Ένας 58χρονος Βρετανός που είχε έξι μήνες ζωής, έγινε ο πρώτος ασθενής στον κόσμο που υποβλήθηκε σε μία πειραματική μεταμόσχευση ήπατος.
Κατ’ αυτήν, το ήπαρ που πρόκειται να μεταμοσχευθεί έχει χαρακτηριστεί ακατάλληλο διότι περιέχει πολύ συσσωρευμένο λίπος. Ωστόσο οι γιατροί το μεταμοσχεύουν, αφού πρώτα το επεξεργαστούν σε ειδική συσκευή με φάρμακα, για να αποβάλλουν τα κύτταρά του όσο περισσότερο λίπος μπορούν. Το λίπος αναρροφάται στη συνέχεια και απορρίπτεται. Έτσι, το όργανο μπορεί να μεταμοσχευθεί.
Η σχετική κλινική μελέτη, που έχει την χαρακτηριστική ονομασία DeFat, διεξάγεται στο Νοσοκομείο Royal Free του Λονδίνου. Στόχος της να αξιοποιηθούν μοσχεύματα τα οποία σε διαφορετική περίπτωση θα απορρίπτονταν.
Ο πρώτος ασθενής που υποβλήθηκε στη μεταμόσχευση ήπατος είναι ο 58χρονος Adam Eisenberg από το Λονδίνο. Διαγνώσθηκε πριν από 19 μήνες με κίρρωση του ήπατος λόγω μη-αλκοολικής λιπώδους διήθησης του οργάνου (λίπος στο συκώτι).
Η πάθηση αυτή χαρακτηρίζεται από συσσώρευση λίπους μέσα στα ηπατικά κύτταρα, με συνέπεια να παρεμποδίζεται η λειτουργία τους. Όταν η λιπώδης διήθηση είναι χρονία και σοβαρή, οδηγεί στην κίρρωση του ήπατος. Η ανάπτυξή της σχετίζεται με την κακή διατροφή και με την παχυσαρκία.
Αμέσως μετά τη διάγνωση ο κ. Eisenberg άρχισε φαρμακευτική θεραπεία. Η υγεία του όμως επιδεινωνόταν διαρκώς. Όταν εξαντλήθηκαν όλες οι θεραπευτικές επιλογές, οι γιατροί του είπαν ότι δεν μπορούσαν πια να κάνουν κάτι γι’ αυτόν.
Επίπονη προετοιμασία
Ωστόσο εκείνος δήλωσε συμμετοχή στην μελέτη DeFat και βρίσκεται ακόμα εν ζωή. Στο πλαίσιό της έκανε αρχικά αυστηρή δίαιτα και γυμναστική και υποβαλλόταν κάθε 10 ημέρες σε εγχύσεις λευκωματίνης (ή αλβουμίνης).
Η λευκωματίνη είναι η σημαντικότερη πρωτεΐνη που παράγει το ήπαρ. Τα επίπεδά της μειώνονται όταν κάποιος έχει ηπατοπάθεια.
Επιπλέον, ο κ. Eisenberg έκανε τακτικά παρακεντήσεις, για αν αφαιρείται από την κοιλιά του ένα υγρό που συσσωρευόταν (λέγεται ασκίτης) λόγω της ηπατοπάθειας. Όταν ο οργανισμός του ανέκαμψε αρκετά, μπήκε σε λίστα αναμονής για μεταμόσχευση ήπατος. Και τελικά, εντάχθηκε στο πρωτόκολλο της μελέτης DeFat.
Η μεταμόσχευση έγινε το καλοκαίρι και έκτοτε η ζωή του έχει αλλάξει θεαματικά. «Η μελέτη αυτή ήταν ένα αληθινό θαύμα», δήλωσε στο BBC η σύζυγός του Tertia. «Όταν πριν από ένα χρόνο μάθαμε τα άσχημα νέα, με δυσκολία έκανε λίγα βήματα. Τώρα περπατάει άνετα, χωρίς μπαστούνι».
O κ. Eisenberg είπε πως θα θεωρήσει τη μεταμόσχευση ήπατος επιτυχημένη όταν κατορθώσει να φτάσει σε μερικά ορόσημα. «Για την Tertia το ορόσημο είναι να φύγει το κρεβάτι μου από το σαλόνι. Για εμένα είναι να κατορθώσω να σκύψω στο πάτωμα ή να σηκώσω ένα κουτί», εξήγησε.
Ακατάλληλα μοσχεύματα λόγω λίπους
Όπως αναφέρει το Νοσοκομείο Royal Free, εκατοντάδες ασθενείς βρίσκονται στη λίστα αναμονής για ένα μόσχευμα ήπατος. Εν τούτοις, το ένα στα τρία ήπατα που δωρίζονται, αποδεικνύεται ότι είναι ακατάλληλα για μεταμόσχευση επειδή περιέχουν πάρα πολύ λίπος.
Με τη νέα μέθοδο η ελπίδα είναι ότι θα αυξηθούν τα διαθέσιμα μοσχεύματα και θα μειωθεί ο χρόνος αναμονής. Απώτερος στόχος των επιστημόνων, δε, είναι να υποβάλλουν σε θεραπεία το ήπαρ των ιδίων των ασθενών και ύστερα να το μεταμοσχεύουν πίσω στο σώμα τους.
«Όλοι εκθέτουμε καθημερινά το ήπαρ μας σε επιζήμιους παράγοντες όπως το αλκοόλ και τα ανθυγιεινά, γεμάτα λιπαρά τρόφιμα», δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Dr. Joerg-Matthias Pollok, καθηγητής Χειρουργικής στο University College του Λονδίνου (UCL).
«Σε μερικούς από εμάς, αυτό το λίπος συσσωρεύεται μέσα σε κάθε ηπατικό κύτταρο με τη μορφή σταγόνων. Οι σταγόνες αυτές καθιστούν το ήπαρ λιγότερο βιώσιμο, λιγότερο υγιές και λιγότερο κατάλληλο για μεταμόσχευση», πρόσθεσε.
Ο Dr. Pollok εξέφρασε την αισιοδοξία του για την έκβαση της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται στη μελέτη DeFat. «Θα μπορούσαμε ακόμα και να θεραπεύουμε καρκίνους τοποθετώντας τους στην συσκευή με την οποία τώρα αφαιρούμε το λίπος», είπε. «Ύστερα, θα τοποθετούμε το ήπαρ πίσω στο σώμα του ασθενούς. Ανοίγονται πολλές θεραπευτικές επιλογές στη μεταμόσχευση ήπατος με την μέθοδό μας».
Φωτογραφία: Royal Free Hospital, London