρι τις ίνες του έσω σφιγκτήρα του πρωκτού.
Εμφανίζεται εξίσου συχνά στους άνδρες και τις γυναίκες. Η ραγάδα εντοπίζεται σχεδόν πάντα στην 6η ώρα σε γυναικολογική θέση και σπανιώτερα στην 12η ώρα. Εντόπιση ραγάδος σε άλλη θέση ή παρουσία πολλαπλών ραγάδων σε διάφορα σημεία της περιφέρειας του δακτυλίου υποδηλώνει τη συνύπαρξη και άλλης παθήσεως, όπως οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου ελκώδης κολίτιδα και νόσος του Crohn. Στην περίπτωση αυτή θα χρειαστεί να γίνει κολονοσκόπηση για την ακριβή διάγνωση.
Από τι προκαλείται
Κύριος παθογενετικός παράγοντας θεωρείται ο τραυματισμός του δέρματος του πρωκτού κατά τη δίοδο σκληρών κοπράνων (ιδίως σε περιπτώσεις χρόνιας δυσκοιλιότητας) σε συνδυασμό με υπερτονικό σφιγκτήρα του πρωκτού. Σπανιότερα οφείλεται σε κακή επούλωση εγχειρητικών τραυμάτων ή σε τραυματισμούς της περιοχής.
Η κύρια αιτία της δημιουργίας ραγάδος του πρωκτού θεωρείται η ισχαιμία της πρωκτικής περιοχής που οφείλεται στον μόνιμα συνεσπασμένο έσω σφιγκτήρα μύ, με αποτέλεσμα την διαταραχή στην επούλωση, την δημιουργία ουλής και το έντονο άλγος.
Τα συμπτώματα
Η ραγάδα εκδηλώνεται με πολύ ισχυρό πόνο αμέσως μετά τη κένωση (σαν σχίσιμο ή κάψιμο), ο οποίος μπορεί να διαρκέσει 2-6 ώρες και κάποιες φορές συνοδεύεται από πολύ μικρή αιμορραγία.
Ο πόνος είναι βασανιστικός. Μοιάζει με «μαχαιριά» στην περιοχή, επίμονος και δεν ανακουφίζεται με καμία αλλαγή της θέσης του ασθενούς.
Πολλές φορές συνδυάζεται με αιμορροϊδοπάθεια, αλλά και παρουσιάζει μία δορυφόρο αιμορροΐδα (sentinel tag), σαν μία μικρή δερματική πτυχή. Η ύπαρξη της υποδηλώνει την θέση και την ύπαρξη της ραγάδας, αλλά και την χρονιότητα της νόσου.
Η θεραπεία
Η συντηρητική αγωγή μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική θεραπεία με υπακτικά και αλοφές για τοπική χρήση, αλλά συχνά αυτού του είδους η θεραπευτική προσέγγιση δεν έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα και συνεπώς καθίσταται απαραίτητη η χειρουργική αντιμετώπιση, η οποία είναι απλή, σύντομη και αποτελεσματική.
Προκειμένου να χαλαρώσει η σύσπαση του έσω σφιγκτήρα χορηγούνται συχνά ειδικές αλοιφές με προσμίξεις νιτρωδών αλάτων που έχουν ως αποτέλεσμα την τοπική αγγειοδιαστολή, με επακόλουθο μείωση της ισχαιμίας και την ανάπλαση του βλεννογόνου. Σε πρόωρη ραγάδα οι προσεγγίσεις αυτές προκαλούν σδαφή βελτίωση, ακόμα και ίαση. Σε άλλες περιπτώσεις συνοδεύονται όμως από παρενέργειες όπως το αίσθημα καύσου, ερυθρότητας στο πρόσωπο και αυξάνουν τους παλμούς.
Ο κίνδυνος υποτροπής της ραγάδας είναι υπαρκτός και υποδηλώνει πως πρέπει να γίνει χειρουργική θεραπεία.
Χειρουργείο με χρήση λέιζερ
Η χρήση Laser ή R-F από εξειδικευμένο χειρουργό επιτρέπει την αναίμακτη αντιμετώπιση της ραγάδας.
Εκτός από τον καθαρισμό – αφαίρεση της ραγάδας που αποσκοπεί στην «νεαροποίηση-ανανεωση» του ουλώδους ιστού, η επέμβαση συμπληρώνεται από μερική πλάγια έσω σφιγκτηροτομή, η οποία καταργεί τον χρόνιο σπασμό και διευκολύνει την ταχεία επούλωση και την αποφυγή υποτροπής.
Η σφιγκτηροτομή του έσω σφιγκτήρα ειναι απαραίτητη διότι χωρίς την εφαρμογή της δεν εξασφαλίζεται η πλήρης ίαση, και η ραγάδα υποτροπιάζει. Η διενέργεια της σφιγκτηροτομής είναι ασφαλής και δεν δημιουργεί ακράτεια διότι αφορά τον έσω και οχι τον έξω σφιγκτήρα.
Παλαιότερες μεθοδοι αντιμετώπισης της ραγάδας όπως η «διαστολή» έχουν καταργηθεί διότι επέτρεπαν ανεξέλεγκτη διαστολή των ινών και των δυο σφιγκτήρων με αποτέλεσμα πολλές φορές επιπλοκών όπως η ακράτεια.
Η επέμβαση διαρκεί 20-30 λεπτά και ο ασθενής επιστρέφει συνήθως στο σπίτι του την ίδια ημέρα, με πλήρη ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων και επιστροφή στις δραστηριότητες του την επομένη.