Ανατροπή: Οι συσκευές καθαρισμού αέρα δεν αποτρέπουν τις αναπνευστικές λοιμώξεις

Ωστόσο, τα δεδομένα του «πραγματικού κόσμου» (real-world evidence) για την υποστήριξη αυτών των ισχυρισμών δεν φαίνεται να επαληθεύονται, ενώ οι μελέτες που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί.

Ομάδα επιστημόνων που εξέτασε τα στοιχεία πριν από την COVID διαπίστωσε ότι η βελτίωση της ποιότητας του αέρα στους εσωτερικούς χώρους, στην πραγματικότητα δεν μειώνει την εξάπλωση ασθενειών και λοιμώξεων του αναπνευστικού.

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι συσκευών επεξεργασίας του αέρα: οι συσκευές με φίλτρα αέρα και οι απολυμαντές αέρα.

Τα φίλτρα λειτουργούν με διύλιση του αέρα και την αφαίρεση των σωματιδίων που μπορεί να περιέχουν μολυσματικούς ιούς.

Τα απολυμαντικά αέρα χρησιμοποιούν υπεριώδη ακτινοβολία ή όζον για να «απενεργοποιήσουν» τους ιούς που κυκλοφορούν στην ατμόσφαιρα

Τι υποστηρίζουν οι επιστήμονες

Σε συστηματική ανασκόπηση, η ομάδα εντόπισε 32 παρατηρητικές και πειραματικές μελέτες για το συγκεκριμένο θέμα, οι οποίες διεξήχθησαν μεταξύ 1970 και 2022.

Μελετώντας τα στοιχεία, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι οι συγκεκριμένες τεχνολογίες δεν κατάφεραν να μειώσουν ούτε τη συχνότητα των ασθενειών ούτε τη σοβαρότητά τους.

Κατά την εξέταση εργαστηριακά επιβεβαιωμένων λοιμώξεων από γρίπη ή κορονοϊό, υπήρχε μεν μια εμφανής τάση εντοπισμού λιγότερων λοιμώξεων, ωστόσο, οι επιστήμονες εντόπισαν ενδείξεις ισχυρής μεροληψίας στη δημοσίευση, όπου τα θετικά αποτελέσματα προβάλλονταν περισσότερο εμφατικά, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα αρνητικά.

Η τωρινή ανασκόπηση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι οι τεχνολογίες επεξεργασίας αέρα μειώνουν τους κινδύνους ασθενειών που μεταδίδονται από το αναπνευστικό.

Καμία από τις μελέτες που περιλαμβάνονται στην ανασκόπηση δεν αφορούσε άμεσα την COVID, καθώς καμία δεν είχε δημοσιευθεί κατά την περίοδο της πανδημίας.

Ωστόσο, μια πρόσφατη γερμανική μελέτη (που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο), διερεύνησε την επίδραση των Υψηλής Απόδοσης Φίλτρων Σωματιδίων Αέρα (HEPA) στην αποτροπή της διασποράς της COVID στα νηπιαγωγεία.

Οι ερευνητές συνέκριναν τα ποσοστά ασθενειών σε σχολεία που είχαν εγκαταστήσει νέα φίλτρα με όσα δεν είχαν.

Διαπίστωσαν ότι δεν υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο.

Τι γίνεται με τον εξαερισμό;

Αυτή η μελέτη δεν έλαβε υπόψη την επίδραση του φυσικού αερισμού –π.χ. με τα ανοιχτά παράθυρα- στον κίνδυνο ή την αποτροπή της ασθένειας.

Έτσι ένα πιθανό πρόβλημα με τις μελέτες επεξεργασίας αέρα είναι ότι οι ρυθμοί αερισμού μπορεί να μειώνονται κατά τη διάρκεια της μελέτης, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο.

Υπήρξε μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση της επίδρασης του αερισμού στη μόλυνση από COVID.

Αν τα περισσότερα στοιχεία υποστήριζαν ότι ο αερισμός του χώρου μειώνει τη μόλυνση, οι μελέτες δεν ήταν ιδιαίτερα αξιόπιστες.

Εάν η βελτίωση του αέρα δεν μειώνει τον κίνδυνο ασθένειας, τι μπορεί να συμβαίνει;

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι υπάρχουν αρκετοί λόγοι:

Πρώτον, ο κίνδυνος μετάδοσης ιών του αναπνευστικού εξαρτάται από το πόσο κοντά βρίσκεστε σε ένα μολυσμένο άτομο. Στις αρχές της πανδημίας, μια ομάδα επιστημόνων απέδειξε ότι ο κίνδυνος μόλυνσης μειωνόταν σημαντικά, όταν κάποιο άτομο βρισκόταν σε μεγάλη απόσταση από κάποιον μολυσμένο.

Κάποιος που βρίσκεται σε απόσταση ενός μέτρου από ένα μολυσμένο άτομο διατρέχει περίπου πέντε φορές μεγαλύτερο κίνδυνο από κάποιον που στεκόταν πιο μακριά από το ένα μέτρο.

Δεύτερον, ακόμα κι αν ο καθαρισμός του αέρα ήταν αποτελεσματικός στην πρόληψη της μόλυνσης σε έναν συγκεκριμένο εσωτερικό χώρο, οι άνθρωποι μετακινούνται μεταξύ των χώρων.

Ο καθαρισμός του αέρα στο σχολείο ή στον χώρο εργασίας δεν σας προστατεύει όταν βρίσκεστε στα μέσα μαζικής μεταφοράς ή όταν συνωστίζεστε σε άλλους χώρους.

Τέλος, υπάρχει το θέμα της επιδημικής δυναμικής των λοιμώξεων που έχουν μικρή διάρκεια ανοσίας.

Λοιμώξεις όπως η COVID που έχουν παρέχουν μικρή ανοσία σε όσους έχουν προσβληθεί και ξεπεράσει τη νόσο,  συμπεριφέρονται διαφορετικά από τα μαθηματικά προγνωστικά επιδημικά μοντέλα, επειδή οι άνθρωποι μολύνονται εκ νέου και πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Έτσι, το συμπέρασμα από τα πραγματικά στοιχεία είναι ότι οι τεχνολογίες επεξεργασίας του αέρα δεν μειώνουν τον κίνδυνο να αρρωστήσετε από μια λοίμωξη του αναπνευστικού όπως η COVID.

Υπάρχουν κάποιες αυξημένες ενδείξεις ότι ο καλός αερισμός μπορεί να μειώσει αυτόν τον κίνδυνο, αλλά τα στοιχεία δεν είναι καθόλου πειστικά.